Σε μια ιστορική φάση που ο φερετζές της «προόδου» του καπιταλισμού  πέφτει και αποκαλύπτει τη γύμνια  αυτού   του εκμεταλλευτικού  κοινωνικο-οικονομικού συστήματος που ζούμε,  του συστήματος  που, κατά τα άλλα, ομνύει  τάχα στην… επιστήμη, αναγκαστικά  έρχονται στο ιστορικό προσκήνιο, με ένα ωμό τρόπο, αλήθειες σκληρές. Αλήθειες που αντανακλούν το βάθος της σήψης και το βάρος της αντίφασης που ταλανίζει αυτό το απάνθρωπο σύστημα που έχει ένα βασικό γνώρισμα στη δομή του: μετατρέπει τα πάντα- και μαζί με αυτά την ανθρώπινη ζωή- σε εμπόρευμα πολλών χρήσεων ή μιας χρήσης, ανάλογα με την περίσταση.

Η συγκεκριμένη λοιπόν περίσταση του κορoνοϊού έδειξε ότι  τα λαϊκά στρώματα, όλοι   οι εργαζόμενοι, οι ενήλικες,  και, πολύ περισσότερο, οι υπερήλικες, είναι…εμπορεύματα μιας χρήσης που, αφού για πολλά χρόνια πρόσφεραν  την εργατική τους δύναμη, πολλαπλασιάζοντας την υπεραξία που καρπώνονται οι εκμεταλλευτές τους, τώρα επαφίενται στο…νόμο της φυσικής επιλογής, όντας απροστάτευτοι, χωρίς τη θεμελιώδη και αναγκαία υποστήριξη από ένα  δημόσιο σύστημα υγείας, αφού αυτό  είναι διαλυμένο  και  κατεδαφισμένο. Είναι ένα  υποχρηματοδοτημένο σύστημα  που φυτοζωεί, με συνεχείς περικοπές και ιδιωτικοποιήσεις, ιδιαίτερα τα τελευταία μνημονιακά χρόνια, είτε με ΝΔ, είτε με  ΣΥΡΙΖΑ,  ή με  ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, έχοντας  τη συμπόρευση των  ποικιλόμορφων ακροδεξιών  μορφωμάτων (από τον Καρατζαφέρη μέχρι το Βελλόπουλο    και τη φασιστική συμμορία της  Χρυσής Αυγής), αλλά και την υποστήριξη των ιμπεριαλιστικών κέντρων (ΕΕ-ΗΠΑ-ΝΑΤΟ)

