Σημειώσεις απ’ αυτά που είδε ο Κ. Βάρναλης το 1934 : «.. εις την Ρωσίαν των Σοβιέτ».
Για να θυμηθούμε ή να μάθουμε αυτά που όλο το καπιταλιστικό ιμπεριαλιστικό σύστημα θέλει να ξεχάσουμε ή να μη μάθουμε ποτέ, αυτά που επιδιώκει να κρύψει με τόνους λάσπης, αυτά που τρέμει μην οι λαοί παλέψουν να τα φέρουν ξανά: Τα πρωτοφανή επιτεύγματα του σοσιαλιστικού συστήματος στη ζωή των εργαζομένων.
Ο Βάρναλης επισκέφτηκε τη Σοβιετική Ρωσία το 1934 ως ένας από τους πολλούς προσκεκλημένους, στο 1ο συνέδριο των σοβιετικών συγγραφέων, από το «Γραφείο πνευματικής επικοινωνίας ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και το εξωτερικό» (ΒΟΚΣ). Στα πλαίσια αυτά επισκέφτηκαν μέρη και χώρους που οι ίδιοι οι προσκεκλημένοι ζήτησαν να δουν για να αποκτήσουν εικόνα της Σοβιετικής κοινωνίας. Μέσα στα άλλα επισκέφτηκαν ένα εργοστάσιο, το τρίτο, με 9.000 εργαζόμενες στο χωριό Μπογκορόσκοε και σημειώνει κάνοντας και μια αναφορά στο τσαρικό καθεστώς:
Η θέση της γυναίκας επί Τσάρου
Ο αστικός κώδικας επί Τσάρου έλεγε: «Η γυναίκα είναι υποχρεωμένη ν’ ακούει σ’ όλα τον άντρα της και να μην παραβαίνει καμία του εντολή». Στο σύνολο των αναλφάβητων το 85% το κατείχαν οι γυναίκες. Όσες λίγες εργάζονταν στο δημόσιο τομέα (νοσοκόμες, τηλεφωνήτριες, δασκάλες..) και παντρεύονταν απολύονταν. Η ανύπαντρη μητέρα υποχρεωτικά θα γινόταν πόρνη και το παιδί της θα έμενε πάντα στο περιθώριο. Κάθε χρόνο μόνο στη Μόσχα η αστυνομία μάζευε 20.000 έκθετα και τα παρέδιδε στο βρεφοκομείο όπου το 75-80% πέθαιναν. Στην επαρχία ήταν ακόμα χειρότερα. Η γυναίκα ένα ζώο διπλά καταπιεσμένο, όπου το καθημερινό ξύλο ήταν θεσμός.
Η θέση της γυναίκας στη σοσιαλιστική κοινωνία
Στους πρώτους νόμους που ψηφίστηκαν με την Οκτωβριανή Επανάσταση, η γυναίκα έγινε απόλυτα ισότιμη νομικά και οικονομικά με τον άνδρα, με δικαίωμα ψήφου και εκλογή σε υπεύθυνες θέσεις (επίτροπος του λαού, πρεσβευτίνα, λαϊκός δικαστής, αξιωματικός, καθηγήτρια, αεροπόρος, καπετάνιος, δημοτική σύμβουλος κ.α.). Στα πανεπιστήμια το 1934, το μισό φοιτητικό δυναμικό ήταν γυναίκες. Γενικά η θέση της απ’ άκρη σ’ άκρη της Σοβιετικής χώρας, ήταν η μέρα με τη νύχτα, απ’ αυτήν όλων των καπιταλιστικών χωρών.
Για πρώτη φορά στον κόσμο καθιερώθηκε η άδεια πριν και μετά τον τοκετό. Για κάθε γυναίκα που γεννούσε δίνονταν χρηματικό επίδομα για 9 μήνες, ίσο με το 1 του μισθού της. Κάθε τρεις ώρες έπαιρνε άδεια να βυζάξει το μωρό της. Σε κάθε εργοστασιακό νοσοκομείο ή και χωριστά λειτουργούν «Ιατρικά Συμβουλευτήρια» για τις έγκυες καθώς και παράρτημα σεξουαλικής υγιεινής και συμβουλευτικής για κορίτσια. Όλες οι έγκυες γυναίκες ξεγεννάνε σε δημόσια μαιευτήρια δωρεάν. Όταν φεύγουν απευθύνονται στο «Βρεφικό Συμβουλευτήριο» της περιοχής τους για κάθε ανάγκη του παιδιού. Η έκτρωση είναι νόμιμη και μόνο σε δημόσια νοσοκομεία για την ασφάλεια της ζωής της γυναίκας. Παράλληλα γίνονται συνεχείς προσπάθειες από το σοβιετικό κράτος ενάντια στις εκτρώσεις με ενημερώσεις, διαλέξεις, ταινίες αλλά και βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς που απαλλάσσουν τη γυναίκα από τη φροντίδα του παιδιού.
Αυτά και πολλά άλλα για τη θέση της γυναίκας, εκείνη τη φωτισμένη εποχή που ξεκίνησε πριν 100 χρόνια και ενέπνεε τα προοδευτικά κινήματα σ’ ολόκληρο τον κόσμο που με σκληρούς αγώνες κατακτούσαν δικαιώματα. Είναι μερικά απ’ αυτά που είδε ο Βάρναλης το 1934 στη Σοβιετική Ένωση του Λένιν και του Στάλιν.
Σήμερα που το αριστερό κομμουνιστικό κίνημα είναι σε υποχώρηση, σε πολλούς εργασιακούς χώρους οι εργοδότες απαιτούν από τις γυναίκες: «υπόγραψε πως δεν θα μείνεις έγκυος».

Κατερίνα Πετράκη

πηγή: Λαϊκός Δρόμος