Από τον «Ιανό» μέχρι τον «Ντάνιελ». Το 2020 υπόσχονταν παρεμβάσεις 400 εκατ. ευρώ οι οποίες έως τον Φεβρουάριο του 2023 έφθασαν στα 4,5 δισ. ευρώ. Δεν ξεπερνούν τα 70 εκατ. ευρώ τα έργα που ολοκληρώθηκαν

• Οι Data Journalists καταγράφουν την μακροσκελέστατη λίστα των αντιπλημμυρικών έργων που εξαγγέλθηκαν και επανεξαγγέλθηκαν αλλά παραμένουν ακόμη στα χαρτιά.
• Η κοσμογονία των έργων που υπόσχονταν οι Κ. Μητσοτάκης και Κ. Αγοραστός, έγινε επικοινωνιακός χαρτοπόλεμος.

του Αρη Χατζηγεωργίου

Η θεομηνία «Ντάνιελ» (Daniel)δεν σάρωσε μόνο ανθρώπινες ζωές, περιουσίες και υποδομές σε έκταση εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων αλλά, εδώ και δύο εβδομάδες που τα νερά της ακόμη δεν έχουν αποστραγγιστεί, αποκαλύπτει και το «άδειο πουκάμισο» της κοσμογονίας των έργων που υπόσχεται και διαφημίζει η κυβέρνηση, εδώ και τρία χρόνια, μετά την κακοκαιρία του «Ιανού». Από τις ανακοινώσεις και τα πρωτοσέλιδα που το 2020 μιλούσαν για έργα 400 εκατομμυρίων, έως τον Φεβρουάριο του 2023 που έφθασαν στα 4,5 δισεκατομμύρια, ο κατόπιν καταστροφής απολογισμός μετράει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που δεν ξεπερνούν τα 70 εκατ. ευρώ.

Η δημοσιογραφική ομάδα των Data Journalists καταγράφει σήμερα την μακροσκελέστατη λίστα των αντιπλημμυρικών έργων που εξαγγέλθηκαν και επανεξαγγέλθηκαν αλλά παραμένουν ακόμη στα χαρτιά, καθώς εκείνοι που κλήθηκαν να τα υλοποιήσουν, τόσο η Περιφέρεια Θεσσαλίας που βρέθηκε σε ρόλο εξιλαστήριου θύματος, όσο και κυβερνητικοί φορείς όπως τα Υπουργεία Υποδομών και Μεταφορών, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος-Ενέργειας, δεν κατάφεραν να τα ολοκληρώσουν. Εργα που παραμένουν υπό μελέτη, υπό δημοπράτηση ή σε μια σχοινοτενή εξέλιξη επί τρία χρόνια παρά το γεγονός ότι ανακοινώθηκαν για να προστατεύσουν επειγόντως τον κάμπο της Θεσσαλίας μετά από μια καταστροφή και στο πλαίσιο μιας κυβέρνησης που έχει στην κορυφή της ατζέντας της την κλιματική κρίση.

Η καταγραφή των έργων που δεν ολοκληρώθηκαν είναι σε απόλυτη γνώση της κυβέρνησης με την συνήθη τακτική των nonpaper. Τα συμπεράσματα όμως διόλου δεν κολακεύουν την αποτελεσματικότητα του κράτους και αυτός είναι ο βασικός λόγος που τα στελέχη της κυβέρνησης έριξαν όλο το βάρος της επιχειρηματολογίας στον τεράστιο και πρωτοφανή όγκο των νερών που έφερε ο «Ντάνιελ» ως φαινόμενο χιλιετίας. Μόνο που το ίδιο ακριβώς επιχείρημα είχε χρησιμοποιηθεί και μετά τον Ιανό, όταν χαρακτηριζόταν «πλημμύρα που εμφανίζεται κάθε 3000 χρόνια»…

Μια σύντομη αναδρομή στις ανακοινώσεις των αρμοδίων, με αφετηρία τον Ιανό, τον Σεπτέμβριο του 2020, αναδεικνύουν τον αριστοτεχνικό τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση, εν μέσω κορονοϊού και πρώτης «λίστας Πέτσα», αξιοποίησε προς όφελός της την αγωνία των πολιτών:

