Μέσα στο πάνδημο κακό στήθηκε βιαστικά το σκηνικό για το θεατρικό ‘’Της Αριστείας’’. Τα βαφτίσια έγιναν με κλειστά τα σχολεία και τις εκκλησίες, ενώ στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ (ΥΠΑΙΘ) βούτηξαν εν μια νυκτί τα ‘’Πειραματικά’’και τα ονόμασαν ‘’Πρότυπα’’(Ν.4692/12-6-2020). Ντυμένα με τα βαφτιστικά τους τα πρώην Πειραματικά ανέβηκαν στη σκηνή της εκπαίδευσης για το νέο ρόλο. Ο σκηνοθέτης της παράστασης αναζητώντας πρότυπα (μοντέλα) με ταλέντα κάλεσε τους υποψήφιους για ακρόαση στις 29-6-2020. Για την επιλογή των άριστων ορίστηκαν και οι προϋποθέσεις συμμετοχής. Ο διαγωνισμός προέβλεπε έλεγχο δεξιοτήτων με σκοπό την ‘’αυτοβελτίωση’’ στην περίπτωση που ο υποψήφιος έπαιρνε το ρόλο και τη θέση.

Στη δημοσίευση του Νόμου (ΦΕΚ 111/Α/12-6-2020) που ορίζονται οι σκοποί των Προτύπων διαβάζουμε ότι αυτοί είναι : α) η ανάπτυξη δράσεων καινοτομίας προσανατολισμένων στην αυτοβελτίωση των μαθητών και την εκπαιδευτική αριστεία, β) η ανάδειξη και ενθάρρυνση μαθητών με ταλέντα και ιδιαίτερες μαθησιακές δυνατότητες.(Άρθρο11παρ.2). Ωστόσο, ο προσδιορισμός των όρων: ταλέντα, δεξιότητες και αυτοβελτίωση δεν υπάρχει στο Νόμο αν και το Υπουργείο εκ του ονόματός του γνωρίζει ότι ‘’αρχή παιδεύσεως(σοφίας) η των ονομάτων επίσκεψις’’(Αντισθένης). Ενδεχομένως, το ΥΠΑΙΘ εξ αιτίας της ‘’σωκρατικής άγνοιας’’ δεν όρισε ‘’τι εστί’’ ταλέντο, δεξιότητα και αυτοβελτίωση προς χάριν της διαλεκτικής και της ενότητας των αντιθέτων. Το γεγονός ότι γνώση και άγνοια είναι έννοιες σχετικές φαίνεται και από την Υ.Α73226/Δ6/2020 και το ΦΕΚ2261/Β/12-6-2020 όπου διαβάζουμε:

4. ‘’Οι μαθητές αξιολογούνται σε δεξιότητες που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στο Δημοτικό σχολείο.’’

5. ‘’Δεν ορίζονται συγκεκριμένες σελίδες εξεταστέας ύλης στα σχολικά εγχειρίδια και δεν ελέγχονται γνώσεις οι οποίες προϋποθέτουν απομνημόνευση. Οι μαθητές –τριες δεν απαιτείται να μελετήσουν πρόσθετη ύλη για να προετοιμαστούν για τη συμμετοχή τους στην εν λόγω δοκιμασία. Αντικείμενο της δοκιμασίας είναι στοιχεία τα οποία οι μαθητές-τριες ήδη γνωρίζουν και έχουν αφομοιώσει από τη φοίτησή τους στο Δημοτικό σχολείο’’.

Επί του προκειμένου, τα ερωτήματα που τίθενται είναι τα εξής:

