Στις 14/06/1905 σημειώθηκε η εξέγερση των ναυτών στο Θωρηκτό Ποτέμκιν (ρωσική επανάσταση του 1905). Η εξέγερση –στην οποία πρωτοστάτησαν οι ναύτες μέλη του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος – ξεκίνησε όταν το πλήρωμα αρνήθηκε να φάει το σκουληκιασμένο κρέας και πέταξε τους αξιωματικούς στη θάλασσα. Στο πλοίο σηκώθηκε η κόκκινη σημαία, ενώ το πλήρωμα κάλεσε τους ναύτες από τα άλλα πλοία, καθώς και το λαό της Οδησσού, όπου ήταν αγκυροβολημένο το Ποτέμκιν, να ξεσηκωθούν.

Η εργατιά της πόλης εξεγείρεται και ο τσαρικός στρατός κινείται εναντίον τους. Ακολουθούν μάχες σώμα με σώμα, ενώ δύο μοίρες του στόλου της Μαύρης Θάλασσας αποστέλλονται κατά του Ποτέμκιν. Οι ναύτες των επιτιθέμενων πλοίων αρνούνται να υπακούσουν στο «πυρ» των ανωτέρων τους. Σε ένα δε από τα πλοία, στο θωρηκτό «Γκεόργκι Πομπεντονόσετς», το πλήρωμα στασίασε και ενώθηκε με το Ποτέμκιν και το επίσης εξεγερμένο συνοδευτικό πλοίο Ισμαήλ.

Ωστόσο, έως τη 1 Ιουλίου οι τσαρικοί επανέκτησαν τον έλεγχο του Γκεόργκι Πομπεντονόσετς, ενώ στην Οδησσό όλες οι εστίες αντίστασης κατεστάλησαν. Το Ποτέμκιν και το Ισμαήλ απέπλευσαν προς τη Ρουμανία όπου ζητήθηκε και χορηγήθηκε πολιτικό άσυλο στους εξεγερμένους (περίπου 600). Πολλοί από αυτούς θα επιστρέψουν στη Ρωσία μετά την Επανάσταση του 1917, ως ήρωες.

*****

Δείτε την ταινία – αριστούργημα του Σεργκέι Αϊζενστάιν “Θωρηκτό Ποτέμκιν”

Η ταινία, διάρκειας 65 λεπτών, αποτελείται από πέντε επεισόδια: «Ανδρες και Σκουλήκια» (οι ναύτες διαμαρτύρονται για το χαλασμένο φαγητό), «Δράμα στο Λιμάνι» (οι ναύτες επαναστατούν), «Ενας νεκρός καλεί για Δικαιοσύνη» (ο λαός της Οδησσού κλαίει το νεκρό αρχηγό), «Τα σκαλιά της Οδησσού» (οι στρατιώτες του Τσάρου αιματοκυλούν την Οδησσό), και «Συνάντηση με τη ναυτική μοίρα» (οι τσαρικές δυνάμεις ενώνονται με τους στασιαστές του «Ποτέμκιν»). Ο Αϊζενστάιν χρησιμοποίησε ερασιτέχνες ηθοποιούς για να αποδώσουν καλύτερα τους χαρακτήρες της ταινίας.