– Σε μία από τις πρώτες της ανακοινώσεις μετά τον Ιανό, στις 23/9/2020, η Περιφέρεια Θεσσαλίας λέει ότι «το  υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει ξεκινήσει πρόγραμμα επειγόντων έργων, προϋπολογισμού 350 εκατ. ευρώ, για την αντιπλημμυρική θωράκιση των περιοχών πλησίον των αυτοκινητοδρόμων, που υλοποιήθηκαν με συμβάσεις παραχώρησης». Το ποσό, όμως, δεν αναλύεται σε επιμέρους έργα. Αναφέρονται μόνο έργα 39 εκατ. ευρώ που θα ξεκινήσει «το αμέσως επόμενο διάστημα» ο παραχωρησιούχος του αυτοκινητοδρόμου «Κεντρική Οδός» (Ε65), δηλαδή μία εταιρεία κατά 100% θυγατρική της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ. Για την τύχη των έργων αυτών και άλλων που επίσης ανατέθηκαν στην ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ διαβάζετε παρακάτω.

– Στις 27/9/2020, ο τότε υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος δηλώνει ότι έχουν ήδη εκταμιευτεί 37 εκατ. ευρώ «για τη στήριξη των πληγέντων» και αναμένεται να αποδεσμευτούν πρόσθετα κονδύλια για «να δούμε συνολικά και όχι αποσπασματικά το ζήτημα της αντιπλημμυρικής θωράκισης πολλών περιοχών της χώρας και σε αυτό το ζήτημα ο ρόλος της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης θέλουμε να είναι καθοριστικός». Τρία χρόνια μετά, η κυβέρνηση χρεώνει στην Αυτοδιοίκηση την αναποτελεσματικότητα και ψηφίζει τροπολογία ώστε τα έργα αποκατάστασης από καταστροφές να εκτελούνται όλα από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

– «Στα 400 εκατομμύρια ευρώ το Σχέδιο Ανασυγκρότησης από τις πληγές του Ιανού στη Θεσσαλία», επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Περιφέρειας Θεσσαλίας στις 14/1/2021 αλλά στο κείμενο αναλύεται ότι από το ποσόν αυτό, το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνουν όχι τα αντιπλημμυρικά έργα αλλά οι οικονομικές ενισχύσεις για πληγέντα νοικοκυριά και επιχειρήσεις (50 εκατ.), επιδόματα των 600 ευρώ (9 εκατ. ευρώ), αγρότες (32 εκατ. ευρώ), στεγαστική συνδρομή (26,4 εκατ. ευρώ) και τον τέταρτο κύκλο Επιστρεπτέας Προκαταβολής (117,7 εκατ. ευρώ).

–Τον Μάιο του 2021, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός υποδέχεται στην Καρδίτσα την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Στις φωτογραφίες της εκδήλωσης δεσπόζει μια γιγαντοοθόνη που δείχνει τα ολοκληρωμένα έργα να φθάνουν σε ποσοστό 65%. Ο κ. Αγοραστός αναφέρεται στην κλιματική κρίση για να πει ότι πρέπει να προχωρήσουν τα έργα ΑΠΕ και κυρίως η εκτροπή του Αχελώου. Λέει ότι τα φράγματα στον Αχελώο και στους υπόλοιπους ποταμούς θα απέτρεπαν τις καταστροφές όπως εκείνες του Ιανού καθώς συγκρατούν τα φερτά υλικά. Ούτε κουβέντα για τα μικρά και φτηνά έργα ορεινής υδρονομίας με μικρά λιθόδμητα φράγματα που γίνονταν παλιότερα από τα (αποψιλωμένα πλέον) Δασαρχεία και συγκρατούν τη ροή των υδάτων στο ξεκίνημά τους.