1. Στο εδάφιο 4 με αριστο-τεχνικό τρόπο οι δεξιο-τέχνες του ΥΠΑΙΘ προβάλλουν τις δεξιότητες ως πρότυπο (μοντέλο) της γνώσης. Πρόκειται σαφώς για εννοιολογική σύγχυση της ‘’δεξιότητας’’ και της ‘’γνώσης’’ που εξυπηρετεί τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική πολιτική(ΙΕΠ) υπό την καθοδήγηση και τις οδηγίες του ΟΟΣΑ. Βεβαίως ο ορισμός της δεξιότητας απουσιάζει από το Νόμο. Σημαντικό επίσης πρόβλημα σχετικά με τον ορισμό της ‘’δεξιότητας’’ προκύπτει για τους αριστερόχειρες μαθητές καθώς αυτοί για την υπέρβαση των διακρίσεων θα πρέπει να εξετάζονται σε αριστερότητες. Γιατί άραγε ο συντάκτης και νομοθέτης της παρούσας Υ.Α δεν βρήκε έναν ευσύνοπτο και ακριβή όρο για να περιλαμβάνει και αυτή την κατηγορία μαθητών; Η απάντηση ίσως βρίσκεται στη συγκεκριμένη πολιτική του ΥΠΑΙΘ και της Κυβέρνησης. Δεξιότητες και πάντα Δεξιά.
2. Στο εδάφιο 5 διαβάζουμε ότι για τη συγκεκριμένη δοκιμασία ‘’ δεν ορίζονται συγκεκριμένες σελίδες εξεταστέας ύλης στα σχολικά εγχειρίδια’’. Αλλά τότε γιατί κάθε σχολικό έτος, ορίζεται με ΦΕΚ το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών η διδακτέα και εξεταστέα ύλη όπως και η λήξη και το ‘’κλείσιμο’’ του Βιβλίου Ύλης από τον διδάσκοντα εκπαιδευτικό; Η πρότυπη αυτή ιδέα για την κατάργηση συγκεκριμένης εξεταστέας ύλης γιατί δεν επεκτείνεται  και στις πανελλήνιες εξετάσεις ώστε να είναι ‘’χαράς ευαγγέλια’’ για τους εμπλεκόμενους στη διαδικασία;

3. Στο εδάφιο 5, στη συνέχεια διαβάζουμε ότι στη συγκεκριμένη δοκιμασία ‘’δεν ελέγχονται οι γνώσεις οι οποίες  προϋποθέτουν απομνημόνευση’’ .Επομένως μπορούμε να υποθέσουμε ότι η απομνημόνευση καθίσταται περιττή καθώς φαίνεται ότι η γνώση παρέχεται πλέον εξ αποστάσεως σύγχρονα και ασύγχροναδια της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος. Το ΥΠΑΙΘ  υπερβαίνοντας την αναγκαιότητα της απομνημόνευσης αποδεικνύεται πρωτοπόρο και καινοτόμο στην παιδαγωγική επιστήμη και την διδακτική μέθοδο αφού καταργεί θεμελιώδεις νόμους της σκέψης και της γλώσσας. Η απαξία της Μνήμης ίσως και να φανερώνει τον αντι-πλατωνισμό των φιλελευθέρων καθόσον από μιαάποψη ο Πλάτων θεωρείται εχθρός της ανοιχτής κοινωνίας (Κ. Πόππερ, Η ανοιχτή κοινωνία και οι εχθροί της, τ.1, Η γοητεία του Πλάτωνα, σ.43-321,Αθήνα 1980).Ή μήπως επειδή η γνώση πλέον δεν είναι ανάμνηση των Ιδεών; Δεν γνωρίζουμε βεβαίως αν οι σοφοί του ΥΠΑΙΘ αντιτίθενται στον Πλατωνικό Ιδεαλισμό, αλλά μάλλον από τις θέσεις και τις ενέργειές τους ενάντια στην ‘’αριστερή’’ κοινωνιολογία δεν φαίνεται να προτιμούν τον υλισμό (ιστορικό καιδιαλεκτικό) του Κ. Μαρξ που ‘’έπεσε’’ θέμα και θύμα των φετινών Πανελληνίων επειδή ήθελε ‘’να αλλάξει τον κόσμο’’.

