Δεν έχουν τέλος τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο λαός μας, με την ακρίβεια να προβάλλει σαν τον χειρότερο εφιάλτη για την επιβίωσή του. Πέρα από τον πληθωρισμό που καλπάζει ανενόχλητος, ροκανίζοντας τα εισοδήματα των νοικοκυριών, προστίθεται και το πρόβλημα των καρτέλ που κυριαρχούν στην ελληνική αγορά αυξάνοντας συνεχώς και κατά τεχνητό τρόπο τις τιμές των προϊόντων και ιδιαίτερα αυτών της ευρείας κατανάλωση. Έτσι, η ακρίβεια -είτε στη μία περίπτωση, είτε στην άλλη- κατατρώει το εισόδημα των λαϊκών οικογενειών, δημιουργώντας συνθήκες αφόρητης ανέχειας ή και πείνας σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Οι χθεσινές (21/01) «χαλαρές» δηλώσεις Μητσοτάκη, ότι: «…η τροπολογία με τα νέα πρόσθετα μέτρα που παίρνουμε για την αντιμετώπιση των αδικαιολόγητων ανατιμήσεων με βαριά πρόστιμα μέχρι 2 εκατομμύρια ευρώ και δημοσιοποίηση των εταιρειών που υιοθετούν αθέμιτες πρακτικές (…) Δεν θα διστάσουμε να πάρουμε και άλλα μέτρα αν χρειαστεί για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της ακρίβειας, ένα πρόβλημα που είναι κατά ένα μέρος εισαγόμενο αλλά οφείλεται και σε διαχρονικές παθογένειες της ελληνικής αγοράς…», φανερώνουν πως η κυβέρνηση θεωρεί δεδομένες τις -σύμφυτες με τον καπιταλισμό- «παθογένειες της ελληνικής αγοράς», δηλαδή της αισχροκέρδειας που δημιουργούν τόσο ο πληθωρισμός όσο και τα κάθε λογής καρτέλ.

Τι ακριβώς όμως είναι τα καρτέλ, για τα οποία ο Ι.Β. Λένιν αναφέρει εκτεταμένα στο πασίγνωστο βιβλίο του «Ο Ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού»;

Ζώντας στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού, αποτελεί πλέον συνηθισμένο φαινόμενο η ένωση ομοειδών μονοπωλίων σε όλο τον πλανήτη. «Οι μονοπωλιακές ενώσεις των καπιταλιστών, τα καρτέλ, τα συνδικάτα, τα τραστ μοιράζουν μεταξύ τους πριν απ’ όλα την εσωτερική αγορά, κατακτώντας περισσότερο ή λιγότερο ολοκληρωμένα την αγορά της δοσμένης χώρας. Στις συνθήκες όμως του καπιταλισμού η εσωτερική αγορά συνδέεται αναπόφευκτα με την εξωτερική. Ο καπιταλισμός από καιρό έχει δημιουργήσει την παγκόσμια αγορά. Και στο μέτρο που αναπτυσσόταν η εξαγωγή κεφαλαίου και απλώνονταν με κάθε τρόπο οι εξωτερικές και οι αποικιακές σχέσεις και οι “σφαίρες επιρροής” των πιο μεγάλων μονοπωλιακών ενώσεων, τα πράγματα τραβούσαν “φυσιολογικά” προς την παγκόσμια συνεννόηση ανάμεσά τους για τη δημιουργία διεθνών καρτέλ…». Πράγματι, τακαρτέλ συνεννοούνται μεταξύ τους όχι μόνον στο να μοιράζονται τις αγορές αλλά και να καθορίζουν αυθαίρετα και από κοινού τις τιμές των εμπορευμάτων, κερδοσκοπώντας σε βάρος των καταναλωτών. Θυμίζουμε πως στις ΗΠΑ ήδη από το 1890 θεσπίστηκε ο νόμος Σέρμαν για την αντιμετώπιση των γιγαντιαίων τραστ της -τότε κυρίαρχης- Standard Oil (σημερινής ExxonMobil). Από το 2000 μέχρι σήμερα, τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις ΗΠΑ σε παράνομα καρτέλ, τραστ, συμπράξεις κλπ ανέρχονται σε εκατοντάδες δισ. δολάρια. Με βάση αυτά τα θηριώδη πρόστιμα, που δεν γνωρίζουμε βέβαια αν πληρώνονται, ας σκεφθεί κανείς τα αστρονομικά κέρδη των πλανητικών κολοσσών!

