του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Ο ΣΥΡΙΖΑ στην προεκλογική περίοδο που διανύουμε εμφανίζεται αντίθετος με την αυτοαξιολόγηση/αξιολόγηση  και υπερασπιστής των αιτημάτων και των αγώνων των εκπαιδευτικών, ενώ η παράταξή του στους εκπαιδευτικούς σήκωσε το λάβαρο των απεργιακών κινητοποιήσεων, αν και πριν από μερικούς μήνες στο περιβόητο 20^ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ σε αγαστή συνεργασία και πραξικοπηματικά με ΔΑΚΕ (ΝΔ) και ΠΕΚ (ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ) νεκρανάστησαν τις πιο συντηρητικές θέσεις υπέρ της «καλής» αυτοαξιολόγησης/αξιολόγησης!

Επειδή δε ζούμε στη χώρα των λωτοφάγων για να μας κουνάνε το δάχτυλο οι σημερινοί συνδικαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ που μέχρι χθες είχαν καταλάβει τα στασίδια του διοικητικού μηχανισμού της εκπαίδευσης, ας θυμηθούμε:

Η συγκυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ με τμήμα της ακροδεξιάς διατήρησε το θεσμικό πλαίσιο για την Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.) με βάση τον ν. 4142/2013 που αποτυπώνει τους βασικούς στόχους της:  ” Η Αρχή αξιολογεί την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου (2αα άρθ.1 )”. Στη λογική της «ποιότητας» και της αξιολόγησης διατηρήθηκε ακόμα και η Τράπεζα Θεμάτων. Στο άρθρο 43 του πολυνομοσχεδίου για την εκπαίδευση προβλέπεται η «Λειτουργία της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας».

 «Αυτοαξιολόγηση» και «Νέες δομές» – Ν. 4547/18 (Κ. Γαβρόγλου): Αντιδραστικοί μηχανισμοί αποδόμησης και κατηγοριοποίησης των δημόσιων σχολείων.

Εφαρμόζοντας τις πολιτικές του ΟΟΣΑ στόχευε στην εμπέδωση «κουλτούρας αξιολόγησης» για να καταστήσει όλους τους εκπαιδευτικούς «αξιολογητές», για να τους μετατρέψει σε αξιολογούμενους σε επόμενη φάση διαμορφώνοντας βαθμιαία  ένα καθολικό πανοπτικό και αυταρχικό μοντέλο αξιολόγησης με περιτύλιγμα συμμετοχικό και συνεργατικό. Σε αυτήν την κατεύθυνση προώθησε την αξιολόγηση των στελεχών εκπαίδευσης με ποιοτική και ποσοτική κλίμακα, συνέντευξη, αξιολόγηση σε ετήσια βάση του διευθυντή από τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας, με ανώνυμα ερωτηματολόγια, ενσωμάτωση της απεργοσπαστικής τροπολογίας Γεροβασίλη (που ψήφισε η κυβέρνηση μαζί με τη ΝΔ), που προβλέπει ότι κάθε εκπαιδευτικός που δεν θα αξιολογήσει δεν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για θέση ευθύνης. Στόχος επόμενος που δεν μπόρεσε να υλοποιήσει η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών σύμφωνα με το πλαίσιο που έχει συμφωνήσει ήδη το υπουργείο με τον ΟΟΣΑ και την ΕΕ. Άλλωστε το πνεύμα του ΠΔ152 για τα επονομαζόμενα στελέχη (ποσοτική εκτίμηση με βάση την κλίμακα του 100, διαρθρωμένοι ιεραρχικά αξιολογικοί χαρακτηρισμοί -εξαίρετος, επαρκής, ανεπαρκής κλπ.), όπως και στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, ζει και βασιλεύει.

Ο ν. 4547/18 για τις «νέες εκπαιδευτικές δομές» εμπεδώνει ακόμη περισσότερο την ιεραρχία, τον διοικητισμό και τον τεχνοκρατισμό, δημιουργώντας μια σειρά από ιεραρχικά διαμορφωμένα διοικητικά όργανα με στόχο την επιτήρηση και τον πειθαρχικό έλεγχο των συλλόγων διδασκόντων και κάθε μεμονωμένου εκπαιδευτικού. Ένα πανοπτικό μοντέλο που όλοι ελέγχουν όλους μέσα από άκρως ιεραρχικές και εξουσιαστικές σχέσεις. Στην κατάρτιση του εκπαιδευτικού σχεδίου / προγραμματισμού κάθε σχολείου και τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της αυτοαξιολόγησης εμπλέκεται και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Έτσι παίρνει σάρκα και οστά ο ν. 3848 της Α. Διαμαντοπούλου σε ένα μοντέλο περιφερειακής και ταξικής κατηγοριοποίησης των σχολείων.

