Η διάλυση του εργασιακού ιστού, η επιβολή μεροκάματων και μισθών πείνας, οι πάμπολλες εργοδοτικές φοροαπαλλαγές και επιδοτήσεις, ο τεράστιος εφεδρικός στρατός ανεργίας, η μαύρη εργασία, κλπ., αναγορεύουν τη χώρα μας σε επενδυτικό παράδεισο για το ξένο και ντόπιο μονοπωλιακό κεφάλαιο, για κάθε είδους κερδοσκόπους, και κομπραδόρους.

Το ενδιαφέρον των ξένων «επενδυτών» επεκτείνεται και πέρα από τις αθρόες «μπιρ παρά» εξαγορές στους υδρογονάνθρακες, στις μεταφορές, στις τράπεζες, στο  real estate, στα logistics, στα αεροδρόμια, στα ναυπηγεία, στα λιμάνια, στα τραίνα, στις καπνοβιομηχανίες, στις χαρτοποιίες, στις φαρμακοβιομηχανίες, στις κατασκευαστικές εταιρείες, στις τηλεπικοινωνίες, στον ηλεκτρισμό, στις ΑΠΕ, στις χημικές βιομηχανίες, στα ξενοδοχεία, στην εξόρυξη ορυκτών και χρυσού, στην ύδρευση, στο φυσικό αέριο, κλπ., επίσης και στον διατροφικό κλάδο.

Να σημειώσουμε πως όλοι οι κλάδοι της τροφικής αλυσίδας ελέγχονται απόλυτα από μία χούφτα πλανητικών μεγαθηρίων. Αρκεί να πούμε ότι 10 μονοπώλια ελέγχουν το 33-38% των επεξεργασμένων τροφίμων (Nestlé, PepsiCo, Coca-Cola, Unilever, Danone, General Mills, Kellogg’s, Mars, Associated British Foods, Mondelez.), 5 ελέγχουν το 75% του παγκόσμιου εμπορίου σιτηρών (Continetal Grain, Dreyfous, Garnac, Cargill, Bunge), 6 διευθύνουν το 75% της παγκόσμιας αγοράς φυτοφαρμάκων (Syngenta, Bayer, Dupont, Basf, Montsanto, Dow) 2 ελέγχουν τις μισές πωλήσεις της παγκόσμιας παραγωγής μπανανών (Delmonte, Chiquita) και 3 εμπορεύονται το 85% της παγκόσμιας παραγωγής τσαγιού (Lipton, Twining tea, Honest tea), Γενικά, η «απελευθέρωση» των αγορών οδήγησε σε μια τεράστια  συγκέντρωση όπου οι τιμές παραγωγού βασικών προϊόντων που εμπορεύονται οι πολυεθνικές έχουν μειωθεί πάνω από 50% τα τελευταία 20 χρόνια, ενώ παράλληλα οι τιμές στον καταναλωτή αυξάνουν. Παρά το γεγονός ότι παράγονται τρεις φορές περισσότερα τρόφιμα από τις παγκόσμιες ανάγκες, η πείνα στον Κόσμο εξακολουθεί να αυξάνεται εν μέσω αφθονίας! Στις ίδιες τις ΗΠΑ, η παραγωγή κατά 40% περισσοτέρων τροφίμων απ’ όσα χρειάζεται ο πληθυσμός, δεν εμποδίζει 26 εκατ. Αμερικανούς (στοιχεία 2016) να επιβιώνουν μόνο από τα υποτυπώδη δημόσια συσσίτια και τα φιλανθρωπικά  βοηθήματα. Ο αριθμός αυτός ενδέχεται να έχει αυξηθεί κατά πολύ λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

Είναι γεγονός το ότι η συστηματική διαφήμιση, η πολυτελής συσκευασία, η συνεχής «παρουσία στο ράφι», η ελκυστική γεύση, κ.α. εκτόξευσαν την παγκόσμια ζήτηση τροφίμων, κυρίως των χωρών της Δύσης,  ενώ παράλληλα ο τζίρος των διατροφικών μονοπωλίων  πολλαπλασιάστηκε. Σ’ αυτό συνέβαλλαν καθοριστικά η ενσωμάτωση της τεχνολογικής προόδου στην παραγωγή (ψηφιοποίηση, αυτοματοποίηση, ρομποτική, «Γεωργία ακριβείας», «πράσινη» Γεωργία, βιοτεχνολογία, γενετική μηχανική, κ.ά.), η κλιματική αλλαγή αλλά και η ανάγκη εξασφάλισης ενός επιπέδου αυτάρκειας σε τρόφιμα, η σημασία της οποίας διαφάνηκε ιδιαίτερα στις συνθήκες της τρέχουσας πανδημίας.

Ο παγκόσμιος ανταγωνισμός μεταξύ των μονοπωλίων οξύνθηκε, καθώς ο κλάδος των τροφίμων απέκτησε ιδιαίτερο εξαιρετικά κερδοφόρο ενδιαφέρον.

