Εκατοντάδες κομμουνιστές, συνδικαλιστές, κ.α. ριζοσπάστες έπεσαν θύματα του Μακαρθισμού, δικάστηκαν και φυλακίστηκαν. Ακόμα περισσότεροι δημόσιοι υπάλληλοι, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών μπήκαν σε «μαύρες λίστες» (μεταξύ αυτών, ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο Ρόμπερτ Οπενχάϊμερ, κ.α.). Σχεδόν 3.000 ναυτεργάτες και λιμενεργάτες απολύθηκαν ως ύποπτοι για «αντι-αμερικανικές δράσεις».

Μακαρθισμός: «Ο χαφιεδισμός με τα μανίκια σηκωμένα»

Το 1945 είναι η χρονιά που τελειώνει ο Β΄Π Πόλεμος. Η Σ. Ένωση έχει σηκώσει το κύριο βάρος αυτού του πολέμου και μετά από έναν τιτάνιο αγώνα και απίστευτες θυσίες, ο Κόκκινος Στρατός θα υψώσει την Κόκκινη Σημαία, στο Ράιχστανγκ, στην καρδιά του φασιστικού κτήνους στο Βερολίνο. Σ΄ όλες τις κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης και της Ασίας, οι κομμουνιστές και τα κομμουνιστικά κόμματα θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή του αγώνα, θα σταθούν η ψυχή και ο αιμοδότης των λαϊκών παρτιζάνικων κινημάτων που θα αναπτυχθούν. Μια σειρά χώρες της Ευρώπης, θα γίνουν Λαϊκές Δημοκρατίες και η ισχύς του σοσιαλιστικού στρατοπέδου θα πολλαπλασιαστεί. Ειδικά μετά το 1949 όταν η Κίνα θα γίνει και αυτήν Λαϊκή Δημοκρατία και θα περάσει στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο, οι ιμπεριαλιστές και κυρίως οι Αμερικανοί θα νιώθουν ότι τους «τραβάνε το χαλί κάτω από τα πόδια τους». Η νίκη της Κινεζικής Επανάστασης και το γεγονός ότι το 1949 αποκτά και η Σ. Ένωση ατομική βόμβα θα προκαλέσει πραγματική υστερία ειδικά στις ΗΠΑ.

Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ ήδη σε λόγο του στις 5 Μαρτίου 1946 στο πανεπιστήμιο του Ουέστμίνστερ στο Μισούρι των ΗΠΑ παρουσία του προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν θα μιλήσει για την ανάγκη της δημιουργίας «ενός αδερφικού συνασπισμού των αγγλόφωνων λαών για να αναχαιτισθεί η σοβιετική επιθετικότητα»