Αξιολόγηση με βάση τις επιδόσεις των μαθητών!

Στις 31-8-17, ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου, σε συνέντευξή του στον Real Fm αναφερόμενος στο νέο Λύκειο δήλωσε ότι «το διαγώνισμα του Ιανουαρίου θα είναι ένας τρόπος να δούμε αν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι αποτελεσματικοί. Διότι κι αυτοί οι άνθρωποι καμιά φορά δεν είναι τόσο αποτελεσματικοί».

Οι νέοι επιθεωρητές είναι εδώ!

Οι νέοι επιθεωρητές ονομάζονται πια Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου, ενώ οι Σχολικοί Σύμβουλοι καταργούνται. Ο ελεγκτικός τους, νέο – επιθεωρητικός ρόλος είναι σαφής και προδιαγράφεται από τον ν. 4547/18,  άρθρο 5, παράγραφος 6 σύμφωνα με το οποίο αποφασίζουν εκτός των άλλων για:

«την παρακολούθηση της υλοποίησης του προγραμματισμού, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, με σκοπό την επανεξέταση και ανατροφοδότηση του προγραμματισμού… την τελική αποτίμηση του ετήσιου προγραμματισμού, κατά τη λήξη του σχολικού έτους …»

Εκπαιδευτικοί – λάστιχο!

Το πρώτο βήμα στην πορεία προς την αυτοαξιολόγηση έγινε με τη ρύθμιση του θεσμικού πλαισίου και τη γνωστή εγκύκλιο για την παραμονή των εκπαιδευτικών στο σχολείο για 30 ώρες που προβλέπει το νέο καθήκον  του προγραμματισμού και της αποτίμησης  του εκπαιδευτικού έργου.

Με το άρθρο 245 του  Νόμου 4512/2018 αντικαταστάθηκε η παρ. 8 του άρθρου 13 του ν. 1566/1985 (Α΄ 167)  για τα εξωδιδακτικά καθήκοντα και το ωράριο των εκπαιδευτικών,

Άλλωστε ο τότε Υπουργός Παιδείας Κ. Γαβρόγλου ως πρόεδρος τη Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων για τον Εθνικό Διάλογο δήλωνε: «Στο σχολείο του 2016 δεν μπορεί όλα να περνάνε από το υπουργείο Παιδείας. Θα πρέπει να δοθεί ελευθερία στους συλλόγους διδασκόντων, στη διεύθυνση αλλά και στους γονείς να παίρνουν κάποιες αποφάσεις. Για παράδειγμα, η χρηματοδότηση ενός σχολείου για εργασίες υποδομών από μια ιδιωτική εταιρία, θα μπορούσε να είναι μια απόφαση που θα ήταν – ίσως – καλύτερο να ληφθεί από το ίδιο το σχολείο»

Άλλωστε ο αρχιτέκτονας των μεταρρυθμίσεων της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ Α. Λιάκος δήλωνε  κυνικά: «Πράγματι, η εκπαίδευση είναι ένας τεράστιος χώρος που προσφέρεται για επικερδή επιχειρηματικότητα και χωρίς μεγάλες επενδύσεις». (Διαρκής Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, Εθνικός και κοινωνικός διάλογος για τηνπαιδεία,  Διαπιστώσεις, προτάσεις και χρονοδιαγράμματα υλοποίησης [πόρισμα Κ. Γαβρόγλου], Αθήνα, Μάιος 2016)

Αποτέλεσμα της αξιολόγησης των σχολείων  με βάση τις επιδόσεις των μαθητών, είναι και η διαφοροποίηση των προγραμμάτων τους. Σε όλες τις χώρες, η αξιολόγηση συνδέεται με τη δημιουργία σχολείων πολλών ταχυτήτων, όπου τελικά είναι η ταξική προέλευση και οι οικονομικές δυνατότητες των μαθητών καθορίζουν τις επιδόσεις και τη σχολική τους πορεία.