***

Η ραγδαία είσοδος των πλανητικών μεγαθηρίων στον τομέα της Γεωργίας-Κτηνοτροφίας-Αλιείας –και μέσω αυτών στη διατροφική αλυσίδα-, παραμέρισε βίαια το μεγαλύτερο μέρος των αγροτών, κτηνοτρόφων, ψαράδων, δίνοντας παράλληλα το προβάδισμα της χρηματοδότησης στην Έρευνα και την τεχνολογία των ισχυρών δυτικών κρατών. Οι ΗΠΑ τροποποίησαν ήδη όλο τα νομικό πλαίσιο προστασίας της αγροτικής παραγωγής, εισάγοντας νέους νόμους που δίνουν σαφή υπεροχή στα μονοπώλια τους. Από την πλευρά της η Ε.Ε. προστατεύοντας δήθεν τα συμφέροντα των ευρωπαίων αγροτών, εισάγει την «πράσινη- κυκλική» οικονομία και την «ευφυή Γεωργία ακριβείας» μέσα από την «Πράσινη Συμφωνία», την Αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και τη στρατηγική «από το αγρόκτημα στο πιάτο», που αποτελούν ουσιαστική ενίσχυση του ευρωπαϊκού μονοπωλιακού κεφαλαίου, στον ανταγωνισμό τους με τα αμερικάνικα, κινέζικα και ρωσικά. Πρόκειται με λίγα λόγια για την εμπλοκή τους μέσα στην ίδια την αγροτική παραγωγή προκειμένου να εξασφαλίσουν χωρίς τρίτους «ενδιάμεσους κρίκους» (δηλ. αγρότες, εμπόρους, διακινητές, μεταποιητές, μεταφορείς, λιανοπωλητές, κλπ.), την αμεσότητα εφοδιασμού των αγροτικών προϊόντων απ’ ευθείας στους καταναλωτές. Το επιχείρημα των μονοπωλίων για την ανάμιξή τους («καθετοποίηση») στην αγροτική αλυσίδα (παραγωγή-μεταποίηση-μεταφορά-εμπορία), δεν είναι άλλο –μέσω της Γεωργίας «ελεγχόμενου περιβάλλοντος και του ελέγχου της βιοτεχνολογίας- από τη δήθεν «μείωση του κόστους παραγωγής προς το συμφέρον των καταναλωτών», με ορίζοντα το 2040. Μέχρι τότε, η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της γης, της εμπορίας, της διακίνησης, της μεταποίησης, αλλά και της προώθησης, θα περάσει αποκλειστικά και μόνο στα χέρια των μονοπωλίων τροφίμων, εμπορίου και εφοδιαστικών αλυσίδων. Οι μικρομεσαίες κτηνοτροφικές  επιχειρήσεις εξοβελίζονται, οι νεώτεροι ιδιοκτήτες τους μετατρέπονται –στην καλύτερη περίπτωση- σε ειδικευμένους εργάτες, υπάλληλους των μονοπωλίων.

*** Πολύ πρόσφατα ανακοινώθηκε η εξαγορά του ομίλου της εγχώριας Chipita από τον αμερικανικό κολοσσό της Mondelez International (μερικές από τις φίρμες της, Cadbury’s, 7 days, Trident, Cote d’ or, Lacta, Toblerone, Halls, Royal baking powder, Philadelphia, Milca, Oreo, κ.α.).  Το τίμημα της συγκεκριμένης εξαγοράς που ξεπερνά το 1,6 δις €, αποτελεί ένα ακόμα κρίκο στην αλυσίδα του ξεπουλήματος  των ντόπιων επιχειρήσεων του κλάδου στο ξένο κεφάλαιο.

Mετά τις κραυγαλές εξαγορές της «Λουμίδης» από τη  Nestle, της «Παυλίδης» από τη Mondelez, του «Μαρινόπουλος» από την  Carrefour,   της «Ελαϊς»  από τη  Unilever, σημειώνεται μια επέλαση «επενδυτών» ξένων κεφαλαίων, με πάνω από 10 εξαγορές να έχουν πραγματοποιηθεί μόνο την τελευταία πενταετία στον κλάδο των τροφών.

Πέρα από τη Mondelez, επιβεβαιώθηκε η πώληση της Vivartia (πρώην «Δέλτα»-Δασκαλόπουλος) στη CVC Capital Partners, που ξεπερνά σε αξία τα 630 εκατ. €, αλλά και η απόκτηση του 70% της «Δωδώνης», που φανερώνει το ενδιαφέρον του αμερικάνικου κεφαλαίου στην αγορά των τροφίμων. Πολύ πρόσφατη είναι και η εξαγορά της αλυσίδας «Κουλουράδες» στην ινδικών συμφερόντων ομίλου SwitzGroup καθώς και των «Creta Farms» (αλλαντικά), «Κρητών Άρτος», « Olympic foods», «CSM Bakery Solutions» και «Λακωνικής Τροφίμων». Σημαντικές εξαγορές σημειώθηκαν και το 2019, με κυρίαρχη την εξαγορά των εταιρειών Νηρεύς και Σελόντα από τον όμιλο Andromeda Seafoods, αλλά και   του 36% της «Παλίρροια-Σουλιώτης» από το επενδυτικό fund VNK Capital, της «Κανάκης» από τη νορβηγική ιδιωτική μετοχική εταιρεία Orkla Food Ingredients, καθώς επίσης και η εξαγορά του 44,73% της Unismack από τη Lime Capital Partners.

