Η θέση 7 του 6ου Συνεδρίου του Μ-Λ ΚΚΕ, για τη Διεθνή Κατάσταση με τίτλο: «Κίνα, μια πανίσχυρη ανερχόμενη καπιταλιστική δύναμη που προκαλεί μεγάλες ανακατατάξεις στο παγκόσμιο καπιταλιστικό και ιμπεριαλιστικό σύστημα», καταλήγει με την παρακάτω τοποθέτηση:
… «Το κέντρο βάρους της παγκόσμιας καπιταλιστικής παραγωγής και ανάπτυξης μεταφέρεται στην Ασία, η οποία ήδη έχει γίνει ο μεγαλύτερος παγκόσμια παραγωγός, αλλά και καταναλωτής προϊόντων και υπηρεσιών, ασκώντας τεράστιες οικονομικές και πολιτικές πιέσεις στον δυτικό καπιταλιστικό κόσμο.
Ο ορισμός του στρατηγικού κινδύνου για τις ΗΠΑ, που είναι η ανάδειξη μιας δύναμης ή συνδυασμού δυνάμεων που θα κυριαρχήσουν στην Ευρασία, εμφανίζεται απειλητικά στον ορίζοντα.
Και καθώς η προοπτική να εκθρονίσει τα επόμενα χρόνια η Κίνα τις ΗΠΑ από την κορυφή φαντάζει σαν κάτι αδιανόητο, που δεν μπορεί να χωνέψει η αμερικανική ηγεσία, αυτή κηρύσσει φανερά και απροσχημάτιστα τον οικονομικό και πολιτικό πόλεμο ενάντια στην Κίνα. Στη βάση αυτή προχωρεί σε κλιμάκωση των πιέσεων, των εκβιασμών και των απειλών σε όλα τα επίπεδα -οικονομικό, πολιτικό, στρατιωτικό- ενάντια στην Κίνα, επιταχύνει τη μεταφορά του μεγαλύτερου μέρους των στρατιωτικών της δυνάμεων από άλλα μέρη στη ζώνη της Ασίας – Ειρηνικού, και πραγματοποιεί γιγαντιαίων διαστάσεων αεροναυτικές ασκήσεις πολέμου συνεχώς στις θάλασσες της Ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού, ενώ οξύνει εκρηκτικά την κρίση στην Κορεατική Χερσόνησο και προκαλεί στρατιωτικά επεισόδια για τα διαφιλονικούμενα νησιά στις θάλασσες της Ανατολικής και Νότιας Κίνας, με σκοπό να πλευροκοπήσει την Κίνα από παντού, να την περιορίσει, καθυστερώντας όσο μπορεί την παγκόσμια οικονομική και πολιτική της επέκταση και επιρροή». (Θέσεις για το 6ο Συνέδριο του Μ-Λ ΚΚΕ, Μάρτης 2018).
Ένα μήνα μετά την εκλογή του ο Μπάιντεν, ύστερα από μια πολύωρη τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον κινέζο ηγέτη Σι Τζινπινγκ, δήλωσε αμέσως μετά: «αν δεν κάνουμε τίποτα θα μας συντρίψουν». Αυτό ερχόταν να υπογραμμίσει την ταυτόσημη θέση των Δημοκρατικών του Μπάιντεν και των Ρεπουμπλικάνων του Τράμπ, ο οποίος είχε ξεκινήσει ήδη τον ανοιχτό οικονομικό και πολιτικό πόλεμο ενάντια στην Κίνα, την επαύριο της εκλογής του στην προεδρία των ΗΠΑ, το 2016, και τον συνέχισε μέχρι την τελευταία μέρα της θητείας του.
Αν σε κάτι φαίνεται να συγκλίνουν τα πολιτικά, στρατιωτικά και οικονομικά επιτελεία του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού -τώρα και μια δεκαετία τουλάχιστον- είναι η διαπίστωση πως η Κίνα διαθέτει τα φόντα να αναδειχθεί πρώτη οικονομική δύναμη του πλανήτη, αμφισβητώντας ευθέως τον κυρίαρχο ρόλο των ΗΠΑ στην παγκόσμια σκηνή, γεγονός που θα μετέβαλε ριζικά τους παγκόσμιους οικονομικούς και πολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων και θα προκαλούσε τεκτονικές ανατροπές και ανακατατάξεις στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό και καπιταλιστικό σύστημα, στο οποίο κυριαρχεί αποκλειστικά η Δύση τους δύο – τρεις τελευταίους αιώνες.
