Σε τρία χρόνια φυλάκισης καταδικάστηκε από δικαστήριο στην Κίνα ο ερευνητής της βιοφυσικής He Jiankui που δημιούργησε τα πρώτα στον κόσμο γενετικά τροποποιημένα βρέφη, ενώ του απαγορεύθηκε εφ’ όρου ζωής να ασχοληθεί με την τεχνολογία αναπαραγωγής. Ο He Jianku καταδικάστηκε επίσης στην καταβολή προστίμου τριών εκατομμυρίων γιούαν (περίπου 384.000 ευρώ), ενώ προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στην Κίνα και ολόκληρο τον κόσμο για παραβίαση ιατρικής δεοντολογίας. 

Δύο ακόμα επιστήμονες που συμμετείχαν στην έρευνα τιμωρήθηκαν με μικρότερες ποινές και πρόστιμα. Ο Zhang Renli, επιστήμονας ο οποίος συνεργάστηκε με τον He, καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκισης και πρόστιμο ύψους 1 εκατομμυρίου γιουάν ενώ ακόμη ένας γιατρός έλαβε ποινή 18 μηνών, αλλά με αναστολή δύο ετών και πρόστιμο 500.000 γιουάν.

«Οι τρεις κατηγορούμενοι δεν είχαν την κατάλληλη πιστοποίηση για την άσκηση της ιατρικής και, επιδιώκοντας τη φήμη και το χρήμα, παραβίαζαν σκόπιμα τους εθνικούς κανονισμούς στην επιστημονική έρευνα και την ιατρική περίθαλψη», δήλωσε το δικαστήριο, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Xinhua της Κίνας. Και προσθέτει: «Υπερέβησαν το ηθικό όριο στην επιστημονική έρευνα και την ιατρική δεοντολογία».

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κινεζικές αρχές είχαν επιβεβαιώσει τον Ιανουάριο του 2019 πως μια δεύτερη γυναίκα κυοφορούσε άλλο ένα γενετικά τροποποιημένο έμβρυο, πέραν των διδύμων, αλλά η γέννηση του παιδιού αυτού δεν είχε επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα.

«Η δουλειά μου θα είναι αμφιλεγόμενη»

Το Νοέμβριο του 2018, ο He Jiankui ανακοίνωσε ότι κατάφερε να έρθουν στον κόσμο δίδυμα κορίτσια (Lulu και Nana) με τροποποιημένο DNA, χρησιμοποιώντας το CRISPR, που τα καθιστούσε απρόσβλητα από το AIDS ενώ ο πατέρας τους ήταν φορέας του ιού HIV. Οι κινεζικές αρχές, που κατηγορήθηκαν τότε για υπερβολική χαλαρότητα απέναντι σε αυτού του είδους την επιστημονική δραστηριότητα, έδωσαν εντολή να τερματιστεί αμέσως οποιαδήποτε τέτοια έρευνα και ανακοίνωσαν ότι ξεκινά αστυνομική έρευνα.

Σύμφωνα με τον Jiankui, «οι γονείς τους δεν θέλουν ένα “σχεδιασμένο” μωρό, παρά μόνο ένα παιδί που δεν θα υποφέρει από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Καταλαβαίνω ότι η δουλειά μου θα είναι αμφιλεγόμενη, αλλά πιστεύω ότι οι οικογένειες χρειάζονται αυτή την τεχνολογία και είμαι πρόθυμος να ασχοληθώ με αυτή γι’ αυτούς».

Ο ίδιος είχε αναφέρει πως χρησιμοποίησε τη μέθοδο CRISPR, που είχε δοκιμαστεί σε ενήλικες για τη θεραπεία ασθενειών, προκειμένου να «απενεργοποιήσει» ένα γονίδιο που επιτρέπει στον ιό του AIDS να αναπτυχθεί με το επιχείρημα ότι έδωσε τη δυνατότητα στους οργανισμούς των κοριτσιών να αντισταθούν σε πιθανή μελλοντική μόλυνση. Μιλώντας στο Associated Press το 2018 ο He Jiankui ισχυρίστηκε ότι αισθάνθηκε μια ισχυρή ευθύνη να δώσει το παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι η Κίνα όπως και οι περισσότερες χώρες έχουν απαγορεύσει την επίμαχη πρακτική για ηθικούς λόγους.

