Tο στρατιωτικοφασιστικό πραξικόπημα της 21 Απρίλη ’67 ήρθε σαν καρπός μιας μακρόχρονης προετοιμασίας του από την πλευρά των αντιδραστικών δυνάμεων κάτω από την καθοδήγηση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Βέβαια, το πραξικόπημα δεν ήταν αποτέλεσμα μόνο του εξωτερικού παράγοντα (των ΗΠΑ) αλλά και σημαντικών εσωτερικών παραγόντων, όπως η κατάσταση του λαϊκού κινήματος των αντιφάσεων του ίδιου του πολιτικού συστήματος όπως θα αναφέρουμε παρακάτω.
Σ’ αυτό το σημείωμα θα αναδείξουμε το ρόλο του Αμερικάνικoυ ιμπεριαλισμού σαν οργανωτή και υποκινητή του λαομίσητου φασιστικού πραξικοπήματoς.
Οι στρατηγικές επιλογές των ΗΠΑ στη Μεσόγειο
Η δεκαετία του 1960-70 χαρακτηρίζεται από τη βαθμιαία ανάδειξη- όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Η περιοχή της Μεσογείου και πιο συγκεκριμένα της ανατολικής Μεσογείου αποτελούσε πεδίο αυτών των ανταγωνισμών. Είναι γνωστό ότι από το 1946 δρούσε επί μονίμου βάσεως στη Μεσόγειο ο 6ος Στόλος και ο οποίος εξυπηρετούνταν σε μεγάλο βαθμό από στρατιωτικές βάσεις στην Κρήτη. Q αγώνας των διαφόρων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων με την επιρροή του ψυχρού πολέμου για την επέκταση των σφαιρών επιρροής στα κράτη της Μεσογείου και ειδικότερα στις πετρελαιοπαραγωγές χώρες στη Μέση Ανατολής οδήγησαν τους Αμερικάνους στην ανάπτυξη των στρατιωτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή.
Πιο συγκεκριμένα με όργανο το σιωνιστικό κράτος του Ισραήλ προετοίμαζαν κιόλας δραστήρια την εξαπόλυση ενός επιθετικού πολέμου ενάντια στις αραβικές χώρες. Είναι αυτό που αρκετοί αναλυτές αναφέρουν ότι «για τίς ΗΠΑ η Μεσόγειος ήταν ο δρόμος για τις στρατιωτικές επιδιώξεις τους στη Μέση Ανατολή, Ευρασία και Αφρική». Εξάλλου στο στρατηγικό χώρο της Μεσογείου θα πρέπει να επιβεβαιωθεί η αμερικανική κυριαρχία όχι μόνο με το πραξικόπημα στη χώρα μας αλλά και με τον επιθετικό πόλεμο των έξι ημερών, στηρίζοντας το Ισραήλ, αλλά και με την επέμβαση στην Κύπρο και με όλα τα μέχρι σήμερα γνωστά σε όλους επακόλουθα. Καθότι η Κύπρος όπως και η χώρα μας κατέχουν γεωπολιτικές θέσεις κλειδιά και μάλιστα στο σημείο όπου συναντιόνται οι δρόμοι που οδηγούν προς τις πλούσιες σε πετρέλαια αραβικές χώρες, προς το Σουέζ και την Αφρική.
