Στις 14/07/1789 πλήθη λαού ορμάνε προς τα τείχη της Βαστίλης. Οι πυροβολητές περνάνε με το μέρος του λαού και χτυπάνε το φρούριο. Ο λαός κυριεύει το φρούριο της Βαστίλης. Η νικηφόρα εξέγερση στις 14 Ιούλη 1789 είναι η απαρχή της Γαλλικής αστικής Επανάστασης.

231 χρόνια πέρασαν από το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης του 1789, που σημάδεψε την ιστορία και διαμόρφωσε την πορεία του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου.

Υπήρξε η κοινωνική επανάσταση που κατάργησε την απόλυτη μοναρχία και το φεουδαρχικό σύστημα, φέρνοντας για πρώτη φορά στο προσκήνιο την ανερχόμενη και τότε προοδευτική αστική τάξη εμπνευσμένη από τις ιδέες του Διαφωτισμού και την οικονομική δύναμη που τους προσέφερε η εξέλιξη της  Βιομηχανικής επανάστασης.

Η αφορμή

Παρίσι, 1789. Μεγάλη οικονομική κρίση έχει χτυπήσει την Γαλλία, με το φαϊ να μην επαρκεί (όχι μόνο λόγω της κακής σοδιάς) να κυριαρχεί μεγάλη ακρίβεια και η τιμή του ψωμιού να έχει πιάσει ταβάνι.

Τα χρέη της Γαλλίας είχαν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη ενώ την ίδια στιγμή η Βασιλική Οικογένεια (Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ – Μαρία Αντουανέτα) αρνείται να πάρει τα απαραίτητα μέτρα ώστε να θίξουν – έστω και λίγο – τα προνόμοια των Αριστοκρατών και του Κλήρου και υπό το βάρος της χρεοκοπίας απολύει υπουργό Οικονομικών Ζακ Νεκέρ, στις 11 Ιούλη, παρότι ήταν αγαπητός στον λαό.

Η κατάσταση είναι εκρηκτική κι ο Λουδοβίκος αναγκάζεται να συγκαλέσει για πρώτη φορά μετά από 175 χρόνια τη συνέλευση των Γενικών Τάξεων: δηλαδή τουςΑριστοκράτες, τον Κλήρο και την Τρίτη Τάξη (δηλ. τους αστούς. Ο λαός τότε φυσικά δεν είχε καμιά εκπροσώπηση)

Η σύγκληση των Γενικών Τάξεων μετά από αδιέξοδο και συνεχείς αντιπαραθέσεις (αφού όλο το βάρος των φόρων έπεφτε πάνω στην Τρίτη Τάξη) οδήγησε τελικά τους αστούς να αντιληφθούν πως ήρθε η στιγμή να κάνουν το βήμα και να στριμώξουν στην γωνιά Αριστοκράτες και Κλήρο, υπό την απειλή πως ο λαός τους ακολουθούσε.

Η πτώση της Βαστίλης

Χρησιμοποιώντας ριζοσπαστικά συνθήματα οι αστοί πήραν γρήγορα τον λαό με το μέρος τους κι έτσι κατάφεραν να διασπάσουν την ενότητα Αριστοκρατών – Κλήρου, αρκετοί από τους οποίους κάτω από το βάρος των εξελίξεων και με αρκετή διορατικότητα άλλαξαν γρήγορα στρατόπεδο κι έτσι η Τρίτη Τάξη κυριάρχησε στη συνέλευση.

Αυτή ουσιαστικά ήταν η πρώτη κίνηση για την αμφισβήτηση της κυριαρχίας των αριστοκρατών, όμως η έναρξη της γαλλικής επανάστασης έγινε λίγες βδομάδες αργότερα με την εισβολή του εξεγερμένου λαού  στο Κάστρο της Βαστίλης  στις 14 Ιούλη του 1789.

Παρά τις προσπάθειες του Βασιλιά, των Αριστοκρατών και του Κλήρου να εμποδίσουν τις εργασίες της συνέλευσης, που στο μεταξύ είχε ανακηρυχτεί σε «Συντακτική», δεν τα κατάφεραν κι αποχώρησαν για να μην την νομιμοποιήσουν.

Έτσι η «Συντακτική» συνεδρίαζε και νομοθετούσε μόνο με τους εκπροσώπους της Τρίτης Τάξης και τους συμμάχους της και έτσι ψήφιζε μέτρα κατά των προνομίων των αριστοκρατών και του Κλήρου περιορίζοντας και τη δύναμη του Βασιλιά.

Ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ αντιδρά άμεσα συγκεντρώνοντας δυνάμεις στο Παρίσι ώστε να διαλύσει τη Συνέλευση.

Στις 12 Ιούλη γίνονται οι πρώτες συγκρούσεις ανάμεσα στο λαό και το στρατό. Στις 13 Ιούλη, το Παρίσι εξεγείρεται. Οι δρόμοι πλημμυρίζουν από εργάτες, βιοτέχνες, μικρέμπορους, υπάλληλους.

Ο λαός μπαίνει στους στρατώνες κι εξοπλίζεται με στόχο την κατάληψη του Φρουρίου που ήταν το συμβόλου της μοναρχικής εξουσίας και του τρόμου: Οι φυλακές της Βαστίλλης!

