Χρήστος Κάτσικας

Πάνω από το 27% των εκπαιδευτικών με ελαστικές σχέσεις εργασίας χωρίς δικαιώματα

Σχολεία «ελαστικής» εκπαίδευσης!

            Σε μια τελευταία της συνέντευξη (17 Οκτωβρίου 2020) στο δικτυακό τόπο thetoc.gr η υπουργός Παιδείας κ. Κεραμέως μιλώντας για τα κενά στην εκπαίδευση και τις προσλήψεις σημείωσε ότι «Αυτή τη στιγμή έχουμε προχωρήσει σε προσλήψεις νεοδιόριστων και αναπληρωτών που φτάνουν τις 49.214. Σε σχέση με- για παράδειγμα- το 2016 επί της προηγούμενης κυβέρνησης, που ήμασταν περίπου στις 22.000. Το 2017 είχαν γίνει γύρω στις 26.000 προσλήψεις, το 2018 περίπου 34.000. Τώρα είμαστε πάνω από τις 49.000».

            Τι αποκαλύπτει η υπουργός Παιδείας άθελά της; Ότι το 27% του συνόλου των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στην Εκπαίδευση της χώρας είναι αναπληρωτές. Συγκεκριμένα, σε απόλυτους αριθμούς οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί ανέρχονται σε 49.214 άτομα, ενώ οι μόνιμοι σε 130.515.

Η ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΑ, ΔΗΜΟΤΙΚΑ, ΓΥΜΝΑΣΙΑ, ΛΥΚΕΙΑ, ΕΠΑΛ) – ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΟΝΙΜΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ
Σχολικό Έτος	Ποσοστό αναπληρωτών
1964/65	2-3%
1976/77	4-5%
1985/86	7%
2011/12	8%
2015/16	(22.000) 14%
2018/19	(34.000) 19%
2019/20	(40.000) 22%
2020/21	(50.000) 27%

            Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα την περίοδο των μνημονίων, οι ελαστικές μορφές εργασίας αυξάνονται συνεχώς στη δημόσια εκπαίδευση.

            Βρισκόμαστε στην εποχή των αναπληρωτών «νομάδων εκπαιδευτικών», η επινόηση των οποίων καταργεί την παιδαγωγική σχέση και την αφοσίωση, που είναι απαραίτητες στην εκπαίδευση, η οποία είναι προφανέστατο ότι έχει ανάγκη από μόνιμους διορισμούς κι όχι από πλανόδιους εκπαιδευτικούς για να κλείνουν τρύπες του συστήματος.

            Το σχολικό έτος 2011-2012 το ποσοστό των αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών επί των μόνιμων εκπαιδευτικών ήταν 8%, για να φτάσουμε το 2015-2016 στο 14%, ενώ για τη νέα σχολική χρονιά το ποσοστό θα είναι στο τέλος της χρονιάς πάνω από 27%!

            Έτσι η αναλογία μόνιμου και ελαστικά εργαζόμενου προσωπικού (αναπληρωτές-ωρομίσθιοι) μεταβάλλεται κάθε χρόνο και περισσότερο υπέρ των αναπληρωτών, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο το εργασιακό μοντέλο που αργά και συστηματικά εμπεδώνεται στις σχολικές μονάδες.

Κάθε χρόνο και χειρότερα

            Είναι φανερό ότι από το 2010 μέχρι σήμερα όλες οι πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας έχουν επέμβει στις ζωές των αναπληρωτών εκπαιδευτικών, του πιο αδύναμου κρίκου στην αλυσίδα της εκπαίδευσης.

            Αυτήν ακριβώς την αίσθηση έχουν προκαλέσει στους αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, που σαν μετανάστες μήνες και μήνες λιώνουν τα παπούτσια τους σε όλη την Ελλάδα για μια… χούφτα μόρια, αφενός οι μηδενικοί διορισμοί, αφετέρου οι αλλεπάλληλοι «κόφτες» προσωπικού στη δημόσια εκπαίδευση.

            Από την υπουργό Αννα Διαμαντοπούλου, που συγχώνευσε και έκλεισε μέσα σε μια νύχτα πάνω από χίλιες σχολικές μονάδες, τον Κ. Αρβανιτόπουλο, που αύξησε το ωράριο των εκπαιδευτικών και έβγαλε στη διαθεσιμότητα εκατοντάδες εκπαιδευτικούς τεχνικών ειδικοτήτων, μέχρι τις αλχημείες των πολιτικών ηγεσιών του υπουργείου Παιδείας της περιόδου 2015-2019, που προχώρησαν σε αλλαγές στα ωρολόγια προγράμματα των Γυμνασίων, μείωσαν το ωράριο των σχολικών μονάδων και έκαναν τις αναθέσεις μαθημάτων των ειδικοτήτων λάστιχο, οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας, μόνιμοι και αναπληρωτές, κατανόησαν την επίσημη εκπαιδευτική πολιτική ως επίμονο και επίπονο τρύπημα σκληρών επιφανειών!