4. Στο εδάφιο 5, προς εφησυχασμό των υποψηφίων παρέχεται διευκρίνιση με την οποία ρητώς επισημαίνεται ότι για τη συμμετοχή τους στην εν λόγω δοκιμασία ‘’ δεν απαιτείται να μελετήσουν πρόσθετη ύλη’’. Από την παραπάνω διατύπωση διαπιστώνεται ότι στο ΥΠΑΙΘ και τον ιθύνοντα Νου (ΙΕΠ) υπάρχει πρόβλημα Λογικής στη διατύπωση συλλογισμών και κρίσεων. Γιατί αφού δεν ορίζεται ‘’εξεταστέα ύλη’’ πώς οι μαθητές προτρέπονται να μην μελετήσουν ‘’πρόσθετη ύλη’’; Προφανώς το ΥΠΑΙΘ επιθυμεί να αποφύγει την πρόσθεση ύλης στο τίποτε για μεταφυσικούς λόγους. Ίσως το ερώτημα του Μ. Χάιντεγκερ : ‘’Γιατί να υπάρχουν τα όντα και όχι το τίποτε’’ (Εισαγωγή στη Μεταφυσική, σ.31, Αθήνα 1973) είναι μια αρχή για τις πρό-χειρες δεξιο-τεχνίες του Υπουργείου Παιδείας.

5. Στο εδάφιο 5, στο τέλος, φαίνεται ότι το Πνεύμα επιστρέφει στον εαυτό του (Χέγκελ) καθώς ‘’Αντικείμενο της δοκιμασίας είναι στοιχεία τα οποία οι μαθητές ήδη γνωρίζουν(άραγε από πού; Από ανάμνηση ή απομνημόνευση;) και έχουν αφομοιώσει(! ) από τη φοίτησή τους’’. Η κατάληξη αυτού του συλλογισμού (;) προσκρούει μάλλον στην αρχή της αντίφασης καθόσον για τον συντάκτη του Νόμου ενώ αρχικά ‘’δεν ελέγχονται γνώσεις και δεν χρειάζεται γνώση ή μελέτη ‘’ύλης ‘’ και ‘’πρόσθετης ύλης’’ στο τέλος η δοκιμασία (εξετάσεις) στοχεύει στην αξιολόγηση(αφομοίωση) ‘’της ήδη υπάρχουσας γνώσης ‘’(!). Στο κρίσιμο αυτό σημείο του συλλογισμού υπάρχει λογικό και γνωσιολογικό κενό καθώς δεν έχουν οριστεί ‘’τα θεμελιώδη στοιχεία’’ που ελέγχονται. Μήπως γιατί πρόκειται για ‘’στοιχειώδη σωματίδια ‘’ ο έλεγχος των οποίων υπόκειται στην κβαντική Αρχή της Απροσδιοριστίας(Β. Χάιζενμπεργκ);

Το κβαντικό μυστήριο φαίνεται τελικά να λύνεται με τις τελευταίες ειδήσεις που εξηγούν γιατί οι μαθητές δεν χρειάζεται να γνωρίζουν και να θυμούνται τίποτε παρά μόνο ‘’στοιχεία’’ της πραγματικότητας. Από τη δημοσιογραφική ενημέρωση πληροφορούμαστε ότι στις εξετάσεις για τα πρότυπα: ‘’Το σύνολο των ερωτήσεων είναι 50,25 ανά θεματική ενότητα(Γλώσσα και Μαθηματικά). Όλες οι ερωτήσεις είναι πολλαπλής επιλογής. Σε κάθε ερώτηση δίνονται 4 πιθανές απαντήσεις, από τις οποίες οι υποψήφιοι-ες καλούνται να επιλέξουν τη σωστή. Δεν υπάρχει αρνητική βαθμολόγηση.’’ Στη συνέχεια διευκρινίζεται ότι οι μαθητές πρέπει ‘’να μαυρίζουν ευδιάκριτα όλο το εσωτερικό του κύκλου που αντιστοιχεί στην απάντηση που θεωρούν σωστή σε κάθε ερώτηση’’ γιατί η διόρθωση των γραπτών θα γίνει με ‘’οπτική ανάγνωση από ειδικόμηχάνημα που χρησιμοποιείται για την αυτοματοποιημένη διόρθωση των απαντήσεων. Εάν ο κύκλος είναι αχνά μαυρισμένος ή διαγραμμένος με Χ, το μηχάνημα ακυρώνει εντελώς την απάντηση.’’ (alfavita, 26/6/2020)

Από την θέαση του τελευταίου θεατρικού ‘’ Της Αριστείας ‘’ αλλά και την επισκόπηση της τελευταίας τραγωδίας της εκπαίδευσης, με κορύφωση το Νόμο 4692/2020, τίθενται ορισμένες σκέψεις για το Quo vadis στην αυριανή έρημο της Παιδείας.