Το πρωί της 14ης του Ιούλη, ο λαός ορμά προς τα τείχη της Βαστίλλης κι η φρουρά ανοίγει πυρ.

Πολλοί πέφτουν νεκροί αλλά η επίθεση συνεχίζεται. Οι μοναρχικοί πυροβολητές αλλάζουν στρατόπεδο και περνάνε με το μέρος του λαού. Η Πτώση της Βαστίλης ήταν πια γεγονός.

Βασιλιάς και φεουδάρχες αναγκάζονται, κάτω από την πίεση, να υποχωρήσουν. Ο Νεκέρ επαναφέρεται στη θέση του κι ο βασιλιάς υπογράφει τις αποφάσεις της εθνοσυνέλευσης.

Μέχρι εκείνη τη στιγμή στην Αστική Τάξη δεν υπήρχε καμιά απολύτως σκέψη για κατάργηση της Βασιλείας, εκτός από μια πολύ μικρή -τότε- μειοψηφία (Ροβεσπιέρος, Μαρά, Σαν Ζυστ κτλ). Όλα τα ψηφίσματα  έπρεπε να επικυρωθούν από τον Βασιλιά.

Στα τέλη του Αυγούστου η «Συντακτική» νομοθέτησε τη “Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη”. 

Η προδοσία του Βασιλιά κι η εξέγερση της 10ης Αυγούστου 1792

1791-1792: Δύο χρόνια χρόνια μετά την έναρξή της κι η Γαλλική  επανάσταση βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση.

 

Από τη μια στο προσκήνιο βρίσκονται οι συντηρητικοί Φεγιάν που με τους μετριοπαθείς Γιρονδίνους, φοβούνται μήπως η επανάσταση προχωρήσει σε πιο ριζοσπαστικά (επικίνδυνα) για τους μεγαλοαστούς και τους ευγενείς μονοπάτια κι αντιμάχονται τα πιο ριζοσπαστικά τμήματά όπως ήταν η Λέσχη των Ιακωβίνων με επικεφαλής τον Ροβεσπιέρο και τους Ορεινούς.

Από την άλλη ο Βασιλιάς, ενώ ακόμα βρίσκεται ακλόνητος στη θέση του, συνωμοτεί κρυφά με τους ξένους φεουδάρχες (τυπικό παράδειγμα ταξικής αλληλεγγύης)  για να εισβάλουν στην Γαλλία με σκοπό να καταπνίξουν την επανάσταση και να περισώσουν την εξουσία του που ολοένα κι αμφισβητείται.

Όμως η συνωμοσία της βασιλικής οικογένειας αποκαλύφθηκε πλήρως και κατηγορήθηκε για προδοσία.

Ακόμα κι έτσι όμως η ηγεσία της Αστικής Τάξης δεν είχε διάθεση να αποκαθηλώσει τον Βασιλιά, κι οι συντηρητικοί αρχηγοί της κωλυσιεργούσαν με διάφορες προφάσεις την δίκη του.

Τότε η γαλλική επανάσταση με ηγέτη τον Ροβεσπιέρο πέρασε σε νέα φάση. Έγινε η εξέγερση του Αυγούστου του 1792 με την επίθεση και την κατάληψη του Κεραμεικού.

Ο  Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ πέρασε από δίκη και τελικά μαζί με την Μαρία Αντουανέτα οδηγήθηκαν, στις 21 Ιανουαρίου του 1793, στην γκιλοτίνα.

Μια ενέργεια που συγκλόνισε ολόκληρη την Ευρώπη και σήμανε το τέλος της Μοναρχίας στη Γαλλία.

Επίλογος

Η πτώση της Βαστίλης έκανε τεράστια εντύπωση, όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και πολύ πέρα από τα σύνορα της, ανέδειξε για πρώτη φορά καθαρά το ρόλο των λαϊκών μαζών στην Επανάσταση.

 

Καθόρισε το χαρακτήρα της ίδιας της Γαλλικής Επανάστασης ως δημοκρατικής. Μια επανάσταση που παρά το ότι οδήγησε σε νίκη την αστική τάξη, αυτή τη νίκη σήμερα οι ίδιοι οι αστοί την συκοφαντούν γιατί φοβούνται και τρέμουν.

Γιατί η νίκη έγινε εφικτή, εξαιτίας της συμμαχίας του εργαζόμενου λαού με τα μικροαστικά στρώματα, χωρίς καμία συμφωνία με τη φεουδαρχική ή μισοφεουδαρχική αριστοκρατία.

Όπως η φεουδαρχία ανέτρεψε το δουλοκτητικό σύστημα (με την διάλυση της Ρωμαϊκής και μετέπειτα Βυζαντινής αυτοκρατορίας), έτσι με τη Γαλλική Επανάσταση ανατράπηκε η φεουδαρχία μετά από αιώνες κυριαρχίας.

Η ιστορία δείχνει πως κανένα εκμεταλλευτικό σύστημα δεν παραμένει αιώνιο, όσο κι ισχυρό κι αν φαντάζει.

 

πηγή: Ροβεσπιέρος