Μπορεί η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να μην πρόφτασε να ολοκληρώσει το πολυδέδαλο και πανοπτικό σύστημα αξιολόγησης και ελέγχου των εκπαιδευτικών και των σχολείων έστρωσε το έδαφος στην κυβέρνηση της ΝΔ να το συνεχίσει.

Προσοντολόγιο Κ. Γαβρόγλου- Ν. 4589/2019

Με το προσοντολόγιο, πνεύματος ΕΕ – ΟΟΣΑ και πολιτικής λογικής Διαμαντοπούλου, τα πτυχία αλλά και η ζωή που έχουν αφιερώσει χιλιάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικοί στα σχολεία γίνονται κουρέλια. Βασικοί άξονες του προσοντολογίου, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Καλημερίδης είναι: α. η ελαστικοποίηση και ευελιξία των εργασιακών σχέσεων όλων των εκπαιδευτικών, β. ο εξατομικευμένος ανταγωνισμός για την πρόσκτηση και πιστοποίηση δεξιοτήτων, γ. η διάλυση κάθε έννοιας συλλογικής παιδαγωγικής πράξης, καθώς στοχεύει στη «μοναδοποίηση», αυτοπειθάρχηση των εκπαιδευτικών, δ. η εμπέδωση μιας κουλτούρας αξιολόγησης ως καταστατικής αρχής για την οργάνωση/συγκρότηση των παιδαγωγικών πρακτικών και του επαγγελματισμού των εκπαιδευτικών και τέλος ε. η ριζική αναδιάρθρωση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στην κατεύθυνση του ακαδημαϊκού καπιταλισμού των εμπορευματοποιημένων ακαδημαϊκών προγραμμάτων, με την ταυτόχρονη υποβάθμιση της δημόσιας ακαδημαϊκής υποχρέωσης για τη μόρφωση ολοκληρωμένων επιστημόνων μέσα από το βασικό πτυχίο.

Η … μεταγραφή του υφυπουργού των διαθεσιμοτήτων – απολύσεων και της Τράπεζας Θεμάτων δείγμα πολιτικού αμοραλισμού

Τον Μάη του 2021 ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία, Αλέξης Τσίπρας πραγματοποίησε μια … ηχηρή μεταγραφή. Πρόκειται για τον πρώην βουλευτή και υφυπουργό Παιδείας, Συμεών Κεδίκογλου. Ο Συμεών Κεδίκογλου Από τον Ιούνιο του 2013 έως τον Ιούνιο του 2014 διετέλεσε υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων στη συγκυβέρνηση ΝΔ – ΠΑΣΟΚ με υπουργό Παιδείας τον Κ. Αρβανιτόπουλο. Τον Ιούλιο του 2013 ανακοινώνεται από το υπουργείο Παιδείας ότι τίθενται σε διαθεσιμότητα περίπου 2.114 εκπαιδευτικοί 49 ειδικοτήτων και δυο τομέων που καταργούνται στα τεχνικά λύκεια με βάση τους νόμους 4172 και 4174 του 2013!

 «Η Τράπεζα Θεμάτων δημιουργεί ίσες ευκαιρίες για τους μαθητές»

Ο Σ. Κεδίκογλου είναι ο υφυπουργός του «Νέου Λυκείου» του ν. 4186/2013 που αποσκοπεί τη βίαιη εκδίωξη των παιδιών των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων και των απομακρυσμένων περιοχών της χώρας με τον περιβόητο πια μηχανισμό της Τράπεζας Θεμάτων. Ο Υφυπουργός Παιδείας δήλωσε στη βουλή ότι υπάρχει μια τάση δαιμονοποίησης του θεσμού που εφαρμόζεται σε πολλές χώρε από το 1960. Κατά τον κ. Κεδίκογλου η Τράπεζα Θεμάτων «αποτελεί εργαλείο βελτίωσης της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος και διασφάλισης της ισότητας ευκαιριών πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και είναι προς όφελος των μαθητών, ιδιαίτερα αυτών που ξεκινούν από δυσμενή κοινωνική αφετηρία».