Ήδη από την περίοδο Ομπάμα οι ΗΠΑ ξεκίνησαν να πλευροκοπούν και να περικυκλώνουν την Κίνα, να μεταφέρουν τις περισσότερες στρατιωτικές τους δυνάμεις στην περιοχή της Ασίας – Ειρηνικού, η οποία είχε πλέον αναδειχθεί σε επίκεντρο του ανταγωνισμού των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, και συσσωρεύονται εκρηκτικές αντιθέσεις, πρωταρχικά ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, αντιθέσεις που θα καθορίσουν την πορεία των παγκόσμιων εξελίξεων τις επόμενες δεκαετίες.
Η πρόσφατη Συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ – Αυστραλία – Μ. Βρετανία, η επονομαζόμενη AUKUS, που τόσο θόρυβο ξεσήκωσε διεθνώς, είναι η φυσιολογική εξέλιξη της αμερικάνικης πολιτικής της τελευταίας δεκαετίας. Δεν πρόκειται μόνο για μια Συμφωνία με την οποία αναλαμβάνουν να κατασκευάσουν οι ΗΠΑ 12 πυρηνοκίνητα υποβρύχια για λογαριασμό της Αυστραλίας, παραβιάζοντας τις διεθνείς συνθήκες για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας -και οι Γάλλοι να ξεχάσουν τα αντίστοιχα συμβατικά υποβρύχια που είχαν συμφωνήσει με τους Αυστραλούς. Πρόκειται πρώτα και κύρια για μια στρατιωτική συμμαχία που έρχεται να επιβεβαιώσει την αλλαγή των παγκόσμιων συσχετισμών δυνάμεων και να επικυρώσει το στρατηγικό προσανατολισμό του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού προς το νέο επίκεντρο του πλανήτη, που εστιάζει στην Ασία – Ειρηνικό από την Ευρώπη, να κλιμακώσει μια γενική γεωπολιτική αντιπαράθεση ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα για την παγκόσμια ηγεμονία και την αναδιανομή των ζωνών επιρροής, να τροφοδοτήσει μια νέα κούρσα στρατιωτικών εξοπλισμών, επιταχύνοντας τις παγκόσμιες εξελίξεις και τη διαμόρφωση διεθνών μετώπων και συμμαχιών που συσπειρώνονται γύρω από το δίπολο ΗΠΑ-Κίνα. Στην κατεύθυνση αυτή, λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση της συμμαχίας AUKUS, ο Μπάιντεν συναντήθηκε στις 24 Σεπτέμβρη στην Ουάσιγκτον με τους ηγέτες της Ιαπωνίας, της Ινδίας και της Αυστραλίας, που μαζί με τις ΗΠΑ συγκροτούν ένα άλλο συμμαχικό σχήμα, την Quad (τετράδα), το οποίο αναζωογονείται τώρα κάτω από το πρίσμα των στρατηγικών επιδιώξεων του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, οπωσδήποτε βέβαια πιο «χαμηλών προσδοκιών» από την AUKUS, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την Ινδία, αλλά με σαφή και ομολογημένο σκοπό τη συσπείρωση δυνάμεων με στόχο την Κίνα. Μένει να φανεί ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις των ΗΠΑ στην αναζήτηση συμμάχων στην αντικινέζικη εκστρατεία που ενορχηστρώνουν και αν θα φτάσουν στο σημείο να καταπατήσουν την κινεζοαμερικάνικη συμφωνία του 1972 που αναγνωρίζει την Ταϊβάν σαν αναπόσπαστο έδαφος της Κίνας και να προχωρήσουν στην αναγνώρισή της ως ανεξάρτητης χώρας, τραβώντας την αντιπαράθεση στα άκρα. Οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές τις τελευταίες τρεις δεκαετίες -που μεσουρανούσαν-, αφού σπατάλησαν τεράστιους πόρους, πολύτιμο χρόνο, πολιτικό κεφάλαιο και στρατό σε μακρόχρονους πολέμους, καταστρέφοντας μια σειρά χώρες και αιματοκυλώντας τους λαούς τους, στην πραγματικότητα χωρίς κανένα όφελος παρά μόνο με τεράστιες ζημιές, τώρα τις εγκαταλείπουν ηττημένοι άρον-άρον και προχωρούν βιαστικά σε σπασμωδικές, τυχοδιωκτικές κινήσεις, συγκεντρώνοντας τις δυνάμεις τους στην Ασία και προσδίνοντας μια ακόμα πιο επιθετική διάσταση στην πολιτική τους, επιδιώκοντας να φρενάρουν την ορμητική άνοδο και επέκταση της Κίνας.