Ο ρόλος των ΗΠΑ μετά τον εμφύλιο
Η αναγγελία του «δόγματος Τρούμαν» στις 12 Μαρτίου του 1947 για τη βοήθεια προς την Ελλάδα και την Τουρκία ήταν μια απόδειξη ότι η αμερικάνικη ηγεσία εστίαζε την προσοχή της πάνω στη χώρα μας. Η νεοίδρυθείσα το 1947 CIΑ παρατηρούσε ότι «η πιο σοβαρή συνέπεια από την πτώση της Ελλάδας» στα χέρια των ανταρτών του Δ.Σ.Ε. θα ήταν η πιθανή απώλεια των πετρελαϊκών πηγών της Μέσης Ανατολής … ». Ενώ η Ο.Ν.Ι. (Υπηρεσία Πληροφοριών Ναυτικού των ΗΠΑ) πρόσθετε: «Αν οι κομμουνιστές έπαιρναν τον έλεγχο της Ελλάδας αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως παράδειγμα της αδυναμίας των ΗΠΑ να ελέγξουν την προώθηση του κομμουνισμού, γεγονός που θα είχε βαθιά επίδραση στον πολιτικό προσανατολισμό των άλλων χωρών της Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής. Η Ελλάδα είναι το σημείο κλειδί από πολιτική και από στρατιωτική άποψη σε όλο τον αντικομμουνιστικό κύκλο»(Ελευθεροτυπία). Όπως ήταν φυσικό αυτή η πολιτική επέβαλε και συγκεκριμένες παρεμβάσεις για τη διατήρηση του νέου αντικομμουνιστικού κράτους στην Ελλάδα. Εξάλλου το μετεμφυλιακό μοντέλο ανάπτυξης του πολιτικού συστήματος αντικατοπτρίζει πλήρως αυτή την πραγματικότητα. Εκτελέσεις, φυλακίσεις εξορίες, κυνηγητά και στη συνέχεια πολιτικές δολοφονίες των αγωνιστών της αριστεράς, η παρανομία για το κομμουνιστικό κίνημα, ο αχαλίνωτος αντικομμουνισμός σε όλες τις εκφράσεις του.
Η ηγεσία των ΗΠΑ διατηρούσε την άποψη πως οι καταλληλότεροι για μια τέτοια πολική ήταν οι έλληνες στρατιωτικοί παρά οι πολιτικοί. Παρά το ότι η αντιδραστική δεξιά αποτελούσε το κυριότερο όργανο έκφρασης της αμερικανικής πολιτικής στην Ελλάδα, οι αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες συνδέονταν ήδη από το 1947 με τη φασιστική μυστική παράστρατιωτική οργάνωση του ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών). Η οργάνωση αυτή σύμφωνα με στοιχεία που έχουν έρθει στη δημοσιότητα αριθμούσε εκείνη την περίοδο 2000 μέλη. Μέλη της οι γνωστοί, μετέπειτα, πραξικοπηματίες Παπαδόπουλος, Ιωαννίδης, Αγγελής κ.α. Από Το Μάη του 1951, όταν εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα ( πλαισιωμένο από αξιωματικούς που υπήρχαν στον ΙΔΕΑ) συμπαράστασης στον Παπάγο διαμορφώνονταν οι όροι στρατιωτικής ανοιχτής φασιστικής επιβολής. Εξάλλου οι πρωταίτιοι του κινήματος του 1951 όχι μόνο με παρέμβαση των Αμερικανών δεν τιμωρήθηκαν αλλά στη συνέχεια βρέθηκαν σε καίριες θέσεις του κρατικού μηχανισμού. Η δεξιά, μέσω της πολιτικής της έκφρασης της ΕΡΕ, όχι μόνο δεν έθετε εμπόδια σ’ αυτή την πολιτική του αμερικανικού ιμπεριαλισμού να ελέγξει το κρατικό μηχανισμό αλλά βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση.
Είναι αξιοπρόσεκτο ότι η στρατιωτική συνωμοτική ομάδα Παπαδόπουλου – Αγγελή απευθύνθηκε το 1963 στην αμερικανική πρεσβεία για να πάρει το πράσινο φως αλλά έλαβε αρνητική απάντηση και συμμορφώθηκε. Η αμερικανική πολιτική εκτιμούσε ότι εκείνη την περίοδο μια δικτατορία θα ήταν απρόσφορη.
Από επίσημα αμερικανικά έγγραφα αποδεικνύεται ότι οι Αμερικανοί δια μέσου των μυστικών υπηρεσιών τους ελέγχουν τη δράση των παραστρατιωτικών. Οι άνθρωποι του «ΙΔΕΑ» και του «Περικλή» αποτελούν τα ελληνόφωνα όργανα τους και θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο των άμεσων εκτελεστών του σχεδίου επιβολής του στρατιωτικού φασιστικού πραξικοπήματος.