            «Μια ευφυής άποψη»

            Εδώ και πολλά χρόνια, πριν ακόμη από την αρχική φάση των μνημονίων ο ΟΟΣΑ έδινε «οδηγία» μείωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού. Στην τελευταία έκθεσή του «Για ένα λαμπρό μέλλον της εκπαίδευσης στην Ελλάδα» (2018) το ζήτημα των διορισμών και της διαχείρισης του εκπαιδευτικού προσωπικού έχει κεντρική θέση. Το παρακάτω απόσπασμα είναι ενδεικτικό της αντίληψης που έχει για το θέμα της στελέχωσης των σχολείων με εκπαιδευτικούς και για τον τρόπο επίλυσής του:

            «Η επίλυση του προβλήματος των λιγότερων οργανικών θέσεων ήταν ευφυής (!) και από διοικητική και από οικονομική άποψη. Η εναλλακτική λύση ήταν η χρήση αναπληρωτών εκπαιδευτικών, με τη συμφωνία και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (…) Δεν μισθοδοτούνται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, κι έτσι –από μια μακροοικονομική άποψη- δεν αποτελούν μια επιπλέον μακροχρόνια επιβάρυνση του εθνικού προϋπολογισμού».

            Ο ΟΟΣΑ, λοιπόν, διαφωνούσε με τον μόνιμο διορισμό εκπαιδευτικών «ως δαπανηρή επιλογή που αναπαράγει τις σημερινές “ακαμψίες” του μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού που δεν αξιολογείται» και πρότεινε νέες, ακόμα πιο ευέλικτες και ελαστικές σχέσεις εργασίας, όπως οι πενταετείς συμβάσεις μειωμένης απασχόλησης και ο κατακερματισμός σε πολλές κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων με διαφορετικές αμοιβές, προφανώς και διαφορετικό εργασιακό καθεστώς. Επιπλέον, πρότεινε να αλλάξουν οι εργασιακές σχέσεις και των μόνιμων ή έστω των νεοεισερχόμενων εκπαιδευτικών παρ’ όλο που αυτό απαιτούσε ριζικές νομοθετικές αλλαγές.

            Η συνέχεια ήταν ακόμα πιο αποκαλυπτική καθώς ο ΟΟΣΑ είναι σαφής στην κυνικότητά του: «Οι ελληνικές αρχές πρέπει να χρησιμοποιήσουν την κρίση για την εφαρμογή μακροπρόθεσμων λύσεων, οι οποίες ενδέχεται να μην είναι διαθέσιμες υπό διαφορετικές συνθήκες. Δύο τέτοιες πιθανές λύσεις είναι: α. Εισαγωγή πολλών κατηγοριών δημοσίων υπαλλήλων, παράλληλα με την κατηγορία των οργανικών θέσεων, και β. Αλλαγή των ισχυόντων κανόνων όσον αφορά την απασχόληση των δημοσίων υπαλλήλων».

            Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συμφωνήσει ότι μπορούν χρήματα του Ευρωπαϊκού Διαρθρωτικού Ταμείου να καλύπτουν τους μισθούς των αναπληρωτών (τυπικά, οι δαπάνες αυτές δεν αντιπροσωπεύουν μισθούς αλλά εκπαιδευτικές υπηρεσίες, γι’ αυτό δεν λαμβάνουν μισθό το καλοκαίρι).

Οι ανομολόγητοι στόχοι

            Στο τελευταίο πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Υγείας, στο άρθρο 24, προβλέπονται προκηρύξεις για τρίμηνες συμβάσεις αναπληρωτών για κάλυψη έκτακτων κενών ή για τηλεκπαίδευση!

            Είναι φανερό ότι με μια πρωτοφανή, αιφνίδια κίνηση, το Υπουργείο Παιδείας επιδιώκει να εισάγει νέες εργασιακές σχέσεις γαλέρας στην εκπαίδευση –τον θεσμό του αναπληρωτή εκπαιδευτικού τρίμηνης σύμβασης (!)

            Μεγάλο μέρος των αναπληρωτών εκπαιδευτικών προσλαμβάνεται μέσω ΕΣΠΑ, με εργασιακά δικαιώματα διαφορετικά από εκείνα των συναδέλφων τους που προσλήφθηκαν με δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού και βεβαίως πολύ διαφορετικά από εκείνα των μόνιμων εκπαιδευτικών.

            Η εξέλιξη αυτή δεν είναι ευκαιριακή και τυχαία, αλλά έχει σχέδιο και κατεύθυνση. Είναι μια μορφή «πληρωμένης οδηγίας» με στόχο τη σταδιακή αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων των μόνιμων εκπαιδευτικών. Γιατί βεβαίως αυτοί βρίσκονται στο στόχαστρο του υπουργείου Παιδείας.

            Ποιος είναι ο στόχος; Πρώτον, με τις διαφορετικές εργασιακές σχέσεις στον ίδιο χώρο να παγιωθούν σταδιακά οι χειρότερες για όλους ως φυσικό γεγονός. Δεύτερον, με το τέλος του ΕΣΠΑ και αφού έχει γίνει η «βρόμικη δουλειά», με ένα νέο «τέντωμα» του ωραρίου των εκπαιδευτικών, με μείωση των σχολικών μονάδων (μέσω των νέων συγχωνεύσεων αλλά και του εξοστρακισμού χιλιάδων μαθητών από Λύκεια και ΕΠΑΛ) και με τη γενίκευση της «κινητικότητας» να μειωθούν οι εκπαιδευτικοί που απαιτούνται για τη λειτουργία των σχολείων.