Πώς λειτουργεί το CRISPR

Το CRISPR είναι μια τεχνική που επιτρέπει στους επιστήμονες να κάνουν ακριβείς επεξεργασίες σε οποιοδήποτε DNA μεταβάλλοντας την αλληλουχία του. Όταν χρησιμοποιείτε το CRISPR, οι επιστήμονες προσπαθούν να «εξαλείψουν» ένα γονίδιο κάνοντάς το ανενεργό ή να επιτύχουν συγκεκριμένες τροποποιήσεις, όπως την εισαγωγή ή την αφαίρεση ενός επιθυμητού κομματιού DNA.

Ο Jiankui και οι συνεργάτες του στόχευαν σε ένα γονίδιο που ονομάζεται CCR5, το οποίο είναι απαραίτητο για τον ιό HIV να εισχωρήσει σε λευκά αιμοσφαίρια (λεμφοκύτταρα) και να μολύνει το σώμα μας. Μία παραλλαγή του CCR5, που ονομάζεται CCR5 Δ32, εμφανίζεται φυσικά στον ανθρώπινο πληθυσμό και οδηγεί σε υψηλό επίπεδο αντοχής στον πιο συνηθισμένο τύπο ιού HIV.

Η ομάδα ήθελε να αναδημιουργήσει αυτή τη μετάλλαξη χρησιμοποιώντας το CRISPR σε ανθρώπινα έμβρυα, σε μια προσπάθεια να τα καταστήσει ανθεκτικά στη μόλυνση από τον ιό HIV. Αλλά αυτό δεν πήγε όπως είχε προγραμματιστεί, με αποτέλεσμα να παραγάγουν διάφορες μεταλλάξεις, των οποίων τα αποτελέσματα είναι άγνωστα. Παρά τις ανησυχίες του οι επιστήμονες, δεν έλεγξαν τις πιθανές συνέπειες και στην τροποποίηση των γονιδίων των εμβρύων και αυτό είναι αδικαιολόγητο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν αρκετοί κίνδυνοι που σχετίζονται με τις τροποποιήσεις που έγιναν στα έμβρυα, οι οποίες θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε μελλοντικές γενιές. Η επεξεργασία των εμβρύων είναι δικαιολογημένη από ηθική άποψη μόνο στις περιπτώσεις όπου τα οφέλη σαφώς υπερτερούν των κινδύνων.

Επεξεργασία γονιδίων

Η επεξεργασία των γονιδίων έχει ατελείωτες εφαρμογές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καταστήσει τα φυτά όπως η μπανάνα Cavendish πιο ανθεκτικά στις καταστροφικές ασθένειες. Μπορεί να διαδραματίσει επίσης σημαντικό ρόλο στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Στην υγεία, βλέπουμε ήδη πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα με την επεξεργασία σωματικών κυττάρων. Ωστόσο, δεν είμαστε έτοιμοι για την επεξεργασία ανθρώπινων εμβρύων, καθώς οι τεχνικές δεν είναι αρκετά ώριμες.

Ηθικά ζητήματα

Οι ενέργειές του He Jiankui καταδικάστηκαν ευρέως από την επιστημονική κοινότητα επειδή δεν τήρησαν κατευθυντήριες γραμμές για την έρευνα που απαγορεύει τέτοιες πρακτικές, ιδίως χωρίς επίβλεψη. Στις ΗΠΑ, η ιατρική διαδικασία περιορίζεται αυστηρά στην εργαστηριακή έρευνα. Στην Κίνα, ενώ η ανθρώπινη κλωνοποίηση είναι παράνομη, η επεξεργασία γονιδίων επιτρέπεται.

Η MIT Technology Review από τη μεριά της προειδοποίησε ότι «η τεχνολογία είναι ηθικά επιβαρυντική επειδή οι μεταβολές σε ένα έμβρυο θα κληρονομηθούν από τις μελλοντικές γενιές και θα μπορούσαν ενδεχομένως να επηρεάσουν όλα τα γονίδια». Παράλληλα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στη συνέχεια διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που έχουν υποστεί γενετική τροποποίηση είναι πιθανό να πεθάνουν πρόωρα.

πηγή: tvxs