Οι λόγοι που καθόρισαν την προώθηση της δικτατορίας
Την περίοδο 1964-1967 υπήρχαν πολλοί λόγοι που έκαναν την κυβέρνηση των ΗΠΑ να δώσει το πράσινο φως υπέρ μιας φασιστικής χούντας στην Ελλάδα.
α) Μέσα στις πλατιές λαϊκές μάζες σαν αποτέλεσμα της άγριας οικονομικής εκμετάλλευσης και πολιτικής καταπίεσης από τις κυβερνήσεις των ξένων και ντόπιων μονοπωλίων συντελούνταν βαθιές αλλαγές και ανακατατάξεις με κύριο γνώρισμα μια όλο και πιο γοργή αριστεροποίηση τους. Σημαντικές, δυνάμεις εργαζομένων και νεολαίας, κύρια φοιτητικής, απόσπονταν από την επιρροή παλαιών κομματικών σχηματισμών, αστικών και ρεβιζιονιστικών, και αναζητούσαν νέες αγωνιστικές κατευθύνσεις.
Αυτές οι δυνάμεις, παρ’ όλο που δεν είχαν ακόμη προσανατολιστεί ολοκληρωμένα στην πολιτική κατάσταση, ωστόσο αντιπροσώπευαν κιόλας μια άμεση απειλή για την αμερικανοκρατία και την υποτέλεια που μελλοντικά θα μπορούσε να πάρει μεγάλες διαστάσεις. Γενικά, από τα κάτω, μέσα στις λαϊκές μάζες ωρίμαζαν μεγάλα αγωνιστικά ξεσπάσματα που δεν θα ήταν δυνατόν να τεθούν κάτω από τον έλεγχο με τα συνήθη μέσα της ψευτοκοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
β) Είχαν οξυνθεί οι αντιθέσεις μέσα στις κυρίαρχες τάξεις, στους κόλπους της ελληνικής μεγαλοαστικής τάξης και ανάμεσα στις ξένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, βασικά ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Αγγλία(1961 η πρώτη υπογραφή ένταξης στην ΕΟΚ). Εκφράσεις αυτής της πραγματικότητας είναι: Η όξυνση των αντιθέσεων και του πολιτικού αγώνα στο εσωτερικό πεδίο ανάμεσα στα κόμματα της ΕΡΕ και της Ένωσης Κέντρου (Ε.Κ.) και ανάμεσα σε διάφορες ομάδες στις γραμμές αυτών των κομμάτων. Ύστερα από την άνοδο στην κυβερνητική εξουσία της Ε.Κ (1963-64) σημειώθηκε μια έντονη δραστηριότητα της Αγγλικής πολιτικής για την ανάκτηση των παλαιών θέσεων κυριαρχίας στην Ελλάδα. Όλες οι προσπάθειες των αμερικανών – ιδιαίτερα με τη χρησιμοποίηση του παλατιού στα Ιουλιανά του ’65 – για να υπονομεύσουν αποφασιστικά κύρια την αγγλική διείσδυση στην πολιτική ζωή ή για να επιβάλλoυv στους Άγγλους συμβιβασμό που θα κατοχύρωνε. τα δικά τους κυριαρχικά δικαιώματα στην Ελλάδα είχαν αποτύχει. Είναι βέβαιο ότι στις αρχές του 1967 αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο μιας υπονόμευσης των θέσεών τους. Η κυβέρνηση των στρατοκρατών έχει σαφείς οικονομικούς προσανατολισμούς, αφού υπολογίζεται ότι το 67% των εισροών ξένου κεφαλαίου στην Ελλάδα κατά την περίοδο της δικτατορίας είναι αμερικανικό.
