γράφει ο Alan MacLeod

Η τεράστια οικονομική αποσύνθεση που προκλήθηκε από την πανδημία του COVID-19 προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να αλλάξει ριζικά τη δομή της κοινωνίας, και για το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) να χρησιμοποιήσει την κρίση για να εφαρμόσει σχεδόν μόνιμα μέτρα λιτότητας σε ολόκληρο τον κόσμο.

76 από τα 91 δάνεια που διαπραγματεύτηκε με 81 έθνη από την έναρξη της παγκόσμιας πανδημίας το Μάρτιο έχουν συνδεθεί με αιτήματα να υιοθετήσουν οι χώρες μέτρα όπως βαθιές περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες και τις συντάξεις. Μέτρα τα οποία αναμφίβολα θα περιλαμβάνουν ιδιωτικοποιήσεις, πάγωμα μισθών ή περικοπές, ή απόλυση εργαζομένων του δημοσίου τομέα όπως γιατροί, νοσηλευτές, δασκαλοι και πυροσβέστες.

Η κύρια μαζορέτα για τα νεοφιλελεύθερα μέτρα λιτότητας ανά την υφήλιο εδώ και δεκαετίες, το ΔΝΤ πρόσφατα (αθόρυβα) άρχισε να παραδέχεται ότι αυτές οι πολιτικές δεν έχουν λειτουργήσει και γενικά καθιστούν προβλήματα όπως η φτώχεια, η άνιση ανάπτυξη και η ανισότητα ακόμα χειρότερα. Επιπλέον, απέτυχαν ακόμη και να επιτύχουν την οικονομική ανάπτυξη που είχαν υποσχεθεί για την αντιμετώπιση αυτών των αρνητικών επιπτώσεων. Το 2016, περιέγραψε τις δικές του πολιτικές ως “κορεσμένες” και νωρίτερα συνόψισε τα πειράματά του στη Λατινική Αμερική ως “πόνο χωρις κανένα κέρδος.” Έτσι, οι δικές του εκθέσεις αναφέρουν ρητά ότι οι πολιτικές του δεν λειτουργούν.

“Το ΔΝΤ έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για μαζική αύξηση της ανισότητας μετά την πανδημία. Ωστόσο, καθοδηγεί τις χώρες να πληρώσουν για τις δαπάνες της πανδημίας προβαίνοντας σε περικοπές λιτότητας οι οποίες θα πυροδοτήσουν τη φτώχια και την ανισότητα”, ανέφερε σήμερα ο Τσέμα Βέρα, Προσωρινός Εκτελεστικός Διευθυντής της Oxfam International.

Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να αφήσουν εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη ή εισοδηματική στήριξη ενώ αναζητούν εργασία, και θα μπορούσαν να ανατρέψουν κάθε ελπίδα για βιώσιμη ανάκαμψη. Υιοθετώντας αυτή την προσέγγιση, το ΔΝΤ αδικεί τη δική του έρευνα. Το κεφάλι του πρέπει να αρχίσει να μιλάει στα χέρια του”.

Η Oxfam έχει εντοπίσει τουλάχιστον 14 χώρες που αναμένει να παγώσουν ή να μειώσουν άμεσα τους μισθούς και τις θέσεις εργασίας του δημοσίου τομέα. Η Τυνησία, για παράδειγμα, έχει μόνο 13 γιατρούς ανά 10.000 ανθρώπους. Τυχόν περικοπές στο ήδη ισχνό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης θα το σακάτευαν στον αγώνα του κατά του κορονοϊού. “Εάν οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις εξετάσεις και την περίθαλψη για το COVID-19 και άλλες ανάγκες υγείας, ο ιός θα συνεχίσει να εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα και περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν. Τα έξοδα υγειονομικής περίθαλψης που δεν έχουν πληρωθεί ήταν μια τραγωδία πριν την πανδημία, και τώρα είναι θανατική ποινή”, πρόσθεσε η Βέρα.