***

Οι εκπρόσωποι του κινέζικου ιμπεριαλισμού κάλεσαν τις ΗΠΑ και τους στενούς συμμάχους τους στα πλαίσια της AUKUS να «αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη», ενώ χαρακτήρισαν τον τετραμερή σχηματισμό (Quad) «κλειστή κλίκα» η οποία «στρέφεται εναντίον άλλων χωρών» και είναι «καταδικασμένη σε αποτυχία». Η κινέζικη ηγεσία, χωρίς να υποχωρεί από τις θέσεις της, συνεχίζει μια πολιτική «χαμηλών τόνων», επιδιώκοντας να κερδίσει χρόνο, διαβλέποντας πως ο χρόνος δουλεύει αδυσώπητα σε βάρος του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και υπέρ των ανταγωνιστών του. Ταυτόχρονα συγκροτεί τις δυνάμεις και τις συμμαχίες της στην περιοχή της Ευρασίας μέσα από μια σειρά οικονομικά και πολιτικά σχήματα, με βασικό τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), που αποκτά και χαρακτηριστικά οργανισμού Ασφάλειας. Λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση για την AUKUS, συνήλθε η σύνοδος κορυφής του SCO στις 16-17 Σεπτεμβρίου που αποφάσισε μάλιστα την διεύρυνσή του με το Ιράν, αγνοώντας τις αμερικάνικες απειλές και τις κυρώσεις που έχει επιβάλει σε αυτή τη χώρα. Ο Οργανισμός αυτός ιδρύθηκε πριν 20 χρόνια, το 2001, με πυρήνα την Κίνα και τη Ρωσία και σήμερα αριθμεί 9 χώρες (Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Πακιστάν, Καζακστάν, Κιργισία, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν, Ιράν). Η συνολική έκταση των χωρών του Οργανισμού καταλαμβάνει το 23% της συνολικής χερσαίας μάζας του πλανήτη και ο πληθυσμός τους το 45% του παγκόσμιου πληθυσμού. Καθώς το διεθνές κύρος και η επιρροή του Οργανισμού δυναμώνει, διαθέτει 4 χώρες παρατηρητές και 6 εταίρους-διαλόγου, ενώ αρκετές άλλες χώρες ενδιαφέρονται να αποκτήσουν αυτό το καθεστώς. Οι βασικές δυνάμεις του Οργανισμού είναι η Κίνα και η Ρωσία, που η επιθετικότητα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού τις ωθεί σε όλο και πιο στενή συνεργασία, χωρίς αυτό να σημαίνει πως προχωρούν αδιατάρακτα. Σε ό,τι αφορά την Ινδία, που συμμετέχει και στην Quad με τις ΗΠΑ και στον Οργανισμό της Σαγκάης -δείγμα των συντριπτικών πιέσεων που ασκούνται στις χώρες της περιοχής για να ενταχθούν σε στρατόπεδα-, μια σειρά παράγοντες θα κρίνουν, με βασικό την εξέλιξη της διαπάλης ανάμεσα σε Κίνα-Ρωσία και ΗΠΑ, σε πια πλευρά τελικά θα στοιχηθεί.