Η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ και η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ με βάση τον ν. 4547/18 (ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ) προωθεί την «εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση». Με βάση τον νόμο 4589/19 του Γαβρόγλου εξυφαίνει την «ατομική αξιολόγηση» και κρατάει σε ομηρεία τους νεοδιόριστους(παρ. 7, άρθρο 62). Διατηρώντας και εφαρμόζοντας τον ν. 4589/19 του Γαβρόγλου που απαξίωσε το πτυχίο και την προϋπηρεσία, αποθέωσε το κυνήγι των «προσόντων» και αποτέλεσε την πιο σκληρή και ακριβοπληρωμένη «αξιολόγηση». Αλλά και γενικότερα στο Δημόσιοτον νόμο Βερναδάκη (ν.4369/2016) υλοποίησε. Με βάση αυτόν, καλούνται προϊστάμενοι και διευθυντές να αξιολογήσουν τους δημόσιους υπαλλήλους με κριτήρια τη λεγόμενη στοχοθεσία, τους αντιλαϊκούς σχεδιασμούς για το δημόσιο (ιδιωτικοποιήσεις, επιχειρηματική λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών κ.ά.), τη συμπεριφορά των δημοσίων υπαλλήλων «εντός κι εκτός υπηρεσίας», την πίστη στους αντιλαϊκούς νόμους του κράτους, τη σύνδεση της «αξιολόγησης» με την περικοπή του μισθού και τις απολύσεις (βλ. ν. 4354/2015 και ν. 4369/2016).

Κυβερνητικός συνδικαλισμός με υπογραφή ΔΙΚΤΥΟ/ ΣΥΝΕΚ

Παράλληλα η συνδικαλιστική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ στον χώρο της εκπαίδευσης διαμόρφωνε όρους αποδοχής της αυτοαξιολόγηση/αξιολόγηση  και παράλυσης του εκπαιδευτικού κινήματος . Και αυτό δεν είναι δική μας εκτίμηση, αλλά  από φίλιες δυνάμεις: Γράφει μεταξύ των άλλων η φιλική προς τον ΣΥΡΙΖΑ  εφημερίδα “Εποχή” σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε το Σάββατο 1 Οκτώβρη 2022 και κάνει σφοδρή κριτική στην παράταξη των εκπαιδευτικών του ΣΥΡΙΖΑ (ΣΥΝΕΚ) για τη στάση της στην αξιολόγηση. Επισημαίνει ακόμα ότι η “συνδικαλιστική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ (ΣΥΝΕΚ) στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση αποτέλεσε ένα πολύ πετυχημένο ανάχωμα μπροστά στην μαζική αντίσταση του κλάδου απέναντι στην αξιολόγηση. Η ΔΑΚΕ βρήκε ανέλπιστα έναν έμπειρο κι αποτελεσματικό σύμμαχο ώστε να μπλοκάρουν μαζί την πάνδημη αντίδραση των εκπαιδευτικών, να φοβίσουν τους εκπαιδευτικούς και να καταδικάσουν την ΟΛΜΕ σε απόλυτη αφωνία … η παγιωμένη σύμπλευση των συνδικαλιστών του ΣΥΡΙΖΑ, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ πάγωσε τα πάντα. … Ένα ευπρόσδεκτο συνδικαλιστικό δωράκι στην κυβέρνηση, από μια ΟΛΜΕ που έχει καταντήσει εργοδοτικό σωματείο με την σφραγίδα μάλιστα του ΣΥΡΙΖΑ.»  

Μαύρη σελίδα για την ιστορία της ΟΛΜΕ έγραψαν ΔΑΚΕ – ΣΥΝΕΚ – ΠΕΚ στο 20^ο Συνέδριο (Ιούλιος 2022), αφού ολοκλήρωσαν το πραξικόπημα ανατρέποντας θέσεις του κλάδου ενάντια στην αξιολόγηση/αυτοαξιολόγηση και περνώντας τη γραμμή της υφυπουργού παιδείας Ζ. Μακρή, όπως την είχε προαναγγείλει από τον Μάρτη του 2022, όταν δήλωνε: ”Θα τα βρούμε με τους συνδικαλιστές για τον τρόπο εφαρμογής της αξιολόγησης»

* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος στο 3ο ΓΕΛ Κερατσινίου, μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ Πειραιά, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και του Εκπαιδευτικού Ομίλου