Ο Τζόζεφ Ρέιμοντ «Τζο» Μακάρθι θα εκλεγεί πρώτη φορά γερουσιαστής, το 1946 στην πολιτεία Ουισκόνσιν, με το ρεπουμπλικανικό κόμμα. Στις 9 Φεβ. 1950 σε ομιλία του σε ομάδα γυναικών του ρεπουμπλικανικού κόμματος στη Δ. Βιρτζίνια θα ισχυριστεί ότι έχει λίστα με 205 ονόματα του Υπ. Εξωτερ.(Στέιτ Ντιπαρτμέντ) που ανήκαν στο Κ.Κ ΗΠΑ. Ο Μακάρθι θα ισχυριστεί ακόμα ότι 81 υπάλληλοι στο Υπ. Εξωτερ. αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια της χώρας και οι 57 από αυτούς είναι κομμουνιστές με φάκελο. Τον Ιούνιο του 1950 αρχίζει ο πόλεμος της Κορέας που ενισχύει τα αντικομμουνιστικά αντανακλαστικά στις ΗΠΑ. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου λαμβάνονται μια σειρά μέτρα ελέγχου και παρακολούθησης κυβερνητικών υπαλλήλων που περιόριζαν τις ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών. Πρώτος ψηφίζεται ο νόμος «Μακ-Κάρραν» σύμφωνα με τον οποίο όσοι ήταν κομμουνιστές έπρεπε να το δηλώσουν στον γενικό εισαγγελέα. Παράλληλα οι διευθυντές κυβερνητικών υπηρεσιών αποκτούσαν το δικαίωμα να απολύουν τους υπαλλήλους τους με συνοπτικές διαδικασίες. Τον Απρίλιο του 1951 ο νόμος επεκτάθηκε σε όλες τις ΗΠΑ. Το 1952 ο νόμος «Μακ-Κάρραν-Ουόλτερ» θα εμποδίζει την είσοδο στις ΗΠΑ, θα αποκλείει όσους «ξένους υποστηρίζουν τις οικονομικές, διεθνείς και κυβερνητικές θεωρίες του παγκόσμιου κομμουνισμού» και από τον Απρίλιο του 1953 ο πρόεδρος Αιζενχάουερ, 34ος πρόεδρος των ΗΠΑ που είχε εκλεγεί με τους ρεπουμπλικάνους, θα κάνει πιο αυστηρό το πλαίσιο στο «πρόγραμμα νομιμοφροσύνης» που θα αφορά τα προσόντα των υποψηφίων για κυβερνητικές θέσεις σε όλες τις Πολιτείες των ΗΠΑ. Είχε ξεκινήσει ένα ντελίριο αντικομμουνιστικής υστερίας, ένα κυνήγι μαγισσών χωρίς προηγούμενο, μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες στην ιστορία των ΗΠΑ, όπου δημοκρατικές ελευθερίες και δικαιώματα περικόπτονται, οι ανώνυμες καταγγελίες και ο χαφιεδισμός γίνονται εθνικό καθήκον, λογοκρισία, διώξεις, ανακρίσεις. Χιλιάδες άνθρωποι, εκπαιδευτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, δημοσιογράφοι, ηθοποιοί, σεναριογράφοι, σκηνοθέτες, καλλιτέχνες θα διωχτούν, θα φυλακιστούν, θα εξευτελιστούν, θα απολυθούν από τις δουλειές τους με συνοπτικές διαδικασίες. Ζωές θα καταστραφούν. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια κουρελιάζεται. Κάθε προοδευτική, δημοκρατική και φιλελεύθερη φωνή φιμώνεται.

Η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών της Γερουσίας-House on Un –American Activities Committee (HUAC) είχε δημιουργηθεί το 1938 για τις ανάγκες του πολέμου που ερχότανε. Ο Χάρυ Τρούμαν θα την ανασυστήσει και από τον Ιαν. του 1953 πρόεδρος της θα γίνει ο Μακάρθι, ο οποίος θα πάρει για πρωτοπαλίκαρά του δύο 26χρονους, τον Ρόυ Κον και τον Νταίηβιντ Σάιν. Σαν μέλος της Επιτροπής θα ξεκινήσει την πολιτική του καριέρα ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον.