  Οι  κατακτήσεις -περιορισμένες και αυτές-  στο σύστημα υγείας που  πέτυχε η εργατική τάξη από τη μεταπολίτευση κι ύστερα, μαζί με εκείνες στην παιδεία, την  πολιτική πάλη και  τα δημοκρατικά δικαιώματα, την  οργάνωση του λαϊκού κινήματος κλπ, οικοδομήθηκαν με τους ανυποχώρητους μαζικούς λαϊκούς αγώνες, σε μια ιστορική περίοδο, κατά την οποία – παρά την ανατροπή της επαναστατικής γραμμής από το ρεβιζιονιστικό καθεστώς της Σ.Ε. (δεκαετία του ’60) – οι συσχετισμοί διεθνώς ανάμεσα στην εργατική και τη μονοπωλιακή αστική τάξη δεν έδιναν το πάνω χέρι  στην καπιταλιστική επέλαση. Γιατί   ο αντιρεβιζιονιστικός αγώνας με μπροστάρη το Μάο και η  αφυπνιστική επίδραση της μεγάλης μορφωτικής πολιτιστικής επανάστασης (ΜΜΠΕ), τα απελευθερωτικά κινήματα   των καταπιεσμένων εθνών και λαών στη «ζώνη των θυελλών», εξακολουθούσαν να αναδείχνουν την  ταξική  δυναμική του επαναστατικού, κομμουνιστικού κινήματος, να εμπνέουν και να καθοδηγούν τους λαούς,  επιβάλλοντας στην  κεφαλαιοκρατική τάξη υποχωρήσεις και συμβιβασμούς. Την εξανάγκασαν  να αναγνωρίσει και να θεσπίσει κάποια θεμελιώδη μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας έναντι της αιθαλομίχλης, της χημικής, θερμικής, ραδιενεργού ρύπανσης και μόλυνσης των φυσικών στοιχείων από παθογόνους παράγοντες (ιούς, μικρόβια, παράσιτα κλπ). Γιατί η περιλάλητη «καπιταλιστική ανάπτυξη», άναρχη, άμετρη και ασύμβατη με την οικολογική ισορροπία, λυσσαλέα και  στυγνή απέναντι στο «ανθρώπινο κεφάλαιο»,  δηλ απέναντι  στην  εργατική δύναμη των υποζυγίων της κεφαλαιοκρατικής  συσσώρευσης, δεν έχει στόχο της να αξιοποιήσει το «θεωρητικό όχημα» της επιστήμης, για να τραβήξει το άρμα της ιστορίας μπροστά. Δεν επιδιώκει να λυτρώσει  την ανθρωπότητα από το ζόφο του σκοταδισμού και  να τη θωρακίσει   έναντι  των φυσικών και  των βιολογικών απειλών που στα προηγούμενα, μη επιστημονικά, ιστορικά στάδια (φεουδαρχικό και δουλοκτητικό) αδυνατούσε να ερμηνεύσει. Στόχο της είχε και έχει την αρπαγή και υπερεκμετάλλευση των φυσικών στοιχείων, του υπόγειου και υποθαλάσσιου πλούτου (ορυκτών καυσίμων, μεταλλευμάτων κλπ), στο πλαίσιο του αδυσώπητου ανταγωνισμού των ισχυρών καπιταλιστικών δυνάμεων.

Ο ανταγωνισμός αυτός   γίνεται ακόμη πιο οξύς την περίοδο του ιμπεριαλισμού που διανύουμε και φέρνει  στο φως μια αλήθεια που η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα οφείλουν να αναγνωρίσουν: η επιστήμη ως θεωρητική γνώση  ούτε ήταν ούτε μπορεί να είναι «ουδέτερο» κεφάλαιο. Γιατί  ως  βασική πλευρά του εποικοδομήματος παρακολουθεί και αντανακλά  τη βάση, βρίσκεται σε σχέση αλληλεπίδρασης μαζί της, καθρεπτίζει  και συντελεί στην  ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και στην εδραίωση του χαρακτήρα και του περιεχομένου των παραγωγικών σχέσεων που επιτάσσει η κυριαρχία της μονοπωλιακής αστικής τάξης. Συνεπώς, η επιστημονική γνώση και έρευνα  αξιοποιείται  για τη  διόγκωση των κερδών της κεφαλαιοκρατίας και την  υποδούλωση των φυσικών και πνευματικών δυνάμεων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων σε αυτήν. Την αλήθεια  αυτή επιβεβαιώνει ο βηματισμός της αστικής κυριαρχίας  από το στάδιο του laisser faire – laisser passer του Σμιθ (του ελεύθερου συναγωνισμού) μέχρι το σημερινό στάδιο  της κυριαρχίας του χρηματιστικού κεφαλαίου και του οξυμμένου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού και είναι η εξής: η καπιταλιστική κερδοφορία συμπορεύεται με τη φυσική καταστροφή, την εξάντληση των φυσικών αποθεμάτων, τη ρύπανση του περιβάλλοντος, τη μόλυνση των φυσικών στοιχείων του εδάφους και υπεδάφους, του ατμοσφαιρικού αέρα, του νερού, των θαλασσών, των ποταμών και όλων των υδροβιότοπων, των χερσαίων  οικοσυστημάτων των δασών κλπ, δηλ  των θεμελιωδών προϋποθέσεων της φυσικής ισορροπίας και διασφάλισης της δημόσια υγείας.