***

Στη χώρα μας, οι κυβερνητικές προτροπές της Γραμματείας της Επιτροπής Ανταγωνισμού για «υγιή ανταγωνισμό» -που προπαγανδίζει η τηλεόραση ώστε να παρακολουθείται από το ευρύ τηλεοπτικό κοινό- χτυπούν «στου κουφού την πόρτα». Άλλωστε η κυβέρνηση και η ξένη και ντόπια ολιγαρχία -προς την οποία απευθύνονται οι «προειδοποιήσεις»- πορεύονται μαζί, νύχι με κρέας, χωρίς ποτέ οι έλεγχοι να παίρνουν μορφή ουσιαστικού χαρακτήρα. Για παράδειγμα αναφέρουμε την «Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ» (Amstel, Heineken κλπ) η οποία ελέγχει πάνω από το 80% της αγοράς μπύρας και, παρά το γεγονός ότι έχει σε βάρος της εκατοντάδες καταγγελίες και πάμπολλα πρόστιμα, εν τούτοις συνεχίζει απρόσκοπτη τις εισαγωγικές και εξαγωγικές της δραστηριότητες, επιβάλλοντας και στους ομοειδείς κλάδους την ευθυγράμμιση -προς τα πάνω- των λιανικών τιμών. Το ίδιο ισχύει και για τους Μύλους Λούλη ΑΕ (εξαγορά και των Μύλων Αγίου Γεωργίου), που παραπέμφθηκαν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού για σωρεία παραβάσεων, καθώς και ένα σωρό άλλα μονοπώλια, που δήθεν παραπέμφθηκαν, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Θυμίζουμε πως οι αλευροβιομηχανίες αγοράζουν το στάρι από τον παραγωγό στην τιμή των 0,18 €/κιλό και -παρά το γεγονός ότι από ένα κιλό στάρι βγαίνει ένα κιλό ψωμί- εν τούτοις σήμερα, η φραντζόλα των 380 γραμμαρίων κοστίζει 1,10-1,20 €! Και προφανώς σε συνεννόηση με τις άλλες αλευροβιομηχανίες, απογειώνουν τις τιμές του ψωμιού, των μακαρονιών, των μπισκότων, των έτοιμων ζυμαρικών και των ειδών ζαχαροπλαστικής. Η κυβερνητική προπαγάνδα, ότι δήθεν οι αυξήσεις οφείλονταν στις διεθνείς συνθήκες αγοράς σιταριού, αποδείχθηκαν τελείως ψευδείς.

Το σύνολο των σούπερ μάρκετ, μαζί και τα προϊόντα «ιδιωτικής ετικέτας», η «3Ε», η «Nestle» και η «Μπράβο» στους καφέδες, η «ΒΡ», η «Shell» στα καύσιμα, η «Ελαϊς» με τη «Μινέρβα» στα ελαιόλαδα, οι γαλακτοβιομηχανίες (αγορά από τους κτηνοτρόφους 0,32-0,35 €/λίτρο, με νόθευση από εισαγόμενο γάλα σκόνη), οι αλυσίδες καλλυντικών Hondos Center (Χόντος) και η Sephora (Μαρινόπουλος), οι αντιπροσωπείες αυτοκίνητων σε συνεργασία με τις ασφαλιστικές εταιρείες, οι ιδιωτικές εταιρείες security, οι εταιρείες «Απόλλων ΑΕ» και «Ευσταθιάδης Group ΑΕ» ξενόγλωσσων βιβλίων, οι εταιρείες κατεψυγμένων προϊόντων, οι τηλεπικοινωνίες και η τηλεφωνία, οι ιδιωτικές κλινικές, τα διόδια των ιδιωτικών εταιρειών, καθώς και ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών, αποδεικνύουν πως η κυριαρχία των καρτέλ αποτελεί πλέον τον κανόνα της αγοράς, με την αβανταδόρικη συνενοχή της κυβέρνησης.