To 1947 εννέα σεναριογράφοι και ένας σκηνοθέτης θα κληθούν από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών να καταθέσουν ότι δεν έχουν καμιά σχέση με τον κομμουνισμό θα αρνηθούν να καταθέσουν και θα γίνουν οι περίφημοι Δέκα του Χόλυγουντ -Αλβα Μπέσι, Χέρμπερτ Τζ.Μπίμπερμαν, Λέστερ Κόουλ, Εντουαρτ Ντμίτρικ, Ρίνγκ Λάρντνερ Τζ., Χάουαρντ Λόου, Αλμπερτ Μάλτζ (σεναριογράφος στην ταινία του Ζύλ Ντασσέν «Γυμνή Πόλη»), Σάμιουελ Ορνιτζ, Ειντριαν Σκότ, Ντάλτον Τράμπο (σεναριογράφος της ταινίας «Ο Τζόννυ πήρε το όπλο του»), θα φυλακιστούν και θα εξοστρακιστούν από τους κόλπους του Χόλιγουντ. Παρά την τρομοκρατία όμως, πολλοί θα δηλώσουν τη συμπαράσταση τους στους διωκόμενους «Δέκα» και θα συμμετάσχουν στην πορεία διαμαρτυρίας που θα γίνει στην Ουάσιγκτον. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν οι : Χάμφρει Μπόγκαρτ, Λορίν Μπακόλ, Τζίν Κέλι, Ντάνι Κέι, Χένρυ Φόντα, κ.α. Εδώ αξίζει να πούμε ότι, ο Χέρμπερτ Τζ. Μπίμπερμαν, αμέσως μόλις βγει από τη φυλακή το 1953 θα γυρίσει την περίφημη ταινία του «Το Αλάτι της Γής». Η ταινία αναφέρεται στην απεργία των εργατών ενός ορυχείου στο Νέο Μεξικό το 1951. Θα γυριστεί σε πολύ δύσκολες συνθήκες, το συνεργείο και οι ηθοποιοί θα δέχονται επιθέσεις από την Κου –Κλούξ –Κλάν, ενώ η Μεξικάνα ηθοποιός Ροζάουρα Ρεβουέλτα πρωταγωνίστρια της ταινίας, θα συλληφθεί και θα απελαθεί από τις ΗΠΑ με την κατηγορία ότι είχε περάσει παράνομα τα σύνορα. Μετά την ολοκλήρωση της ταινίας κανένας κινηματογράφος δεν θα δεχτεί να την προβάλει και μέχρι το 1964 θα είναι απαγορευμένη στις ΗΠΑ. Ο σεναριογράφος της ταινίας Μάικλ Γουίλσον και ο ηθοποιός Γουίλ Γκίαρ θα είναι και οι δύο στη μαύρη λίστα. Η ταινία θα γίνει γνωστή σε όλο τον κόσμο χάρη στην υποστήριξη που θα γνωρίσει από τους κριτικούς κινηματογράφου και από διεθνή φεστιβάλ της Ευρώπης.
Ο σεναριογράφος της ταινίας «Αποστολή στη Μόσχα», Χάουαρντ Κόχ, όπως και ο σκηνοθέτης της ίδιας ταινίας, Μάικλ Κέρτιζ, ο Μάρτιν Ρίτ αργότερα σκηνοθέτης της ταινίας « Η Βιτρίνα» θα μπουν στη μαύρη λίστα. Ο Ζύλ Ντασέν θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τις ΗΠΑ. Στον Τσάρλι Τσάπλιν, έπειτα από μια περιοδεία του στην Ευρώπη, θα απαγορευτεί η είσοδος στις ΗΠΑ. Ο Μπέρτολ Μπρέχτ, ο συνθέτης Χανς Αισλερ, ο Τόμας Μαν θα αναγκαστούν να φύγουν από τις ΗΠΑ. Το 1952 θα διωχτεί από τις ΗΠΑ ο Βρετανός λογοτέχνης Γκράχαμ Γκρην με την κατηγορία ότι στα 19 του υπήρξε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος. Το 1952 απαγορεύεται η είσοδος στις ΗΠΑ στον Σουηδό συγγραφέα Γιάν Μίρνταλ. Το 1956 ο συγγραφέας Άρθρουρ Μίλλερ θα αρνηθεί να καταθέσει στην Επιτροπή και θα καταδικαστεί για απείθεια. Το 1957 ο κορυφαίος φωτογράφος των απόκληρων και των καταπιεσμένων της Αμερικάνικης κοινωνίας Milton Rogovin, θα αρνηθεί να καταθέσει και θα μπει και αυτός στη μαύρη λίστα. Την ίδια χρονιά, θα απαγορευτεί η είσοδος στις ΗΠΑ στον Γάλλο ηθοποιό και τραγουδιστή Υβ Μοντάν για τις αριστερές του πεποιθήσεις. Σε αυτό το κλίμα του κυνηγιού των μαγισσών και της άκρατης αντικομμουνιστικής υστερίας θα γίνει τον Ιούνιο του 1950 και η σύλληψη του ζεύγους Ρόζενμπεργκ, του Τζούλιους και της Έθελ και στις 6 Μαρτίου 1951 θα ξεκινήσει η δίκη τους με την κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ της Σ. Ένωσης. Ανακριτής στην υπόθεση θα είναι το πρωτοπαλίκαρο του Μακάρθι και δεξί του χέρι Ρόυ Κόν. Μετά από μια δίκη παρωδία οι Ρόζενμπεργκ τελικά θα εκτελεστούν στην ηλεκτρική καρέκλα στις 19 Ιουνίου 1953 στις φυλακές Σίνγκ-Σίνγκ παρά τη διεθνή κατακραυγή και το κύμα συμπαράστασης που είχε σηκωθεί σε όλο τον κόσμο.

