Περί αξιολόγησης, μερικές (σκόρπιες) σκέψεις

Υπάρχουν κάποιοι εκπαιδευτικοί (υπάρχουν και τέτοιοι) που γοητεύονται από την ιδέα της αξιολόγησης! Της αξιολόγησης για να ξεχωρίσουν οι άξιοι και άριστοι! Προφανώς είναι σίγουροι για τον εαυτό τους ότι ανήκουν στους άριστους! (Αν έχεις κάνει και κάνα δυο μεταπτυχιακά αυτή η σιγουριά μπορεί και να περισσεύει!)
Η ιδέα της υπεροχής των αρίστων, της αναγκαιότητας διάκρισής τους από το πλήθος δεν είναι καινούρια. Είναι βαθιά ριζωμένη στον κόσμο της κοινωνικής ανισότητας και ταξικής εκμετάλλευσης και απαντάται ήδη στη δουλοκτητική κοινωνία της αρχαιότητας.
Είναι μια ιδέα των κυρίαρχων τάξεων, των αφεντικών!
Μια ιδέα που εκφράζει την αλαζονική, ακραία ναρκισσιστική αντίληψη των αφεντικών για τον εαυτό τους, που μετουσιώνει ιδεολογικά την κοινωνική-ταξική τους υπεροχή στην ψευδαίσθηση μιας τρόπον τινά προκαθορισμένης-φυσικής ανωτερότητας.

Τι σημαίνει όμως να είσαι «άξιος», «άριστος» στην νεοφιλελεύθερη εκπαίδευση και πώς μετριέται η αξιοσύνη σου;
Με λίγα λόγια σημαίνει να μην έχεις μόνιμη εργασία, να προσλαμβάνεσαι με συμβάσεις ενός, δύο, πέντε ετών, να συμμετέχεις διαρκώς σε διαγωνισμούς πρόσληψης (τρέχοντας συχνά από το ένα σχολείο στο άλλο, από τη μια περιοχή στην άλλη), να βρίσκεσαι διαρκώς υπό καθεστώς μέτρησης των επιδόσεών σου (των επιδόσεων των μαθητών σου στις –διαρκείς, ατέρμονες– εξετάσεις, δλδ. του πόσο καλά τους εκγύμνασες να πιάνουν το απαραίτητο σκορ), να πασχίζεις διαρκώς για συλλογή-πιστοποίηση (έμφαση οπωσδήποτε στην πιστοποίηση) προσόντων (τίτλων σπουδών, διπλωμάτων, βεβαιώσεων), να συγκρίνεις τα δικά σου προσόντα με αυτά των ανταγωνιστών σου, να κάνεις διαρκώς υπολογισμούς καριέρας, δλδ. του πώς θα τα καταφέρεις καλύτερα από τους άλλους στον στίβο του επαγγελματικού ανταγωνισμού.
Ποιος είναι λοιπόν ο άξιος εκπαιδευτικός που προκύπτει κι επιβραβεύεται από αυτές τις πρακτικές;
Είναι ο εκπαιδευτικός που κοιτάει πρωτίστως την πάρτη του ο ικανός σε τακτικές ατομικής επιτυχίας, ο συλλέκτης προσόντων (τίτλων, πιστοποιητικών), συχνά ή μάλλον κατά κανόνα, με όρους φριχτής αδιαφορίας προς οτιδήποτε απαιτεί βαθειά, μακροπρόθεσμη μαθησιακή-ερευνητική προσπάθεια, ο αποτελεσματικός στις δημόσιες σχέσεις, με εξαιρετικά ευέλικτη-ευπροσάρμοστη στάση στις απαιτήσεις των θεσμών εξουσίας, ο «επαγγελματίας» κομφορμιστής, αυστηρά προσηλωμένος –με όρους καριέρας– στην τυπολατρία, στην αναπαραγωγή των καθιερωμένων κοινών τόπων!

Το να είσαι κομφορμιστής, να αναπαράγεις θλιβερές κοινοτοπίες, να πας με τα νερά των ισχυρών, να υποτάσσεσαι στα καθιερωμένα (να κάνεις δηλαδή όλα αυτά που ακυρώνουν κάθε ίχνος δημιουργικότητας) είναι η κατεξοχήν ενδεδειγμένη στάση για να τα καταφέρεις σε ένα εξόχως αβέβαιο και ανταγωνιστικό περιβάλλον, στην εκπαίδευση και οπουδήποτε αλλού!

Κάτι ξέρουν, άλλωστε, και οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, οι «εκπαιδευμένοι» και εθισμένοι εδώ και καιρό στις πρακτικές αξιολόγησης με στόχο την αριστεία, αυτοί οι «άξιοι» και «άριστοι» δάσκαλοι που ενώ δεν έχουν καλά καλά γκριζάρει τα μαλλιά τους έχουν γεμίσει το βιογραφικό τους με καμπόσες δεκάδες «επιστημονικών» δημοσιεύσεων, ανακοινώσεων σε συνέδρια κ.λπ., οι οποίες, όπως ο καθένας μπορεί να φανταστεί, είναι αδιαμφισβήτητης πρωτοτυπίας, κριτικής διεισδυτικότητας και διανοητικού βάθους!!!

Κάθε φορά που η αξιολόγηση ως μόνιμη και εξόχως ανταγωνιστική πρακτική καριέρας ρυθμίζει τις εργασιακές σχέσεις στην εκπαίδευση το μήνυμα προς τους εκπαιδευτικούς είναι σαφές: κοίτα την πάρτη σου, κινήσου ευέλικτα, μάζεψε προσόντα (η ποσότητα είναι το μόνο που μετριέται και μετράει!!!), κάνε δημόσιες σχέσεις, ιδιαιτέρως με αυτούς που έχουν εξουσία, και τελικά μπορεί να τα καταφέρεις!
Είναι δεδομένο ότι υπάρχουν και θα υπάρχουν εκπαιδευτικοί που θα ξεφεύγουν από τις παραπάνω πρακτικές, που θα σκέφτονται πρωτότυπα, κριτικά και θα βάζουν πάνω από την καριέρα τους το καθήκον τους προς τους μαθητές και την κοινωνία. Θα το κάνουν όμως αυτό ενεργώντας ενάντια στις πρακτικές αξιολόγησης, στα ιδεολογικά φληναφήματα περί «άξιων» και «αρίστων» που τις συνοδεύουν και στα ταξικά συμφέροντα και τους μηχανισμούς εξουσίας που τις επιβάλλουν!

Περικλής Παυλίδης (fb)