Μια σοβαρή «παράπλευρη απώλεια» της Συμμαχίας AUKUS ήταν το πλήγμα που δέχτηκε η Γαλλία, όχι μόνο επειδή ακυρώθηκε ένα τεράστιο συμβόλαιο δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για την πολεμική της βιομηχανία, αλλά και επειδή αγνοήθηκε από τις ΗΠΑ ο γεωπολιτικός της ρόλος στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού, όπου διαθέτει αποικιοκρατικές κτήσεις και θεωρεί ότι πρέπει να υπολογίζεται ο διεθνής ρόλος της και πάντως να μην αντιμετωπίζεται με τον σκαιό τρόπο των αγγλοσαξόνων. Στη βάση της αρχικής οργισμένης αντίδρασης της Γαλλίας, αλλά και της παλιότερης δήλωσης του Μακρόν για «εγκεφαλικά νεκρό ΝΑΤΟ», άνοιξε ξανά η συζήτηση στα ευρωπαϊκά επιτελεία για τις ρωγμές που μπορεί να γίνουν ρήγματα στο ΝΑΤΟ και για το κατά πόσο ο «ανεξάρτητος ευρωστρατός» -που παραμένει ένα φάντασμα κάποιες δεκαετίες- μπορεί να αποκτήσει μια ορισμένη υπόσταση στο μέλλον. Ίσως είναι η πρώτη φορά που οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές θα ασχοληθούν σοβαρά με το ζήτημα της «κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής Άμυνας και Ασφάλειας», ένα ζήτημα το οποίο μέχρι σήμερα και πάνω από 70 χρόνια -ήθελαν δεν ήθελαν- το είχαν εκχωρήσει στους αμερικάνους ιμπεριαλιστές. Και μπορεί κάτι τέτοιο να τεθεί σήμερα, γιατί φαίνεται πως δεν μπορούν πλέον οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές να συνεχίζουν απρόσκοπτα να βασίζονται στους αμερικανούς συμμάχους τους. Υπολόγιζαν ότι με την απομάκρυνση Τραμπ θα τελείωναν οι αντιπαραθέσεις ανάμεσά τους και θα επανέρχονταν οι σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ στην προηγούμενη περίοδο. Πλην όμως τώρα διαπιστώνουν πως δεν επρόκειτο για «παραξενιές» του Τραμπ αλλά για μια ενιαία αμερικανική πολιτική, που στην Ευρώπη έχει στήριγμα τη Μ. Βρετανία και καλεί τους υπόλοιπους ευρωπαίους να αναλάβουν αυτοί το κόστος τής Ασφάλειάς τους, όταν μάλιστα διαφωνώντας με τις ΗΠΑ κάνουν ανοίγματα στη Ρωσία και κατασκευάζουν κοινούς αγωγούς αερίου μαζί της. Πολύ περισσότερο, όταν οι Αμερικάνοι μετατοπίζουν το κέντρο βάρους τής αντιπαράθεσής τους στον Ινδοειρηνικό, αδυνατώντας να ηγηθούν ταυτόχρονα σε δύο τεράστια στρατιωτικο-πολιτικά μέτωπα, ένα στην Ασία με την Κίνα και ένα στην Ευρώπη με την Ρωσία. Έτσι, το όποιο κενό μπορεί να προκύψει από την πλευρά των Αμερικανών στην Ευρώπη στα πλαίσια της «δυτικής συμμαχίας» θα κληθούν να το αναπληρώσουν οι Ευρωπαίοι -βασικά οι Γάλλοι στο στρατιωτικό επίπεδο- και ένα πρώτο δείγμα μιας τέτοιας εξέλιξης είναι η στρατιωτική Συμφωνία υποτέλειας για την Ελλάδα, που υπόγραψε πριν λίγες μέρες η κυβέρνηση Μητσοτάκη με τη Γαλλία.
Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο που σημειώνονται μεγάλες διαιρέσεις και ανακατατάξεις στη δύναμη των διεθνών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ΗΠΑ-Κίνας-Ρωσίας-ΕΕ, με εξελίξεις καταιγιστικές στα πλαίσια του κλιμακούμενου ανταγωνισμού τους, ο οποίος παίρνει ένα όλο και πιο απροκάλυπτο και βίαιο χαρακτήρα που απειλεί να οδηγήσει σε παγκόσμια ανάφλεξη.
Όταν κλιμακώνεται η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα και ηχούν τα τύμπανα του πολέμου πρέπει σταθερά και επίμονα να θέσουμε στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της αντιπολεμικής – αντιιμπεριαλιστικής πάλης. Να ξεσκεπάσουμε την ιμπεριαλιστική υποκρισία και να καταδείξουμε τους πραγματικούς σκοπούς των πολέμων τους.

Η φωτογραφία του “εξωφύλλου” από τη μεγάλη αεροναυτική άσκηση ΗΠ¨Α-Αυστραλίας Talisman Sabre 2021

πηγή: Λαϊκός Δρόμος