Ειδικά το 2019, το ξεπούλημα 85 συνολικά ντόπιων επιχειρήσεων απέφερε γύρω στα 12 δις €!

***

Είναι καθαρό ότι η χώρα ξεπουλιέται. Με μία ματιά στις παραπάνω συμφωνίες, γίνεται απολύτως κατανοητό ότι σε καμία από αυτές δεν προάγεται ο τομέας της εργασίας, καθώς οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται δεν καλύπτουν ούτε το 2% των περίπου 1,5 εκατομμυρίου ανέργων που σώρευσε η κρίση. Αντίθετα, με την εκχώρηση των υποδομών, του ορυκτού, χερσαίου, θαλάσσιου και εναέριου πλούτου καθώς και το συστηματικό ξεπούλημα των ντόπιων επιχειρήσεων, δίνεται η δυνατότητα να κατακλειστεί η χώρα με ξένους «τεχνικούς» και ειδικευμένους ξένους εργάτες, χωρίς να δίνεται λύση στο πρόβλημα της ανεργίας. Μέσα από τις ταχύρρυθμες συνταγές των ιμπεριαλιστικών κέντρων (Ε.Ε., ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία), η χώρα παραδίνεται βορά στα ξένα μονοπώλια που αλωνίζουν, με μοναδικό στόχο τους την αποκόμιση του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους, εκμεταλλευόμενα τον εργασιακό μεσαίωνα και τους μισθούς και μεροκάματα πείνας που συνεπάγεται η καταστροφική πολιτική των Μνημονίων και της πανδημίας. Και ναι μεν η κυβέρνηση θριαμβολογεί για το «ενδιαφέρον» των ξένων «επενδυτών», ωστόσο ο μύθος της «ισχυρής Ελλάδας» που «ανήκει στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε.», έχει πια καταρρεύσει μπροστά στην αδήριτη πραγματικότητα της δωδεκάχρονης οικονομικής κρίσης. Τα δισεκατομμύρια που θα έρθουν μέσω των διάφορων ευρωπαϊκών «Μηχανισμών Ανάκαμψης», σκοπό και στόχο έχουν να ενισχύσουν τη ντόπια ολιγαρχία για ν’ αποκτήσει «σοβαρές προσβάσεις» και συνεργασίες με το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο. Αυτή είναι η «ανάπτυξη» που ευαγγελίζεται η Δεξιά… Ωστόσο, πραγματική ανάπτυξη για τον κόσμο της εργασίας σημαίνει κάλυψη των σύγχρονων αναγκών των εργατολαϊκών στρωμάτων σε εργασία, τροφή, στέγαση, μόρφωση, Yγεία, Πρόνοια. Σημαίνει έμφαση στην ανάπτυξη της Γεωργίας, της μεταποιητικής και βαριάς βιομηχανίας. Και για τη διασφάλιση όλων των παραπάνω, σημαίνει πρώτα και κύρια σκληρός και παρατεταμένος αγώνας για την αποτίναξη της ξενόδουλης κυβερνητικής πολιτικής, για την ανατροπή του καθεστώτος της εξάρτησης και της υποτέλειας. Γιατί μόνο τότε θα μπορεί να υπάρξει πραγματική ανάπτυξη βασισμένη στις αστείρευτες δυνάμεις του λαού μας, έξω και πέρα από τις ψευδεπίγραφες αναφορές για «ανάπτυξη» στα πλαίσια του βάρβαρου εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος. Επιπλέον αποδείχθηκαν διάτρητες όλες εκείνες οι ψευτοθεωρίες κομμάτων και οργανώσεων που αναφέρονται στην Αριστερά, που υποστήριζαν ότι η Ελλάδα είναι «χώρα ιμπεριαλιστική» (ΚΚΕ, ΝΑΡ), αρνούμενα να δουν το ζήτημα της ολόπλευρης εξάρτησης που περονιάζει μέχρι το μεδούλι

Η θέση του Μ-Λ ΚΚΕ είναι ξεκάθαρα προσανατολισμένη στη κατεύθυνση του μαζικού εξωκοινοβουλευτικού αγώνα για την διεκδίκηση μιας σειράς άμεσων, ζωτικών αιτημάτων που θα ανακουφίσουν τα εργατολαϊκά στρώματα και παράλληλα θα πρέπει να συνδεθούν με τα γενικότερα αιτήματα, ενάντια στις καταστροφικές συνέπειες των παγκόσμιων ιμπεριαλιστικών συμφωνιών, ενάντια στην εξοντωτική πολιτική της Ε.Ε. και τους αμερικανοΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς, ενάντια στην εξάρτηση και την υποτέλεια, για την ανατροπή της διπλής κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού και της ντόπιας μεγαλοαστικής τάξης.

 Ιωσήφ Σταυρίδης  

Μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