Το μερίδιο των αγγέλων, του Κεν Λόουτς

Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ (2012)

Ο νεαρός άνεργος και προσεχώς πατέρας Ρόμπι, καταδικάζεται από δικαστήριο της Γλασκόβης σε καταναγκαστική εργασία, υπό την επίβλεψη του γενναιόψυχου Χάρρυ.

Εν μέσω αναμετρήσεων με βίαιες συμμορίες και τη γέννηση του γιου του, ο Ρόμπι μυείται από τον Χάρρυ στη διαδικασία παραγωγής ουίσκι, στη διάρκεια της οποίας αποκαλύπτεται μια εξαιρετική γευσιγνωστική ικανότητα, γεγονός που εκπλήσσει και τον ίδιο τον Ρόμπι, βάζοντάς του ιδέες για διέξοδο από τ’ αδιέξοδα.

Παρέα με τρεις ομοίως άκληρους συντρόφους, ξεκινάει για ένα ασυνήθιστο ταξίδι στα Χάιλαντς της Σκωτίας, και το… μερίδιο των αγγέλων.

Ευθυγραμμιζόμενοι με το πνεύμα των ημερών, επανασυστήνουμε μια ταινία που ουδόλως εμπνέεται από τη θρησκεία, αλλά από πραγματικούς αγγέλους της εργατικής τάξης, τα πετάγματα των οποίων επιμένει να παρακολουθεί ανευλαβώς μεν, με περίσσιο αίσθημα αλληλεγγύης δε, ο 86χρονος πια Κεν Λόουτς, που δοκιμάζεται εδώ σε μια… αλλιώτικη κωμωδία, η οποία είχε πρωτο-κυκλοφορήσει στον τόπο μας λίγο πριν τις γιορτές των Χριστουγέννων.

Μερίδιο των αγγέλων στη γλώσσα των ειδημόνων του ουίσκι, είναι η κατά 2% απώλεια όγκου κατά τη διάρκεια της ζύμωσης του εκλεκτού υγρού στο βαρέλι. Ο Λόουτς και ο σταθερός συνεργάτης του σεναριογράφος Πωλ Λάβερτι παίζουν ευφυέστατα με το εύρημα, επιδεικνύοντας αναπάντεχο χιούμορ, και παραδίνουν ταχύρρυθμα μαθήματα αλληλεγγύης κι επιβίωσης, επι­στρατεύοντας για τις ανάγκες της ταινίας έναν αληθινό νεαρό άνεργο και άστεγο της Γλασκόβης, τον πρωταγωνιστή Πωλ Μπράνιγκαν, όπως κι έναν πραγματικά επιφανή γευσιγνώστη σκωτσέζικου ουίσκι, τον Τσάρλι Μακ Λην.

Κατά τα άλλα, όλα σχεδόν τα γνώριμα στοιχεία του σινεμά του ακαταπόνητου Βρετανού είναι εδώ: η ταξική ματιά, ο αντικομφορμισμός, η ντοκουμενταρίστικη παραστατικότητα, η αγάπη για τους απόκληρους ήρωες της εργατικής τάξης, η αποπνικτική μυρωδιά της βίας των δρόμων της Γλασκόβης – απότοκο της συστημικής βίας, στην οποία ο Λόουτς αποδίνει πρόθεση κι εσκεμμένο προσχεδιασμό σε δηλώσεις του.

Το ασυνήθιστο για τα δεδομένα του Λόουτς χιούμορ συντροφεύει αρμοστά την απρόσμενη για τα δεδομένα των καιρών αισιοδοξία. Ο Ρόμπι δεν θα χαθεί σαν τον δεκαεξάχρονο ήρωα του παλιότερου “Γλυκά δεκάξι”• θα έχει μια εξίσου αναπάντεχη δεύτερη ευκαιρία στο μερίδιο των αγγέλων, ως έκπτωτος επί γης άγγελος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα όσα είχαν να πουν με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας ο ίδιος ο Λόουτς και ο σεναριογράφος Πωλ Λάβερτι, ο σταθερός συνεργάτης του.