Το κύμα ανατιμήσεων συνεχίζεται, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση Μητσοτάκη, («…δεν θα ανεχθώ τον πληθωρισμό της απληστίας…»), εξαγγέλλει τα γνωστά διαχρονικά μέτρα (μόνιμη μείωση τιμής στο ράφι με ειδική σήμανση, αυστηρός έλεγχος των προμηθευτών και όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας, διαφάνεια στις τιμές για οπωροκηπευτικά και αποφασιστική ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών), τα οποία θεωρείται ab initio βέβαιο πως δεν πρόκειται να αποδώσουν, όπως δεν απέδωσαν χρόνια τώρα οι κάθε λογής προτροπές, έλεγχοι, απειλές, πρόστιμα, καταδίκες κλπ. Ο δήθεν έλεγχος των τιμοκαταλόγων και οι «ξαφνικές επισκέψεις» του υπουργού και των παρατρεχάμενών του, αποτελεί στάχτη στα μάτια του λαού. Σύμφωνα με τα -κατά πάσα πιθανότητα- «πειραγμένα» στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή το Δεκέμβρη του 2023, αυξήθηκε σε σχέση με τον αντίστοιχο του 2020, στη Διατροφή κατά 30,56%, στην Ένδυση-Υπόδηση κατά 22,21%, στη Στέγαση 20,41%, στα Διαρκή Αγαθά νοικοκυριού και Υπηρεσίες κατά 14,94%, στην Υγεία κατά 7,84%, στην Εκπαίδευση κατά 6,73%, στα Ξενοδοχεία-Καφέ και Εστιατόρια κατά 14,54%, στην Αναψυχή κατά 5,29% κλπ. Συνολική αύξηση του ΔΤΚ μέσα στην τριετία, κατά 16,7%. Την ίδια περίοδο, ο μισθός αυξήθηκε κατά 6,4%!

Ο κόσμος των καρτέλ είναι κι αυτός σύμφυτος με την εποχή του καπιταλισμού. Κατά συνέπεια, ό,τι και να κάνει μία αστική κυβέρνηση, δεν μπορεί να πολεμήσει τον εαυτό της.

Για τον κόσμο της εργασίας, που αδυνατεί πλέον να αντεπεξέλθει στις συνεχείς ανατιμήσεις, υπάρχουν τα ψίχουλα μίας αντιδραστικής, ψευτοκοινωνικής πολιτικής, πάντα υπό προϋποθέσεις, που δεν μπορούν να καλύψουν ούτε το μέγεθος αυτών των συνεχών ανατιμήσεων και βεβαίως ούτε το όργιο της αισχροκέρδειας που καλπάζει ανενόχλητη! Πενήντα χρόνια τώρα, όλες οι αστικές μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις που εναλλάχθηκαν στην εξουσία, προσπάθησαν δήθεν να ελέγξουν την αγορά και παράλληλα να επιβάλουν στο λαό ένα κοινωνικό πρότυπο παθητικού και χειραγωγημένου πολίτη, καλλιεργώντας την ψευδαίσθηση της επίπλαστης ευδαιμονίας και του εύκολου πλουτισμού, μέσω των πολλαπλών εκδοχών του success stories και του κάθε λογής τζόγου. Οι βασικές αξίες του κόσμου της εργασίας, η αγωνιστικότητα, η ταξική διεκδίκηση, η ευσυνειδησία, η τιμιότητα, η αλληλεγγύη, το φιλότιμο, η εργατικότητα δέχονται συντριπτικά χτυπήματα από τη φθοροποιό επίδραση του αστικού μοντέλου της γκλαμουριάς και της δήθεν ανέμελης ζωής. Η επιδίωξη του άκοπου και γρήγορου κέρδους, ο καταναλωτισμός, ο ατομικισμός, η μικροαπάτη, η ψευτιά και ο αριβισμός εισάγονται με ραγδαίους ρυθμούς μέσα στην κοινωνία και με την επίδραση των ΜΜΕ προσπαθούν να επιβάλουν το απολίτικο, του δήθεν απελευθερωμένου, «απασχολήσιμου», «επιτυχημένου» πολίτη, την ίδια ώρα που η φτώχεια και η ανεργία αγγίζουν το 60% του λαού μας.