Μελέτη περιπτώσεων του ΔΝΤ
Ο Ισημερινός είναι ένα τέλειο παράδειγμα των συνεπειών των ενεργειών του ΔΝΤ. Στο παρελθόν, υπό την εξουσία της ριζοσπαστικής κυβέρνησης του Rafael Correa, ο οποίος κατέστησε προτεραιότητα τη μείωση της φτώχειας, καταδίκασε το ΔΝΤ και την αδερφή του οργάνωση την Παγκόσμια Τράπεζα, και έδωσε άσυλο σε δυτικούς αντιφρονούντες όπως ο Julian Assange. Η χώρα κυβερνάται πλέον από τον Λένιν Μορένο από το 2017. Ο Μορένο αμέσως άρχισε να ξηλώνει την κληρονομιά του Κορρέα, ακόμα και προσπαθώντας να τον διώξει. Το 2019, κατόπιν εντολών του ΔΝΤ, ο Μορένο μείωσε τον προϋπολογισμό υγείας της χώρας κατά 36 τοις εκατό σε αντάλλαγμα για δάνειο 4,2 δις δολαρίων από το ΔΝΤ, κίνηση η οποία προκάλεσε μαζικές, πανεθνικές διαμαρτυρίες που απείλησαν να ανατρέψουν τη κυβέρνηση του.

Τα αποτελέσματα ήταν σχεδόν αποκαλυπτικά, καθώς η μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το Guayaquil, έγινε το παγκόσμιο σημείο ενδιαφέροντος για τον κορονοϊό, με πτώματα να σαπίζουν στους δρόμους για μέρες καθώς οι υπηρεσίες κατακλύζονταν. Η πόλη υπέστη περισσότερους θανάτους από τη Νέα Υόρκη στο αποκορύφωμά της και με πολύ λιγότερες υποδομές για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Αν και ο επίσημος αριθμός κρουσμάτων στη χώρα είναι χαμηλός, το ποσοστό θανάτων είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο, υποδηλώνοντας ότι οι υπηρεσίες έχουν διαλυθεί τελείως.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Μορένο ανακοίνωσε νέα συμφωνία 6,5 δισ. δολαρίων με το ΔΝΤ, το οποίο έχει συμβουλεύσει την κυβέρνησή του να προχωρήσει σε έκτακτες αυξήσεις στις δαπάνες υγείας, να σταματήσει τις μεταφορές μετρητών σε όσους δεν μπορούν να εργαστούν λόγω του ιού και να μειώσει τις επιδοτήσεις καυσίμων για τους φτωχούς.

Η κρίση, ευκαιρία

Το ΔΝΤ παρεμβαίνει επίσης άμεσα στην εσωτερική πολιτική των κυρίαρχων εθνών. Το Μάρτιο, αρνήθηκε να δανείσει στην κυβέρνηση της Βενεζουέλας λόγω της “έλλειψης σαφήνειας” σχετικά με το ποιος ήταν υπεύθυνος, υποδηλώνοντας ότι ο δημοκρατικά εκλεγμένος Νικολά Μαδούρο θα έπρεπε να παραιτηθεί προτού εξετάσουν το ενδεχόμενο δανεισμού στη χώρα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ο αυτοανακηρυχθείς πρόεδρος και αντιπολιτευόμενος Χουάν Γκιουαϊντό ανακοίνωσε ότι εξασφάλισε δέσμευση 1,2 δισ. δολαρίων από τον οργανισμό υπό την προϋπόθεση ότι ο Μαδούρο θα παραιτηθεί και θα επιτρέψει σε μια “κυβέρνηση έκτακτης ανάγκης” να αναλάβει τον έλεγχο της χώρας. Δημοσκόπηση που διεξήχθη τον ίδιο μήνα από φίλα προσκείμενή του εταιρεία δημοσκοπήσεων έδειξε ότι μόνο το τρία τοις εκατό των Βενεζουελάνων στήριζαν τον Guaidó.

Στην κρίση, υπάρχει πάντα ευκαιρία. Για πολλούς, η πανδημία είναι μια ευκαιρία να προσανατολίσουν την οικονομία μακριά από τη μαζική κατανάλωση και προς ένα πιο οικολογικά βιώσιμο σύστημα. Για το ΔΝΤ, ωστόσο, χρησιμοποιείται για την προώθηση περισσότερων ιδιωτικοποιήσεων και μέτρων λιτότητας που αναπόφευκτα πλουτίζουν τους πλούσιους και αποδυναμώνουν τους φτωχούς και τους ανίσχυρους. Φαίνεται ότι, εάν η οργάνωση έχει τον τρόπο της, θα είναι οι φτωχοί αυτοί που θα πληρώσουν για την πανδημία, ενώ οι πλούσιοι ευημερούν.

πηγή: guernica.eu