Ο Πρόλογος του τελευταίου τεύχους του περιοδικού «Πορεία» που κυκλοφορεί

Πριν από τρεις δεκαετίες, το φθινόπωρο του σωτηρίου έτους 1994, εκδίδεται το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Πορεία», από ολιγομελή ομάδα συντακτών. Το εγχείρημα απαιτούσε δόση πεποίθησης, καθώς η χρονική συγκυρία, λίγο μετά την τυπική διάλυση της ΕΣΣΔ τις τελευταίες ημέρες του 1991, είχε δώσει το σύνθημα της παγκόσμιας (άρα και εγχώριας) συντονισμένης συκοφαντικής επίθεσης ενάντια σε κάθε αριστερή ή/και σοσιαλιστική ιδέα.

Ήταν οι στιγμές εκείνες που η παγκόσμια, «αντικειμενική διανόηση», καβάλα στο ιστορικό κύμα και κλίμα, επαλήθευε ότι ο καπιταλισμός ήταν, αποδεδειγμένα πλέον, ο μόνος δρόμος. Α, ναι! Στα 1992 ήταν που ο Φράνσις Φουκογιάμα, ένας από τους ογκόλιθους σκέψης της Αμερικής αλλά και ολάκερου του στερεώματος, κατέληγε στο φιλοσοφικό συμπέρασμα της καθολικής επικράτησης του καπιταλισμού, καθώς «η παγκόσμια εξάπλωση των φιλελεύθερων δημοκρατιών και του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς και του δυτικού τρόπου ζωής του μπορεί να σηματοδοτήσει το τελικό σημείο της κοινωνικοπολιτισμικής εξέλιξης και του πολιτικού αγώνα της ανθρωπότητας και να γίνει η τελική μορφή ανθρώπινης διακυβέρνησης».

***

Συγνώμη κύριε Φουκογιάμα για την εναντίωσή μας στις απόψεις σας, όχι μόνο το 1994, αλλά και για τα διάδοχα 30 χρόνια, μέχρι και σήμερα. Ο καπιταλισμός σας, το σύστημά σας που «πιθανώς αποτελεί το ακροτελεύτιο σημείο της ιδεολογικής εξέλιξης της ανθρωπότητας και την τελική μορφή της ανθρώπινης διακυβέρνησης έτσι ώστε να συνιστά το τέλος της Ιστορίας», μπάζει «νερά», μαζί με τη θεωρητική σας κατασκευή, όλα αυτά τα χρόνια. Συγνώμη κύριε Φουκογιάμα, και χωρίς να θέλουμε να προσβάλουμε τις σπουδές σας στα περίφημα πανεπιστήμια του Harvard, Cornell και Kansai, αυτές που σας έκαναν, αρχικά, διαπρεπή διάκονο στην Κονγκρεγκανιστική Εκκλησία, στη συνέχεια διδάκτορα στην κοινωνιολογία από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, και, εν τέλει, αναγνωρισμένο θεολόγο και, φυσικά, κορυφαίο φιλόσοφο. Βλέπετε τι γίνεται αυτή τη στιγμή στην Παλαιστίνη; Για την ακρίβεια, πώς γίνεται να μη βλέπετε; Όλη η ανθρωπότητα, για πρώτη φορά στην ιστορία της, παρακολουθεί σε ζωντανή μετάδοση μια γενοκτονία. Τη διενεργεί με ανείπωτη κτηνωδία το ισραηλινό μαντρόσκυλο των ιμπεριαλιστών στη Μέση Ανατολή. Αυτό είναι το τελικό σημείο της κοινωνικοπολιτισμικής μας εξέλιξης;!

Συγνώμη κύριε Φουκογιάμα, και με όλο το θάρρος. Βλέπετε τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην ενεργειακή καρδιά της πολιτισμένης Ευρώπης; Η Ουκρανία ψάχνει πυραύλους μεγάλων αποστάσεων και ανάλογης καταστροφικής δύναμης, για να πλήξει κατευθείαν τη Μόσχα, και η Ρωσία απειλεί με πυρηνικά να ισοπεδώσει το Κίεβο. Καπιταλιστική χώρα η μία, με πλάτες ιμπεριαλιστών, και καπιταλιστική σε επίπεδο ιμπεριαλιστικής δύναμης η άλλη. Δεν το κάνει κάποιος από αυτούς στο όνομα του σοσιαλισμού, αλλά στο όνομα της ακόρεστης ιμπεριαλιστικής όρεξης. Το βλέπετε; Για την ακρίβεια, είναι δυνατόν να μη το βλέπετε; Είναι αυτό το ακροτελεύτιο σημείο της ιδεολογικής μας εξέλιξης;! Μα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, πρεσβεύει άραγε, στα μάτια σας, ο Τραμπ και οι Ρεπουμπλικανοί, που επικράτησαν των Δημοκρατικών (δηλαδή την άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος) την τελική μορφή της ανθρώπινης διακυβέρνησης;!

Γίνεται, στην τελική της μορφή η ανθρώπινη διακυβέρνηση, εν προκειμένω των ΗΠΑ, να προκαλεί τόσο εκτεταμένη κοινωνική δυστυχία, τόσο για τον αμερικανικό λαό, όσο και για τον υπόλοιπο πλανήτη;!