Λάβερτι:«[…] Το ουίσκι δεν είναι μέρος μόνο της σκοτσέζικης κουλτούρας, αλλά της βρετανικής συνολικότερα και αξιοποιείται κινηματογραφικά σε πολλά επίπεδα. […] Ταυτόχρονα το συνοδεύουν πολλές αντιθέσεις τις οποίες μπορείς να αξιοποιήσεις».Λόουτς:«Μία από αυτές είναι πως αν και το ουίσκι είναι τόσο διαδεδομένο, τα μαλτ και τα ακριβά ποτά του είδους ελάχιστοι νέοι έχουν τη δυνατότητα να τα δοκιμάσουν. Είναι δηλαδή ένα προϊόν λαϊκό, αλλά ταυτόχρονα σπάνιο και πολύτιμο. Αυτές είναι διαστάσεις του ουίσκι τις οποίες προσπαθήσαμε ν’ αναδείξουμε. […] Βασικός πρωταγωνιστής όμως παραμένει ο Ρόμπι, ένας άνεργος νεαρός. […] Υπάρχει μια ολόκληρη χαμένη γενιά στη Βρετανία, σε ολόκληρη την Ευρώπη ίσως, η οποία μοιάζει να έχει δυσοίωνο μέλλον, χωρίς εγγυήσεις για δουλειά, για ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής με ασφάλεια, περίθαλψη, σωστή παιδεία… Πολλοί νέοι “χάνονται”, κάποιοι άλλοι έχουν τις δυνατότητες να ξεφύγουν απ’ αυτό το τέλμα κι εμείς θέλαμε να πούμε μια ιστορία η οποία θ’ αναδείκνυε αυτήν την προοπτική. Το σημαντικότερο πράγμα για έναν άνθρωπο είναι να έχει δουλειά. […] Δεν συμβαίνει σε όλους και νομίζω ότι η ταινία το υπογραμμίζει αυτό. […] Γι’ αυτό και ο τίτλος του φιλμ έχει μια ας πούμε ρομαντική και ποιητική διάσταση. Ενώ η ταινία είναι κωμωδία…»Λάβερτι:«Κωμωδία χαρακτήρων. […] Και το να περιγράψεις σωστά τους χαρακτήρες μιας κωμωδίας είναι δυσκολότερο απ’ ότι στο δράμα. […]».

Λόουτς:«Επιλέγω ηθοποιούς που θα αναδείξουν περισσότερο την αλήθεια της ιστορίας. Συχνά είναι ερασιτέχνες γιατί βρίσκονται πιο κοντά στους πραγματικούς χαρακτήρες. […] Αν ο ερασιτέχνης νιώθει το χαρακτήρα κοντά του, τον καταλαβαίνει και μπορεί να “τον βγάλει”, τότε είναι και η ιδανική επιλογή».
Λάβερτι:«Αυτή είναι η περίπτωση του Πολ Μπράνινγκαν, τον οποίο συνάντησα σε έναν αγώνα ποδοσφαίρου και θεώρησα ότι έχει πολλά κοινά με τον Ρόμπι. Τον σύστησα στον Κεν και γρήγορα συμφωνήσαμε πως ήταν ο πρωταγ­ωνιστής μας. […] Ο Ρόμπι είναι ένας ακόμα ήρωας της εργατικής τάξης όπως και οι φίλοι του, σχεδόν όλοι άνεργοι».

Λόουτς:«Αυτοί οι άνθρωποι είναι βασική επιλογή της κινηματογραφικής φιλοσοφίας μου..[…] Θέλω να τους φέρω σε πρώτο πλάνο, να μιλήσω για τις αντιφάσεις, τις επιθυμίες, τα λάθη και τον αγώνα τους. Πιστεύω πως οποιαδήποτε αλλαγή στην κοινωνία θα έρθει απ’ αυτούς, καθώς όλοι οι υπόλοιποι μάχονται να διατηρήσουν τα κεκτημένα και να κρατήσουν τα πράγματα όπως είναι, μακριά από ανεπιθύμητες αλλαγές».

Ειδικό βραβείο της επιτροπής στο φεστιβάλ των Καννών.

Θέμις Αμάλλου

πηγή: Λαϊκός Δρόμος