Ο πλέον διαδεδομένος μύθος των αστών, είναι πως η αστική δημοκρατία (κράτος, κοινοβούλιο, θεσμοί) είναι το τελευταίο και παντοτινό είδος πολιτεύματος στον πλανήτη μας. Σ’ αυτό το αντιεπιστημονικό μύθευμα συντέλεσε αναμφίβολα η καπιταλιστική παλινόρθωση στις υπερδυνάμεις του σοσιαλισμού· σε Ρωσία και Κίνα. Ωστόσο, η τυπική και φανερή ισότητα που εκφράζεται με το δόγμα «ένας άνθρωπος, μία ψήφος» είναι το βασικό και «ακλόνητο» επιχείρημα όλων όσων ονειρεύονται «το νυν και αεί» της αστικής κυριαρχίας. Ακριβώς όπως στον μεσαίωνα οι βασιλιάδες, οι φεουδάρχες και οι παπάδες κήρυσσαν τη διαπαντός εξουσία τους. Ωστόσο, «κάτω από το πέπλο της ισότητας των ατόμων γενικά, η αστική δημοκρατία διακηρύττει την τυπική ή νομική ισότητα των ιδιοκτητών και των προλετάριων, των εκμεταλλευτών και των εκμεταλλευόμενων, πετυχαίνοντας έτσι να εξαπατάει την καταπιεζόμενη τάξη». (Λένιν)

Ο ίδιος ο θεμελιωτής της Οκτωβριανής Επανάστασης και του σοσιαλισμού ονόμαζε την αστική δημοκρατία ως δικτατορία της αστικής τάξης καλυμμένη με κοινοβουλευτικές μορφές. Θα προσθέταμε πως δίπλα στο κοινοβούλιο υπάρχουν δεκάδες μηχανισμοί και αστικοί θεσμοί που συσκοτίζουν βαθειά την έννοια της αστικής δικτατορίας, ώστε να παρουσιάζεται σαν το ανώτατο και καθαρότερο πολίτευμά «μας». Όλες οι προεκλογικές υποσχέσεις που δίνονται για να υφαρπαγεί η ψήφος των πολιτών γίνονται σκόνη μπροστά στις προσταγές των ιμπεριαλιστών ή στα συμφέροντα των μεγαλοαστών. Μέσα στη βουλή υπάρχει συντεταγμένη σιωπή ή στοίχιση των βουλευτών στις επιταγές των αστικών κομμάτων. Τρανή απόδειξη οι πιρουέτες που διέγραψαν οι βουλευτές των κομμάτων προκειμένου να ψηφίσουν και να στηρίξουν τα μνημόνια. Η πραγματική εξουσία βρίσκεται είτε στο Υπουργικό Συμβούλιο είτε εκτός βουλής. Γι’ αυτό οφείλουμε να κάνουμε διάκριση κυβέρνησης και πραγματικής εξουσίας ή πολύ περισσότερο ανάμεσα στη λαϊκή θέληση και την εξουσία.

Όσες φορές ο λαός μας βγήκε θαρρετά στο προσκήνιο αμφισβητώντας έμπρακτα την αστική κυριαρχία, τότε το κυρίαρχο σύστημα πέταξε τον κοινοβουλευτικό μανδύα και πήρε τις ξιφολόγχες. Έτσι έγινε το 1936 (δικτατορία Μεταξά), το 1944 (επέμβαση Άγγλων) ή το 1967 (δικτατορία συνταγματαρχών). Αυτό το σενάριο βρίσκεται πάντοτε φυλαγμένο στα συρτάρια όσων καμώνονται την «εφάπαξ» εφαρμογή της αστικής δημοκρατίας.

Ο Β.Ι.Λένιν έγραφε σχετικά: «Πάρτε τους θεμελιώδεις νόμους των σύγχρονων κρατών, πάρτε τη διαχείριση των υποθέσεών τους, πάρτε την ελευθερία της συγκέντρωσης, την ελευθερία του Τύπου, ή «την ισότητα όλων των πολιτών ενώπιον του νόμου», και θα δείτε σε κάθε πτυχή μια μαρτυρία της υποκρισίας της αστικής δημοκρατίας, που κάθε τίμιος, ταξικά συνειδητός εργάτης, την ξέρει πολύ καλά. Δεν υπάρχει ούτε ένα κράτος, ακόμη και δημοκρατικό, που να μην έχει υπεκφυγές ή επιφυλάξεις στο Σύνταγμα, που εγγυώνται στην μπουρζουαζία τη δυνατότητα να εξαπολύει στρατεύματα ενάντια στους εργάτες, να κηρύσσει στρατιωτικό νόμο κλπ., σε περίπτωση «παραβίασης της δημόσιας τάξης» – στην πραγματικότητα στην περίπτωση που η εκμεταλλευόμενη τάξη «παραβιάζει» τη σκλαβιά της και προσπαθεί να συμπεριφερθεί χωρίς δουλικότητα».

Από τα παραπάνω διόλου δεν βγαίνει το συμπέρασμα ότι δεν έπρεπε να υπάρξουν αγώνες για τη νίκη της αστικής δημοκρατίας πάνω στη δουλοπαροικία και τον φεουδαρχισμό. Όταν «το χρήμα νικούσε το ξίφος» δηλαδή όταν οι αστοί κυριαρχούσαν στους αριστοκράτες-φεουδάρχες, άνοιγε ο δρόμος για τη σύγχρονη εποχή, το απρόσωπο πλήθος αποκτά ταυτότητα, ιδιοπροσωπία και ατομικά δικαιώματα.

«Η αστική δημοκρατία, αν και σε σύγκριση με τον μεσαιωνισμό είναι μια μεγάλη ιστορική πρόοδος, εν τούτοις παραμένει, και όσο υπάρχει καπιταλισμός αναγκαστικά θα παραμένει, περιορισμένη, κολοβωμένη, απατηλή, υποκριτική, ένας παράδεισος για τους πλούσιους, μια παγίδα και μια απάτη για τους εκμεταλλευόμενους, τους φτωχούς». (Λένιν)

Μόνο που η επαναστατική αστική τάξη μετατράπηκε στο αντίθετό της, φράκαρε την εξέλιξη, έγινε αντιδραστική και η δημοκρατία της προσωπείο για την κυριαρχία της. Ακόμα και το πιο δημοκρατικό αστικό καθεστώς ενσωματώνει την τυπική ισότητα και την πραγματική ανισότητα. Η «δημοκρατία» των καπιταλιστών μετέτρεπε τους εργάτες σε μισθωτούς σκλάβους και τα κοινωνικά δικαιώματα σε πρόφαση. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι εύκολη η απογύμνωση της αστικής δημοκρατίας, πολύ περισσότερο η ανατροπή της. «Ν’ αποφασίζει μια φορά κάθε τόσα χρόνια ποιο μέλος απ’ την κυρίαρχη τάξη θα καταπιέζει και θα συντρίβει το λαό μέσ’ απ’ το κοινοβούλιο – αυτή είναι η πραγματική ουσία του κοινοβουλευτισμού, όχι μόνο στις κοινοβουλευτικές μοναρχίες, αλλά επίσης και στις πιο δημοκρατικές δημοκρατίες». (Λένιν)

Θανάσης Τσιριγώτης

πηγή: Λαϊκός Δρόμος