***

Τριάντα χρόνια πριν, το φθινόπωρο του μακρινού 1994, εκδίδεται το πρώτο τεύχος του περιοδικού «Πορεία» μέσα σε συνθήκες ολότελα διαφορετικές, από μια άποψη, αρκετά παρόμοιες, από κάποιες άλλες οπτικές. Πχ, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1990 είχαμε κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ενώ τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας 2020 έχουμε κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη. Αλλά, θα πείτε, αυτό δεν αποτελεί κάποιου είδους ανατροπή, διότι τον τελευταίο μισό αιώνα, κάθε 5 ή 10 χρόνια, υπάρχει σταθερά ένας Μητσοτάκης ή ένας Παπανδρέου ή ένας Καραμανλής στα πολιτικά πράγματα της χώρας.

Το φθινόπωρο του 1994 η χώρα μας εσωτερικά συγκλονίζεται από μια μεγάλη τραγωδία. Η καταστροφική καταιγίδα του «Ποδονίφτη» πλήττει την Αττική, με τραγικό απολογισμό 17 νεκρούς. Ήταν η τρίτη μεγαλύτερη μεταπολεμική καταστροφή από πλημμύρα σε δήμους της πρωτεύουσας. Τα πράγματα ήταν δύσκολα για την τότε κυβέρνηση (Ανδρέα Παπανδρέου), διότι δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη η κλιματική κρίση. Δεν είχε κατακτηθεί η απόλυτη μιντιακή μονοφωνία και υπήρχε (έστω τυπικά) κοινοβουλευτική αντιπολίτευση για να καταγγείλει το γεγονός.

Οι συγγενείς των νεκρών προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, η οποία όμως έχει μια πλάστιγγα γερμένη μόνιμα προς την πλευρά της εκάστοτε εξουσίας. Η εισαγγελέας διαπίστωσε πως «ήταν τέτοια η ένταση των καιρικών φαινομένων, η μεγαλύτερη θεομηνία των τελευταίων 50 ετών, ώστε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα συγκεντρώθηκε μία τεράστια ποσότητα ορμητικών νερών, που το υπάρχον δίκτυο απορροής υδάτων ήταν αδύνατο να αντιμετωπίσει. Και τρένο να υπήρχε μπροστά στον αγωγό θα είχε παρασυρθεί…».

Αν (θέλεις να) είσαι εξουσία, στη χώρα που οι πλημμύρες βυθίζουν τη Θεσσαλία και διαδέχονται τις πυρκαγιές που κατακαίνε ό,τι βρουν στο πέρασμά τους από τη Ρόδο μέχρι τον Έβρο και μέχρι να βρουν θάλασσα, αν (θέλεις να) είσαι εξουσία, στη χώρα που κινδυνεύεις όταν βρίσκεσαι σε καταπέλτη πλοίου στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, ή όταν ταξιδεύεις στη συχνότερη διαδρομή, Αθήνα – Θεσσαλονίκη, με τρένο, το ασφαλέστερο -όπως μας έλεγαν- μέσο, σίγουρα έχεις ανάγκη από μια τέτοια τυφλή Δικαιοσύνη. Ιδανικά, αν μπορεί σε μισή μέρα να βγάζει παράνομες τις απεργίες. Όλα τα υπόλοιπα, τα αναλαμβάνουν τα ΜΜΕ, και, εφόσον το πρόβλημα παραμένει, τα ΜΑΤ (η σειρά τους μπορεί να παραλλάσσεται).

***

Στην εξωτερική της όψη, μια σφραγισμένη χύτρα σε μηδενική θερμοκρασία, δεν διαφέρει συναρπαστικά από μια χύτρα της οποίας το περιεχόμενο θερμαίνεται ή και πλησιάζει στο σημείο βρασμού. Στην πρώτη περίπτωση, αν αγγίξει κανείς το καπάκι, δεν θα πάθει τίποτε. Στη δεύτερη όμως περίπτωση, κινδυνεύει να τσουρουφλιστεί.

Συνεχίζοντας την πορεία που ξεκινήσαμε ως αριστερό περιοδικό για την νεολαία πριν 30 χρόνια, σε πείσμα των απανταχού Φουκογιάμα, δηλώνουμε καταρχάς ότι είμαστε ακόμη εδώ. Τα θεωρητικά εργαλεία μας για να διαβάσουμε την εγχώρια και διεθνή πραγματικότητα, θεωρούμε πως έχουν συμβάλει κατά τι στην αντοχή μας στον χρόνο.

Υπάρχουμε, τόσο σε πείσμα των καιρών, όσο και εξαιτίας αυτών. Εμείς βλέπουμε καθαρά πως οι διάφορες χύτρες ανά τον πλανήτη έχουν αρχίσει να θερμαίνονται σοβαρά, κάποιες επικίνδυνα: οι ανταγωνιστικές αντιθέσεις ανάμεσα στις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις αυξάνονται και ενισχύονται, δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν, και δεν θα είναι εύκολο να μην αναζητήσουν πεδίο εκδήλωσης. Μα και στο εσωτερικό τους, πολλές κοινωνίες θα γνωρίσουν αναταράξεις, προϊόν της αυξανόμενης καταπίεσής τους. Πολύ δύσκολα κάποιες κοινωνικές «νηνεμίες» και άλλα «succsess stories» δεν θα εκτιναχθούν σαν άλλα καπάκια από χύτρες που βράζουν σε επίπεδο κοχλασμού.

Συνεχίζοντας στα βήματα της πορείας που βαδίσαμε ως τώρα, γνωρίζουμε ότι η αγωνιστική διαδρομή που έχουμε επιλέξει δεν είναι, και δεν θα είναι, σπαρμένη με ροδοπέταλα. Όμως αυτό είναι που κάνει, στην ιστορική του διάσταση, τόσο ωραία την πορεία αυτή.