 Λειτουργώντας με αυτούς τους όρους  της «ταχείας καπιταλιστικής κερδοφορίας» τα προωθημένα κέντρα της βιομηχανικής ανάπτυξης  των  προηγμένων καπιταλιστικών δυνάμεων στη Δύση και την Ανατολή πνίγονται  στην καπνομίχλη και το φωτοχημικό νέφος, όπως στο Λονδίνο το 1952, στη  Νέα Υόρκη το 1960, τη  Μίνα Μάτα της Ιαπωνίας το 1956 κλπ, προκαλώντας μαζικές εργατο-λαϊκές αντιστάσεις και αντίστοιχα κινήματα καταδίκης της περιβαλλοντικής μόλυνσης. Τα κινήματα αυτά   διεκδικούν   τη θέσπιση  ενός καθολικού δωρεάν και δημόσιου συστήματος υγείας και περίθαλψης και  απαιτούν την  άμεση λήψη μέτρων θωράκισης της δημόσιας ζωής έναντι των πολλαπλών  παθογόνων παραγόντων και συνολικώς  της περιβαλλοντικής ρύπανσης.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες -και  στον απόηχο ακόμα των μεγάλων κατακτήσεων της σοσιαλιστικής επανάστασης  στις μήτρες της επαναστατικής πνοής, στη Ρωσία το 1917 και την Κίνα το 1949- οι  εργατολαϊκές  διεκδικήσεις  στο χώρο της υγείας  και της  περίθαλψης, από τη δεκαετία του ’60 κι έπειτα  και μέχρι την ανοιχτή παλινόρθωση του καπιταλισμού στα πρώην  ρεβιζιονιστικά καθεστώτα το ’90,  διασφαλίζουν  βασικά λαϊκά δικαιώματα, τουλάχιστον, περίθαλψης και ασφάλισης. Οι λαϊκές  αυτές κατακτήσεις μπορεί να μην καλύπτουν  τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες, αναγκάζουν όμως  το πολιτικό προσωπικό της μονοπωλιακής  αστικής τάξης να θεσπίσει κάποια μέτρα  που αφορούν  στη δημιουργία καλύτερα οργανωμένων και στελεχωμένων  νοσοκομείων, στην αναγνώριση των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, των αναρρωτικών αδειών, των αδειών της μητρότητας κλπ

Βέβαια, οι κατακτήσεις αυτές του εργατικού κινήματος στον καπιταλιστικό κόσμο αντανακλούσε και την πίεση που ασκούσε η μεγάλη Σοβιετική Ένωση του Λένιν και του Στάλιν, που σε διάστημα τεσσάρων δεκαετιών ανέπτυξε  σε τέτοιο επίπεδο τις παραγωγικές δυνάμεις και την επιστημονική έρευνα, ώστε να… αφήσει πίσω της την περιλάλητη καπιταλιστική οικονομική  και επιστημονικo-τεχνική  εξέλιξη και  να δώσει το πρώτο αναγεννητικό δείγμα μιας κεντρικά σχεδιασμένης σοσιαλιστικής οικονομίας που δεν αξιοποιεί την επιστήμη ως θεωρητική βάση επέλασης  στις φυσικές δυνάμεις και αφαίμαξης της εργατικής δυναμικής, αλλά ως μέσο πνευματικής ανύψωσης και ως  σύμμαχο στον αγώνα της κοινωνικής απελευθέρωσης από την καπιταλιστική σκλαβιά.

 Σήμερα, τριάντα χρόνια από την πτώση του ρεβιζιονισμού το ’90 και τις πανηγυρικές δηλώσεις των απολογητών του καπιταλιστικού μονόδρομου και του τέλους της ιστορίας της ταξικής πάλης, η κοινωνική πραγματικότητα και η ορθολογική μελέτη του ιστορικού γίγνεσθαι «έβγαλε βρώμα» για τους κυρίαρχους ότι «ξόφλησαν», είτε το θέλουν είτε όχι, είτε είναι προετοιμασμένοι να το δεχτούν  είτε όχι. Το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα  ούτε θέλει, ούτε μπορεί να αξιοποιήσει την επιστημονική έρευνα με όρους συλλογικής ωφέλειας, ούτε  να τη  στρέψει στη   θωράκιση της υγείας και την ευημερία της ανθρωπότητας. Την εκμεταλλεύεται μόνο  για τη  συγκέντρωση και συγκεντροποίηση  του κεφαλαίου και τη χρησιμοποιεί  ως θεωρητική βάση για την  παραγωγή των πιο επικίνδυνων πυρηνικών, χημικών και βιολογικών όπλων, όχι όμως ως θεωρητικό όπλο υπεράσπισης της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας,  ως ασπίδα  προστασίας της υγείας των ανθρώπων και της ισορροπίας του περιβάλλοντος.