Ακόμη η Ελλάδα ως στρατηγικό σημείο αποτελούσε κόμβο ενός οξύτατου ανταγωνισμού οικονομικού, πολιτικού ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και τα μεγάλα μονοπώλια για αυτό θα έπρεπε να παρέχει στην Αμερικανική επικυριαρχία σταθερότητα. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η διατήρηση της συνοχής και της ενότητας του ΝΑΤΟ εκείνη την περίοδο απειλούνταν είτε με την αποχώρηση της Γαλλίας από το στρατιωτικό σκέλος είτε με το κυπριακό πρόβλημα, του οποίου η επίλυση στα πλαίσια του ΝΑΤΟ έπρεπε να γίνει με τρόπο σύμφωνο
προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ και με δυσμενείς όρους για την κυριαρχία των Άγγλων στο νησί. Εξάλλου τα μετέπειτα γεγονότα επιβεβαιώνουν ότι το Κυπριακό με την τουρκική εισβολή το ’74 αποτέλεσε επαρκή λόγο για την πρόσκαιρη αποχώρηση και της χώρας μας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Οι αλλαγές που συντελούνται στην ίδια την πρώην ΕΣΣΔ την οδηγούσαν να επεκτείνει την επιρροή της στην Ανατολική Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή, περιοχή στην οποία συμπεριλαμβάνονται η Ελλάδα και η Κύπρος. Το 1967 ο αραβο-ίσραηλινός πόλεμος φαίνονταν να πλησιάζει και στην Ελλάδα έπρεπε να υπάρχει μια κυβέρνηση που θα στέκονταν φανερά ή διακριτικά ολόπλευρα στο πλευρό των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Μια κυβέρνηση που θα μπορούσε να επηρεάζει και τις αντιδράσεις στην Κύπρο. Ο Μακάριος και στελέχη της Ένωσης Κέντρου κατηγορούνταν για φιλοαραβικές θέσεις.
Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός εχθρός του λαού
Όταν η αµερικάνικη ιµπεριαλιστική κλιµάκωση σύµφωνα µε το «δόγµα Τζόνσον»- προώθησε σε πρώτο πλάνο, την επιδίωξη για την επιβολή απροσχηµάτιστης στρατιωτικο-φασιστικής δικτατορίας, η Δεξιά προσανατόλισε όλη τη δραστηριότητά της στην κατεύθυνση αυτήν. Είτε µε µια αχαλίνωτη αντικοµµουνιστική προπαγάνδα,(συνεπικουρούμενη και από την Ε.Κ.) είτε µε µια ακόμη πιο συστηµατική προσπάθεια εξασφάλισης ολοκληρωτικού και αποτελεσµατικού ελέγχου της πάνω στον Κρατικό µηχανισµό και ιδιαίτερα στο Στρατό και στα Σώµατα Ασφαλείας, και µε την παντοειδή ενίσχυση των παρακρατικών φασιστικών οργανώσεων.
Καθώς οι εκλογές του Μαΐου 1967 πλησιάζουν, η ΚΥΠ προειδοποιεί ότι η Ένωση Κέντρου και ο Γεώργιος Παπανδρέου θα κερδίσουν τις εκλογές. Όπως αποκαλύπτουν Αμερικανοί διπλωμάτες -μεταξύ τους και ο τότε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Φίλιπ Τάλμποτ- ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ζητά από την Ουάσιγκτον το πράσινο φως για την πραγματοποίηση ενός πραξικοπήματος με την κωδική ονομασία «Ιέραξ 2».Τελικώς οι δύο πλευρές συμφωνούν στην πολιτική «βλέποντας και κάνοντας»: αν ο Παπανδρέου κερδίσει τις εκλογές, να εξετάσουν ξανά τις επόμενες κινήσεις τους. Έτσι όμως φαίνεται(;) να τους πρόλαβαν οι συνταγματάρχες Παππαδόπουλος Παττακός και σια.