–  Τον Απρίλιο του 2022, σε εκδήλωση της Περιφέρειας Θεσσαλίας, ο καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας ευχαριστεί τον Περιφερειάρχη Κώστα Αγοραστό για το ερευνητικό πρόγραμμα που του ανέθεσε και λέει: «Έχουμε να κάνουμε με τον Ιανό που είναι η πλημμύρα που εμφανίζεται κάθε 3.000 χρόνια στο θεσσαλικό χώρο». Στην Διαύγεια της Περιφέρειας εντοπίζονται τρία ερευνητικά προγράμματα συνολικού ύψους 254.000 ευρώ. Όταν ήρθε η ώρα του «Ντάνιελ» ακούσαμε άλλους ειδικούς να μιλούν για πλημμύρα που εμφανίζεται κάθε 1.000 ή ακόμη και κάθε 16.000 χρόνια.

Μέσα σε αυτά τα τρία χρόνια που χωρίζουν «Ιανό» και «Ντάνιελ», κυβέρνηση και Περιφέρεια ανακοίνωσαν πολλά και διαφορετικά νούμερα για τα έργα που υλοποιήθηκαν, «δρομολογούνται», δημοπρατούνται, συμβασιοποιούνται ή είναι σε εξέλιξη. Τα νούμερα… ζαλίζουν με μεγαλύτερο εκείνο των 4,5 δισ. ευρώ στο πρόγραμμα «Θεσσαλία 2030» ενώ σε πολλά έργα το αντικείμενο σπάει και ξανασερβίρεται. Πάντως, τα ολοκληρωμένα έργα μετά τον Ιανό δεν ξεπερνούν συνολικά τα 70 εκατομμύρια ευρώ και στην συντριπτική τους πλειονότητα αφορούν σε καθαρισμούς ρεμάτων. Εργασίες, δηλαδή, που αποσκοπούν στο να απομακρύνουν τα φερτά υλικά που μικραίνουν την κοίτη των ποταμών και οδηγούν σε υπερχείλιση.

Ακολουθεί ο μακρύς κατάλογος των έργων αρμοδιότητας των Υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της Περιφέρειας Θεσσαλίας και Δήμων που έχουν εξαγγελθεί αλλά παραμένουν ανολοκλήρωτα:

• Έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης περιοχών εκατέρωθεν του αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας (Ε65), στα τμήματα Ξυνιάδα – Ανάβρα & Ανάβρα – Τρίκαλα με συνολικό προϋπολογισμό 70 εκατ.ευρώ. Είναι ακόμη σε φάση έκδοσης αδειοδοτήσεων αν και η εντολή για την εκτέλεση είχε δοθεί πριν τον Ιανό και με απόφαση της Κυβερνητικής Επιτροπής Συντονισμού Μεγάλων Έργων Υποδομής από τον Δεκέμβριο του 2019. Η διάθεση των 70 εκατ. ευρώ εγκρίθηκε με απόφαση του τότε υπουργού Κ.Καραμανλή στις 22/2/2021 αλλά και πάλι δεν προχώρησαν ενώ στο ίδιο «πακέτο» εντάχθηκαν με νεότερη απόφαση, τον Μάιο του 2023, έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης για το χωριό Κόμμα στον Σπερχειό. Το χωριό είχε πλημμυρίσει τον Δεκέμβριο του και οι κάτοικοι κατηγορούσαν για αυτό τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάστηκε κλάδος του Ε65 από την παραχωρησιούχο Κεντρική Οδό. Μικρή λεπτομέρεια, όλα τα έργα θα γίνονταν με συμπληρωματική σύμβαση από τον παραχωρησιούχο Κεντρική Οδό που είναι θυγατρική της ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ κατά 100%. Υπενθυμίζεται ότι η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ μετά τον «Ντάνιελ» υποστήριζε πως δεν ανέλαβε αντιπλημμυρικά. Η ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ ανέλαβε επίσης χωρίς διαγωνισμό και με έκπτωση μόλις 6%, έργα 143 εκατ. για αποκαταστάσεις οδών που δεν ολοκληρώθηκαν κατά 100%. Και στα έργα αυτά περιλαμβάνονται κάποια αντιπλημμυρικού χαρακτήρα (εργασίες καθαρισμού ρεμάτων με διευθέτηση κοίτης, κατασκευή 75 νέων οχετών για την ασφαλή παροχέτευση ρεμάτων) όπως είπε στην Βουλή (22/7/21) ο τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Κ.Καραμανλής.
• Την άνοιξη του 2021 ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός ευχαριστεί τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη και τον υπουργό Υποδομών Κ. Καραμανλή που ενέκριναν την κατασκευή φράγματος στον ποταμό Ενιπέα. Πηχυαίοι οι τίτλοι για το έργο που ξεκινά μέσα στο 2021 με προϋπολογισμό 70 εκατ. ευρώ και εξασφαλίζει αντιπλημμυρική προστασία και άρδευση 110.000 στρεμμάτων σε Φάρσαλα, Αλμυρό και Δομοκό. Δύο χρόνια μετά, τον Φεβρουάριο του 2023, στην φαντασμαγορική εκδήλωση «Θεσσαλία 2030» ο Πρωθυπουργός υπόσχεται 570 έργα και λοιπές παρεμβάσεις ύψους 4,5 δισ. ευρώ. Ανάμεσά τους και πάλι το Φράγμα Ενιπέα για το οποίο ο προϋπολογισμός έχει ανέβει πλέον στα 243,1 εκατομμύρια ευρώ.
• Αποκαταστάσεις και καθαρισμός ρεμάτων Δήμου Τυρνάβου με προϋπολογισμό 1.036.000 ευρώ
• Αποκαταστάσεις ρεμάτων Δήμου Κιλελέρ με προϋπολογισμό 1.108.000 ευρώ
• Αποκαταστάσεις ρεμάτων Δήμου Φαρσάλων με προϋπολογισμό 1.100.000 ευρώ
• Καθαρισμός και διευθετήσεις ρεμάτων Δήμου  Τεμπών με προϋπολογισμό 662.300 ευρώ
• Αποκαταστάσεις και καθαρισμός ρεμάτων Δήμου Αγιάς με προϋπολογισμό 1.114.000 ευρώ
• Αντιπλημμυρικά στον χείμαρρο Κερασιώτη και τον συλλεκτήρα Σ6 με υποστηρικτικές δράσεις προειδοποίησης και πρόληψης με προϋπολογισμό 3.400.000 ευρώ
• Εργασίες – προμήθειες για τις ανάγκες του οδικού και του αντιπλημμυρικού δικτύου και λοιπών εγκαταστάσεων Νομού Λάρισας με προϋπολογισμό 2.378.980,47