 Στην ίδια βάση, ενώ οι κυρίαρχοι  γνωρίζουν  ποια μέτρα  πρόληψης και περίθαλψης μπορούν να διασφαλίσουν ένα υψηλό επίπεδο δημόσιας υγείας, πράττουν τα εντελώς αντίθετα. Συρρικνώνουν  τις δαπάνες για το δημόσιο  σύστημα υγείας, ξεθεμελιώνουν και τις βασικές κατακτήσεις στην περίθαλψη, ασφάλιση, αντιμετωπίζουν  κυνικά σαν… αγέλη το κοινωνικό σώμα,  εξοπλίζουν τους γιατρούς με σκουπιδοσακκούλες αντί για τις αναγκαίες  ιατρικές  προστατευτικές  ρόμπες, δε χορηγούν τα   βασικά μέσα  αντισηψίας σε  μαζικούς χώρους (πχ σχολεία) και   δε διαθέτουν ούτε τα στοιχειώδη καταλύματα ιατρικής εξέτασης, για να γνωρίζουμε, τουλάχιστον, πόσοι είμαστε φορείς και πόσοι όχι. Μας καταδικάζουν  έτσι  στον εγκλεισμό και το σκοτάδι αδιάγνωστους και εγκαταλελειμμένους στα όρια   της φυσικής μας αντοχής. Ρίχνουν  στην πλάτη μας …τόνους « ατομικής ευθύνης», επειδή  το   διαλυμένο από την αντιλαϊκή πολιτική τους δημόσιο σύστημα υγείας  νοσεί. Αντιστρέφουν  μεθοδικά την πραγματικότητα, συνεπικουρούμενοι από  τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ που έχουν  στην υπηρεσία τους, και, κατά κανόνα, εγκαλούν, ουσιαστικά, το λαό για την… απροσεξία του, ενώ η δική τους εγκληματική και εσκεμμένη αδιαφορία είναι ο βασικός υπεύθυνος  για την έκθεσή μας  στον «πανώλη του κορονοϊού» που καθρεπτίζει την «πολιτική πανώλη» της  σαρκοβόρας  αειφόρου  καπιταλιστικής ανάπτυξης…

Πάνω σε αυτήν την «πολιτική πανούκλα»  καλούμαστε να προβληματιστούμε, θέτοντας το στοιχειώδες ερώτημα: πώς ένα σύστημα υπερεξοπλισμένο «επιστημονικο-τεχνικά», ένα σύστημα  που διαθέτει  τέτοια θεωρητική δύναμη υπερπαραγωγής τόσο επικίνδυνων όπλων μαζικής καταστροφής,  δε μπορεί να θωρακιστεί έναντι οποιουδήποτε επελαύνοντα ιού  και παθογόνου  παράγοντα, δημιουργώντας ένα δίχτυ δημόσιας προστασίας;

Η απάντηση στο ερώτημα  αυτό είναι εύλογη και εύκολη: Το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα  ούτε θέλει, ούτε μπορεί, λόγω των αντιφάσεών του, να δημιουργήσει αυτό το δίχτυ της δημόσιας προστασίας. Είναι εγκλωβισμένο στην αντίφασή του, ανίκανο να αρθεί πάνω από τους νόμους  της ατομικής ιδιοποίησης του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου  και της ατομικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής του. Γι’ αυτό,  οι απολογητές και πολύχρωμοι στυλοβάτες του -έστω  κι αν κατασκευάζουν τηλεοπτικά  την εικόνα των  δακρύβρεκτων  προστατών που απευθύνουν με …σοβαρό ύφος  διαγγέλματα στο λαό,  προσφέροντάς  του ψίχουλα  στη  δοσμένη μπόρα-  αντιμετωπίζουν  τους λαούς ως «αγέλες», είτε το δηλώνουν ξετσίπωτα, είτε όχι. Αγέλες  που θα τις …αρμέγουν καλά, όσο οι φυσικές αντοχές τους  το επιτρέπουν και θα τις  στέλνουν μαζικά στο θάνατο, όταν αυτές οι αντοχές    στερεύουν…