«Η προτίμηση της αμερικανικής πλευράς στους «συνταγματάρχες» σε αντίθεση με τους «στρατηγούς» του παλατιού σχετίζονταν ίσως με τις εξελίξεις στην Κύπρο, όπου η διαρκώς έκρυθμη κατάσταση κινδύνευσε να οδηγήσει σε ρήξη τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις και να οδηγήσει σε κατάρρευση της Νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ. Η ομάδα των συνταγματαρχών παρουσιαζόταν πιο εύπλαστη στο κρίσιμο αυτό ζήτημα» (Γ.Μαργαρίτης «21η Απριλιου…)
Στις 21 Απρίλη του 1967 πραγµατοποιήθηκε στρατιωτικό πραξικόπηµα, που επέβαλε στην Ελλάδα ανοιχτή φασιστική χούντα .Την ίδια μέρα προς τις βραδινές ώρες το πραξικόπημα είχε σταθεροποιηθεί με την προσχώρηση σ’ αυτό και του βασιλιά Κωνσταντίνου, ο οποίος στις 7 το βράδυ όρκισε το πρώτο κυβερνητικό σχήμα της δικτατορίας με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Κόλλια, Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
Δέκα ημέρες αργότερα η Χούντα ανακοίνωσε ότι οι συλληφθέντες ανέρχονταν σε 6509 άτομα, αλλά ανεπίσημες πληροφορίες ανέβαζαν τον αριθμό των συλληφθέντων σε αρκετές χιλιάδες άτομα.
Η επταετής διακυβέρνηση της χώρας από τη φασιστική χούντα συσσώρευσε πολλά δεινά στο λαό μας. Έκτακτα στρατοδικεία, μαζικές συλλήψεις, χιλιάδες οι εξόριστοι και φυλακισμένοι, εγκλεισμοί και βασανιστήρια, ο τραγικός απολογισμός. Μια ξέφρενη αντικομμουνιστική προπαγάνδα απλώθηκε σε κάθε σημείο της χώρας.Οι πολιτικές, οικονομικές και στρατιωτικές επιλογές των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ πραγματοποιούνται με τον καλύτερο τρόπο. Όμως, η τρομοκρατία δεν μπόρεσε να σπάσει το φρόνημα των λαϊκών μαζών οι οποίες σιγά σιγά αμφισβητούσαν την τρομοκρατία και τις απαγορεύσεις.
Κορυφαία εκδήλωση αντίστασης στο φασισμό στάθηκε η εξέγερση της νεολαίας και του λαού στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβρη του 1973.
Η ασίγαστη λαϊκή πάλη δυνάμωσε και όξυνε την κρίση του καθεστώτος της φασιστικής δικτατορίας. Αφού έκανε πράξη την τελευταία υπόδειξη των Αμερικανών (το προδοτικό πραξικόπημα στην Κύπρο, που οδήγησε στην τουρκική εισβολή) η χούντα έπεσε τον Ιούλη του 1974.
Η µεταπολίτευση που ακολούθησε τον Ιούλιο του 1974 υπήρξε ένας συµβιβασµός ανάµεσα στους Ευρωπαίους και Αµερικανούς ιµπεριαλιστές. Ο αγώνας για την παγκόσµια ηγεµονία οδηγεί τα βήµατα των Αµερικάνων, οι στρατιωτικές επεµβάσεις, οι φασιστικές διχτατορίες και ο πόλεµος συνεχίζουν να αποτελούν τα µέσα επιβολής όταν η αµερικανικη διπλωµατία αποτυχαίνει.
Ο άδικος πόλεµος και διαμελισμός στη Γιουγκοσλαβία, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν η επίθεση και η κατοχή στο Ιράκ, η υποστήριξη στο πολεμοχαρές Ισραήλ ενάντια στον παλαιστινιακό και τους γείτονες λαούς , τα αποτυχηµένα πραξικόπηµατα (Βενεζουέλα -πετρέλαια) η απειλή επίθεσης στην Β. Κορέα και σήμερα στο Ιράν αναδεικνύουν τις ΗΠΑ το βασικό εχθρό της ανθρωπότητας, και όλων των λαών που παλεύουν για την εθνική τους ανεξαρτησία και την κοινωνική απελευθέρωση.
Γιάννης Μακρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ
e-prologos.gr