O Mακάρθι σε ομιλία του το 1952 θα χαρακτηρίσει την περίοδο εκείνη «Ο αμερικανισμός με τα μανίκια σηκωμένα». Γύρω από τον Μακάρθι θα συνασπιστεί το πιο μαύρο, το πιο αντιδραστικό κομμάτι της άρχουσας τάξης των ΗΠΑ αλλά όχι μόνο. Ο πατέρας Τζόζεφ Κένεντυ είναι μεγάλος θαυμαστής του Μακάρθυ. Το 1952 ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ Τζόν Κένεντυ, τότε μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων θα τον αποκαλέσει «μεγάλο αμερικανό πατριώτη». Ο άλλος αδερφός Ρόμπερτ Κένεντυ θα είναι μέλος της Επιτροπής Αντιαμερικάνικων Ενεργειών με επικεφαλής τον Μακάρθι. Οι μεγάλες κινηματογραφικές εταιρίες του Χόλυγουντ, η Συμμαχία Κινηματογράφου για τη Διατήρηση των Αμερικανικών Ιδεωδών, η μεγαλύτερη μερίδα των ΜΜΕ θα στηρίξουν με ζήλο « το κυνήγι των κόκκινων» του ιεροεξεταστή Μακάρθυ. Πολλά γνωστά ονόματα θα γίνουν χαφιέδες της επιτροπής και θα καταδώσουν συναδέλφους τους, άνθρωποι όπως ο Γκάρι Κούπερ, ο Ρόμπερτ Τέιλορ, ο Ρόναλντ Ρέηγκαν (ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ), οι δυο μεγιστάνες του Χόλυγουντ Τζάκ Γουόρνερ και Λούις Μάγερ, ο Ντέιβιντ Λάνγκ, ο Λάρι Πάρκς, ο Σάμ Γούντ (σκηνοθέτης της ταινίας «Για ποιόν χτυπάει η καμπάνα» ), ο Ελία Καζάν, ο Γουόλτ Ντίσνευ -ένας από τους πιο σκοτεινούς ανθρώπους του Χόλυγουντ, πληροφοριοδότης του FBI επί σειρά ετών, φανατικός αντικομμουνιστής. Με τη «βοήθεια» του πολλοί καλλιτέχνες του Χόλυγουντ, ηθοποιοί, σεναριογράφοι κλπ θα μπουν στη μαύρη λίστα και πολλοί από αυτούς δεν θα ξαναβρούν ποτέ δουλειά στη βιομηχανία του θεάματος.

O Mακάρθι τελικά θα πεθάνει στις 2 Μαΐου 1957 μεθύστακας, από κίρρωση του ήπατος, όχι όμως και ο Μακαρθισμός. Σ’ αυτό το ζοφερό κλίμα χιλιάδες άνθρωποι, προοδευτικοί, δημοκράτες, κομμουνιστές, θα διωχτούν, θα φυλακιστούν, χιλιάδες ζωές θα καταστραφούν. Δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί, καλλιτέχνες θα χάσουν τις δουλειές τους σε μια νύχτα. Και μπορεί να έγιναν γνωστά, μερικές εκατοντάδες ονόματα επωνύμων που κυνηγήθηκαν, κυρίως από το χώρο της βιομηχανίας του θεάματος, αλλά αυτήν η αντικομμουνιστική υστερία εξαπλώθηκε παντού σε όλη την αμερικάνικη κοινωνία, και στον ιδιωτικό τομέα, όπου χιλιάδες απλοί εργαζόμενοι, άνθρωποι του λαού που τα ονόματά τους δεν θα γίνουν ποτέ γνωστά, θα χάσουν τις δουλειές τους και οι ζωές τους θα καταστραφούν, αφού όχι μόνο η πρόσληψη αλλά και η συνύπαρξη με κάποιον «χαρακτηρισμένο» θα ισοδυναμεί με εθνική προδοσία.

Θανάσης Κοντοφάκας

Πηγή: poreia.net