Μακάβριο το τοπίο λοιπόν όχι μόνο  του «κορονοϊού (κάθε παθογόνος παράγοντας  αντιμετωπίζεται με μέτρα πρόληψης και προστασίας της δημόσιας υγείας που απαιτούν κονδύλια), αλλά, -και κυρίως- του  σηπόμενου  καπιταλισμού, που -στην προσπάθειά του να διογκώσει τα κέρδη του- ενταφιάζει όχι μόνο τα λαϊκά δικαιώματα, αλλά και  χιλιάδες αθώους, στην ξέφρενη και αδιέξοδη πορεία του.

Και επειδή οι  συγκυρίες, ορισμένες φορές, είναι διαβολικές,  να θυμηθούμε ότι το ΙΕΠ (ινστιτούτο εκπαιδευτικής πολιτικής) πρότεινε στους εκπαιδευτικούς ως άσκηση  προετοιμασίας  στη Νεοελληνική Γλώσσα για τους φετινούς εξεταζόμενους στις πανελλαδικές εξετάσεις ένα   θέμα  που αφορά στον ορισμό του ηλίθιου (από το  βιβλίο του Fernando Savater), δίνοντάς τους ένα  κείμενο προβληματισμού που προσδιορίζει πέντε τύπους ηλιθίων(!) και  καλώντας τους   «να γράψουν ένα άρθρο στο οποίο θα επιλέξουν να αναδείξουν ως το πιο σημαντικό γι’ αυτούς και τους συμμαθητές τους, στους οποίους απευθύνονται,  ένα από τα συμπτώματα της «ηλιθιότητας» και στη συνέχεια να διατυπώσουν τη δική τους άποψη για τους τρόπους με τους οποίους αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί».

Το θέμα -πέρα από τον προκλητικό, φυλετικό και κοινωνικό  ρατσισμό που προωθεί και ως εκ τούτου καταργεί κάθε ίχνος εκπαιδευτικής, παιδαγωγικής και δημοκρατικής δεοντολογίας-  μας προκαλεί ακόμη περισσότερο την κρίσιμη στιγμή που διανύουμε. Αντιστρέφουμε λοιπόν τους όρους και καλούμε τους κυρίους εισηγητές και στυλοβάτες (όχι μόνο του εν λόγω θέματος, αλλά συνολικότερα της πολιτικής που επιτάσσει τη λαϊκή υποταγή  στο «δόγμα της ανθρωποφάγου ανάπτυξης») να μας απαντήσουν στο εξής ερώτημα: «Σε ποιο τύπο ηλιθιότητας να εντάξουμε ένα κοινωνικό σύστημα που, ενώ έχει τη γνώση, δε διαθέτει τα κονδύλια για να υπερασπιστεί την υγεία και το δικαίωμα  στη ζωή  6,5 δις ανθρώπων του πλανήτη μας;»

Θέλουμε να κλείσουμε αυτό το άρθρο με την εξής επισήμανση-δήλωση  προς τους  κυρίαρχους : Όσο κι αν  κατηγοριοποιείτε τους ανθρώπους σε κλίμακες ηλιθίων, να είστε σίγουροι  ότι   ΔΕΝ θα παίξουν  το ρόλο του «ηλίθιου» που αναμένετε και προσδοκάτε. Γιατί  γνωρίζουν πως η ιστορική αποστολή τους είναι να απελευθερωθούν από τη σκλαβιά που τους επιβάλλετε και  να είστε σίγουροι πως θα σπάσουν τα δεσμά τους και θα σας νικήσουν.

22-3-2020

Αρετή Σπαχή, στέλεχος του Μ-Λ ΚΚΕ