• Συμπλήρωση δικτύων αποχέτευσης ομβρίων για την αντιπλημμυρική προστασία οικισμών του Δήμου Τυρνάβου που περιλαμβάνονται στις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας με προϋπολογισμό 2.500.000 ευρώ
• Αντιπλημμυρική προστασία παρόχθιων εκτάσεων του Πηνειού με προϋπολογισμό 1.800.000 ευρώ
• Καθαρισμός και αποκατάσταση βλαβών Πηνειού ποταμού με προϋπολογισμό 1.000.000 ευρώ
• Αντιπλημμυρικά έργα και αποκατάσταση ζημιών στο σταθμό της Αμπελιάς με προϋπολογισμό 2.500.000 ευρώ
• Εργα διευθέτησης ρέματος Παιδόπολης στην Αγριά Βόλου με προϋπολογισμό 392.000 ευρώ
• Διευθέτηση ρεμάτων Σκιάθου με προϋπολογισμό 3.835.000 ευρώ
• Αντιπλημμυρική προστασία και συντήρηση υδατορεμάτων Μαγνησίας-Σποράδων με συνολικό προϋπολογισμό 4.400.000 ευρώ.
• Κατεπείγων καθαρισμός αποκατάσταση και συντήρηση ρεμάτων Δήμου Αλμυρού με συνολικό προϋπολογισμό 2.000.000 ευρώ
• Εργασίες και προμήθειες για το οδικό και αντιπλημμυρικό δίκτυο Μαγνησίας και Σποράδων με προϋπολογισμό 5.499.444,60  ευρώ
• Αντιπλημμυρική προστασία Δήμου Ρήγα Φεραίου με προϋπολογισμό 2.480.000 ευρώ
• Αποκατάσταση βλαβών που προκλήθηκαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2018 στα έργα της επαναδημιουργίας της Λίμνης Κάρλα (που κινδύνεψε να υπερχειλίσει) με προϋπολογισμό 2.000.000 ευρώ
• Αποκατάσταση ζημιών από πλημμυρικά φαινόμενα στον Νομό Τρικάλων, καθαρισμός κοίτης σε ρέματα και χειμάρρους, τον Πηνειό και τον Πορταϊκό ποταμό με συνολικό προϋπολογισμό 13.400.000 ευρώ
• Εργασίες και προμήθειες για το οδικό και αντιπλημμυρικό δίκτυο Νομού Τρικάλων με προϋπολογισμό 6.937.568,03 ευρώ
• Αποκατάσταση βλαβών Ιανού στο οδικό δίκτυο και τα αναχώματα Νομού Τρικάλων με προϋπολογισμό 2.725.280,07 ευρώ
• Διευθέτηση κοίτης χειμάρρου Τζουρτζιώτικου στην Αγία Παρασκευή Δήμου Μετεώρων με προϋπολογισμό  1.558.227,50 ευρώ
• Δασοτεχνική διευθέτηση κλάδου Τόσκεσι Πυρράς συμβάλλοντα Καμναΐτικου χειμαρροποτάμου Αχελώου Δήμου Πύλης με προϋπολογισμό 450.000 ευρώ
• Δασοτεχνική διευθέτηση συμβάλλοντα Νέας Πεύκης, Χειμάρρου Βαθυρρεμιώτη στον Άνω ρου Αχελώου με προϋπολογισμό 1.420.000 ευρώ
• Καθαρισμός κοίτης των παραποτάμων Πορταϊκού ποταμού Παλιοκαρίτη και του διερχόμενου κατάντη των οικισμών Αγίου Προκοπίου και Καλογήρων με προϋπολογισμό 3.000.000 ευρώ
• Οκτώ έργα αποκατάστασης οδικών, στραγγιστικών και αντιπλημμυρικών δικτύων Δήμων Λίμνης Πλαστήρα, Σοφάδων και Παλαμά με συνολικό προϋπολογισμό 10.000.000 ευρώ
• Αντιπλημμυρική προστασία παρόχθιων εκτάσεων Ενιπέα ποταμού,καθαρισμός και αποκατάσταση βλαβών Ιανού με συνολικό προϋπολογισμό 4.000.000 ευρώ
• Καθαρισμός συλλεκτήρα ποταμού Βουβουλίνα με προϋπολογισμό 2.000.000 ευρώ
• Αποκαταστάσεις ρεμάτων και αγροτικών δρόμων σε διάφορες θέσεις του Νομού Καρδίτσας με προϋπολογισμό 4.950.000 ευρώ
• Εργασίες και προμήθειες για τις ανάγκες του οδικού και αντιπλημμυρικού δικτύου και λοιπών εγκαταστάσεων Νομού Καρδίτσας με προϋπολογισμό 2.558.489,70 ευρώ
• Αποκατάσταση βλαβών Ιανού στην βαθειά κοίτη του Πάμισου ποταμού και αντιπλημμυρική προστασία παρόχθιων εκτάσεων με συνολικό προϋπολογισμό 3.000.000 ευρώ
• Επείγουσες εργασίες άρσης φερτών υλών από τους ποταμούς Αχελώο και Κουμπουργιανίτικο για την αποφυγή κίνδυνων από πλημμυρικά φαινόμενα με προϋπολογισμό 1.880.460 ευρώ
• Αντιπλημμυρική προστασία οικισμού Ρομά στο Δήμο Σοφάδων με προϋπολογισμό  471.048,39 ευρω

πηγή: datajournalists.co.uk