Η αντοχή είναι φυσικό μέγεθος και ως τέτοια ξεκίνησε. Μετράμε την αντοχή των υλικών και των ανθρωπίνων επιτευγμάτων. Με την πάροδο του χρόνου αρχίσαμε να μετράμε την αντοχή και ως ανθρώπινο μέγεθος. Μπροστά στον πόνο, το θάνατο, την πίεση, τη φτώχεια, την οδύνη, την αποτυχία και πάει λέγοντας. Πάνω στο κεφάλαιο «αντοχή» δημιουργήθηκαν σχολές και σχολεία, θεωρίες και ανάλογες πρακτικές. Ο αιχμάλωτος πολέμου χρησιμοποιήθηκε χιλιάδες φορές ως πειραματόζωο από τους νικητές-σαδιστές για να μετρηθούν οι αντιδράσεις του και το φάσμα των «πειραμάτων» ξεκινούσε από μικρότερες φάσεις (πχ απομόνωση) για να φτάσει σ’ ανείπωτη φρίκη. Ειπώθηκε, χωρίς αστοχία, ότι από το σύνολο του ζωικού βασιλείου μόνον ο άνθρωπος ασκεί στον άνθρωπο τόσο λεπτομερειακή κι «επιστημονική» βία.

Αλλά η αντοχή αφορά και στις κοινωνικές ομάδες και τάξεις. Ακούμε, από πολλούς και για πολύ, ότι π.χ η ελληνική κοινωνία δεν αντέχει τόσους πρόσφυγες, τόσους πολλούς συνταξιούχους, τόσα ξένα παιδιά στα σχολεία. Η ποσότητα είναι πραγματικό μέγεθος, αυτό είναι αλήθεια. Σ’ ένα δωμάτιο μπορούν να χωρέσουν «τόσοι άνθρωποι» και η έκφραση «όλοι οι καλοί χωράνε» είναι περισσότερο λαογραφική και λογοτεχνική πάρα πραγματιστική. Ένας άνθρωπος μπορεί να φάει και να πιει ως ένα όριο το οποίο δεν μπορεί να ξεπεράσει. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομία· και αυτή έχει αξεπέραστα όρια. Όταν όμως ο περιβόητος Τενγκ Χσιάο Πινγκ στην Κίνα εισάγει τη φράση «άσπρη γάτα, μαύρη γάτα αρκεί να τρώει ποντίκια» και η λεγόμενη σχολή του Σικάγο, δηλαδή οι νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι, μας λένε ότι «τα νούμερα είναι αξεπέραστα», ξεχνούν ένα πράγμα. Ότι εκτός από την ποσότητα υπάρχει και η ποιότητα και εκτός από την αριθμητική υπάρχει και η πολιτική. Ακόμα περισσότερο: η πολιτική πρέπει να είναι στο τιμόνι, όπως διδάσκει ο Μάο. Άρα στο ερώτημα πόσοι άνθρωποι χωρούν σ’ ένα βαγόνι, οφείλουμε να επαναρωτήσουμε: πάνε στο Άουσβιτς ή διακοπές; Διότι κανένα ερώτημα, καμία αριθμητική και κανένα «βαγόνι» δεν είναι αθώο. Η μαρξιστική λογική είναι αμείλικτη και αξεπέραστη. Ποιος, ποιον και γιατί οφείλουμε να ρωτάμε πάντα, «εμμονικά» και μονότονα, αλλά και υλιστοδιαλεκτικά, αν δε θέλουμε να γίνουμε λογιστές των αστών και επιστήμονες της ανοησίας.

Πόσο λοιπόν αντέχει ένας άνθρωπος αυτή την πολιτική ανοησία, η οποία συνοδεύεται από φτώχεια, ανεργία, εγκατάλειψη; Εξαρτάται, είναι η απάντηση. Εξαρτάται από μια σειρά άλλες παραμέτρους. Ας απαριθμήσουμε συνιστώσες αυτής της αντοχής. Έχει η τάξη, η ομάδα, το στρώμα, ο άνθρωπος συλλογικό αποκούμπι για να συλλογιστεί ώστε να μετατρέπει την αντοχή σε πείσμα και την καρτερία σε αντίσταση; Διαθέτει μνήμη βάθους ή «χρυσόψαρου»; Έχει οργανωτικά όπλα (πχ κόμμα, σωματεία) στα χέρια του ή είναι μόνος και αβοήθητος; Υπάρχουν ρωγμές στο αντίπαλο στρατόπεδο ή είναι οι απέναντι μονομπλόκ; Έχουν γίνει «σοφότεροι» από ανάλογα ταξικά επεισόδια ή κυριαρχούν λαθεμένες αντιλήψεις «μικρότερου κακού», ματαιότητας των αγώνων και όποια ανάλογα αγκάθια ρίχνουν στο δρόμο οι κυρίαρχοι;

Σε μια σιδερένια βέργα η αντοχή στη φωτιά είναι συγκεκριμένη και ο αέρας μπορεί να σπάσει ένα δέντρο, δυσκολότερα την καλαμιά που είναι ευέλικτη και λυγάει. Ως εκ τούτου, άλλο πράγμα η αντοχή των φυσικών πραγμάτων, και διαφορετικό η ανθρώπινη αντοχή. Για να το πούμε διαφορετικά, το πρώτο μέγεθος είναι αντικειμενικό, μπορεί να αναπαραχθεί δεκάδες φορές σε συνθήκες εργαστηρίου και να γίνει ταυτόσημο πείραμα, ενώ η ανθρώπινη δραστηριότητα ομάδων, εθνών, τάξεων, ενώ υπόκειται σε κανόνες και όρους (σύμφωνα με τον ιστορικό υλισμό), έχει όλες τις παραμέτρους της μοναδικότητας, της κοινωνικής μοναδικότητας. Η αντοχή του εξόριστου κομμουνιστή στα ξερονήσια είναι αξιομνημόνευτη και τρομακτικά εξαίσια. Οι σημερινές αντοχές των κομμουνιστών καθορίζονται από τη συγκυρία.

Όμως ένα πρέπει να είναι σίγουρο: Πρέπει να μάθουμε στους εργαζόμενους να μην αντέχουν το καθεστώς της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης και καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Όχι με τη μικροαστική απόγνωση του «φτάνει πια», αλλά με την εργατολαϊκή και αριστερή σημαία: θα νικήσουμε!!

Θανάσης Τσιριγώτης

πηγή: Λαϊκός Δρόμος