1. Στην Πορεία και καθ` οδόν προς το τέλος (θάνατο) της Γνώσης που ταυτόχρονα είναι και το τέλος (σκοπός) αυτής της εκπαιδευτικής πολιτικής κρίνεται αναγκαία μια σύντομη αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν για την κατανόηση των γεγονότων. Με τις οδηγίες Διεθνών Ιμπεριαλιστικών Οργανισμών (ΔΝΤ, ΟΟΣΑ), από τη δεκαετία του `90, η Παιδεία βαθμιαία διολίσθησε από τα Γράμματα και τις Τέχνες στον σχολικό  εγγραμματισμό (θρησκευτικό, ιστορικό, μαθηματικό, φυσικό, γλωσσικό…) και τις δεξιο-τεχνίες. Η σύγχυση γνώσης και δεξιότητας ολοκληρώθηκε και αποτυπώθηκε στον ολόμαυρο κύκλο της εκπαίδευσης που πλέον φαίνεται καθαρά και όχι ‘’δι`εσόπτρου’’.

2.Με αφορμή την πανδημία μεταβαίνουμε σταδιακά βήμα -βήμα από τη ζωντανή μυρωδιά της τάξης και τη ζωντανή σχέση μαθητή και δασκάλου, στην άοσμη και ‘’μη μου άπτου’’ εξ αποστάσεως (σύγχρονη και ασύγχρονη) εκπαίδευση με τις ‘’εν τάξει’’ κάμερες. Με αυτή την ‘’ευκαιρία’’ και αυτόν τον ‘’τρόπο’’ συντελέστηκε η τηλεκπαίδευση και η τηλεμεταφορά της ‘’γνώσης’’. Η μετάβαση από την φυσική πραγματικότητα της σχολικής τάξης στην εικονική πραγματικότητα της αποστασιοποιημένης εκπαίδευσης είναι ένα τετελεσμένο γεγονός. Προτύπωση και πρόγευση του μέλλοντος. Εικόνες από τα προσεχώς.

3. Η καθολική επιβολή της εξ αποστάσεως τυποποιημένης και αυτοματοποιημένης εκπαίδευσης σε όλη τη γραμμή παραγωγής και ελέγχου των δεξιοτήτων(τέως γνώση) προβάλλεται και επιβάλλεται με σκοπό τον περιορισμό και τελικό αφανισμό του εκπαιδευτικού από την διαδικασία της μάθησης.

4.Η Πρότυπη, πειραματική εφαρμογή της αριστείας και της δεξιότητας, αρχικά σε μικρό δείγμα σχολείων(Π.Π), με σκοπό τη διάχυση των βέλτιστων(!) πρακτικών σε όλα τα σχολεία της χώρας φανερώνει τις προθέσεις, προϋποθέσεις αλλά και το τέλος (σκοπό) της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής πολιτικής.

5. Με το πέσιμο της αυλαίας στις εξετάσεις για τα Πρότυπα σχολεία (29-6-2020) αποκαλύπτεται πλέον ευδιάκριτα το τέλος της εγκύκλιας παιδείας. Ο αυτοματοποιημένος τρόπος αξιολόγησης των δεξιοτήτων περιγράφεται με την πιο αποκαλυπτική δεξιοτεχνική γραφή: ‘’Εάν ο κύκλος είναι αχνά μαυρισμένος ή διαγραμμένος με Χ, το μηχάνημα ακυρώνει εντελώς την απάντηση’’.

Ο κύκλος της γνώσης για να διαβαστεί από το αυτόματο (ρομπότ) πρέπει να είναι όχι ‘’αχνός’’ αλλά παντελώς μαύρος όπως διαγράφεται το μέλλον του μαθητή και του εκπαιδευτικού. Επιτέλους, σχεδιάστηκε και χαράχτηκε ο τέλειος μαύρος κύκλος της γνώσης και της ζωής.

                                                                             Γιάννης  Σπυράλατος