***

Καθώς δεν φαίνονται στον προβλεπτό ορίζοντα είτε σοβαρές λαϊκές αντιδράσεις και εξεγέρσεις που να απειλούν το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα, είτε οι υφιστάμενες λαϊκές κινητοποιήσεις αποδεικνύονται αναντίστοιχες με το μέγεθος των βάρβαρων μέτρων, ο φόβος ανεξέλεγκτης κοινωνικής αναταραχής στο πολιτικό σκηνικό κατευνάζεται με την επιδοματική πολιτική και η ασύδοτη κερδοσκοπία εκ μέρους των δυνάμεων του κεφαλαίου παίρνει γενικευμένο χαρακτήρα, πάντα με την κυβερνητική κάλυψη.

Από τη μία πλευρά οι δυνάμεις του χρηματιστικού κεφαλαίου και εκπρόσωποι του παγκόσμιου καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος σαλπίζουν τις γεωπολιτικές αλλαγές, αρνούμενες να δουν τις βασικές αντιφάσεις και τη νομοτελειακή εμφάνιση των αδυσώπητων καπιταλιστικών κρίσεων που οδηγούν αδήριτα στην οικονομική, πολιτική, πολιτισμική παρακμή και από την άλλη, οι διασπασμένες δυνάμεις της εργασίας, με επικεφαλής το κυρίαρχο ρεύμα του ρεφορμισμού, σαλπίζουν μάταια αγώνες συμβιβασμένους στο πλαίσιο των μικροαλλαγών στο εποικοδόμημα.

«…Όσο όμως αυτοί οι αγώνες των εργαζόμενων, δεν μπολιάζονται με μία επαναστατική ιδεολογία και πολιτική, που μπορεί να τους ενοποιήσει και να τους ανεβάσει σε ένα ανώτερο επίπεδο, να τους δώσει σταθερή προοπτική και στόχο, δεν θα ξεφεύγουν από το σημερινό επίπεδο των ρεφορμιστικών αυταπατών, οι εργαζόμενοι δεν θα ’ναι σε θέση να υπερασπίσουν αποτελεσματικά τα ταξικά τους συμφέροντα και πολύ περισσότερο να αποκρούσουν την αντιλαϊκή επίθεση και να αμφισβητήσουν σε μια πορεία την εξουσία των κυρίαρχων δυνάμεων. Αυτή η διαδικασία δεν μπορεί να συντελεστεί αυθόρμητα. Απαιτεί τις συνειδητές οργανωμένες προσπάθειες των κομμουνιστών, απαιτεί πάνω από όλα τη δημιουργία ενός πραγματικού κομμουνιστικού κόμματος που θα χαράξει μια επαναστατική γραμμή, θα ενώσει τους κομμουνιστές, θα συσπειρώσει και θα καθοδηγήσει την εργατική τάξη στους μεγάλους λαϊκούς επαναστατικούς αγώνες ενάντια στην αστική τάξη και τον ιμπεριαλισμό.

Ο στόχος της ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος δεν θα κατακτηθεί μέσα από ταχύρυθμες συνταγές, θα κατακτηθεί μέσα από πολύχρονους και σκληρούς ιδεολογικούς και πολιτικούς αγώνες των κομμουνιστών που συνειδητοποιούν αυτή την αναγκαιότητα, μέσα από την πρωτοπόρα δράση τους στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες, μέσα από το ρίζωμα και το άπλωμα των δεσμών τους με την εργατική τάξη, μέσα από τη συσπείρωση, την κριτική και το διάλογο ανάμεσα σε όλους τους κομμουνιστές όπου κι αν βρίσκονται, πάνω στα βασικά ιδεολογικά και πολιτικά προβλήματα του κομμουνιστικού κινήματος που πρέπει να ανοιχτούν και να συζητηθούν σε πλατιά κλίμακα…» (4ο Συνέδριο του Μ-Λ ΚΚΕ).

Ιωσήφ Σταυρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