Χρήστος Κάτσικας

56 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ: ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΑ

Απαγορεύεται το συνομπρελίζεσθαι, το μινιφουστοφορείν και το οφρυοβλεφαρογράφειν!

Πρώτο μέλημα της δικτατορίας ήταν να επιβάλει «σιδερένιο» έλεγχο μέσω εγκάθετων διοικήσεων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ξεκινώντας από τις διώξεις των «μιασμάτων», «μη νομιμοφρόνων» και υπόπτων για «αντεθνική» δράση εκπαιδευτικών. Παράλληλα, «αναδιοργάνωσε» την εκπαίδευση με τον αναγκαστικό νόμο 129/67 και τον νόμο 651/70, τα οποία ήταν και τα δύο βασικά διατάγματα, με τα οποία πορεύτηκε η εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της επταετίας.

Με τον ν. 129/1967 καταργείται το υφιστάμενο διοικητικό καθεστώς και ανοίγει ο δρόμος για διώξεις εκπαιδευτικών. Η χούντα απέλυσε μεμιάς περίπου 260 εκπαιδευτικούς. «Μη νομιμόφρων θεωρείται ο υπάλληλος όστις εμφορείται υπό κομμουνιστικών ή αντεθνικών ιδεών ή προπαγανδίζει υπέρ αυτών ή καθ’ οιονδήποτε τρόπον συνεργεί εις την διάδοσιν αυτών ή εξαίρει ταύτας ή έχει καθ’ οιονδήποτε τρόπον επαφήν ή συνεννόησιν μετά των οπαδών των ιδεών τούτων ή στρέφεται κατά του κρατούντος πολιτειακού καθεστώτος ή των βασικών θεσμών αυτού ή ακολουθεί αντεθνικά ή κομμουνιστικά συνθήματα (…) ή παροτρύνει ή συνηγορεί υπέρ τοιαύτης στάσεως και συναθροίσεως ή μετέχει δημοσίας συναθροίσεως προς διατάραξιν της δημοσίας τάξεως ή εκτελεί πράξεις προβλεπομένας υπό του νόμου 375/1936 (κατασκοπία)».

Ο νόμος εφαρμόστηκε προβλέποντας μάλιστα ότι ο απολυόμενος «απολύεται διά αποφάσεως του αυτού υπουργού καθ’ ης ουδεμία επιτρέπεται προσφυγή ή αίτησις ακυρώσεως».

Το πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων μεταξύ των πειθαρχικών αδικημάτων περιελάμβανε: «α) έλλειψις πίστεως και αφοσιώσεως προς την πατρίδα και τα εθνικά ιδεώδη, η επιδίωξις της ανατροπής ή υπονομεύσεως του υφισταμένου πολιτειακού ή κοινωνικού καθεστώτος, ως και η καθ’ οιονδήποτε τρόπον εκδήλωσις υπέρ αρχών και προγραμμάτων κομμάτων διαλυθέντων και τεθέντων εκτός νόμου ή οργανώσεων διαλυθείσων διά δικαστικής αποφάσεως (…), γ) πάσα πολιτικού χαρακτήρος ενέργεια αποτελούσα δημοσίαν εκδήλωσιν πολιτικών φρονημάτων ή άσκησιν πολιτικού προσηλυτισμού (…), δ) η προφορικώς ή εγγράφως, άσκησις κριτικής των πράξεων της προϊσταμένης Αρχής, η προδίδουσα έλλειψιν σεβασμού προς αυτήν (…)».

Σχολεία και μαθητές

Το σχολικό ποινολόγιο του γυμνασίου Νεαπόλεως Βοιών Λακωνίας κατά τη διάρκεια της χούντας αποτυπώνει με ακρίβεια τις ποινές με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι μαθητές που δεν υποτάσσονται στις καταπιεστικές νόρμες της εποχής, και αποβάλλονται για πράξεις εντός και εκτός σχολείου:

Γιατί κατά τη διάρκεια του εκκλησιασμού «δεν παρηκολούθουν την Θείαν λειτουργίαν μετά της δεούσης προσοχής και ευλαβείας, τούτο δε κατηγγέλθη εκ του ιερέως», «διότι εκυκλοφόρουν εις ώραν απαγορευμένην», άλλος συλλαμβάνονταν «εις πλαζ, περί ώραν 9η βραδυνήν», γιατί δεν εκτελούσε επαρκώς τα καθήκοντα του ως επιμελητής της τάξης «ήτι δεν ανέφερεν τους φωνασκούντας μαθητάς κατά την είσοδον εις την τάξιν», «διότι δεν απέδωσεν τον κεκανονισμένον χαιρετισμόν, εις καθηγήτρια του Γυμνασίου», «δι’ ανάρμοστον συμπεριφοράν προς τον Πρόεδρον της Κοινότητος», «διότι εβλασφήμησε τα θεία», «διότι την προηγουμένην ημέραν εθωράθη κυκλοφορούσα εις την πόλιν άνευ μαθητικής ποδιάς, κορδέλας και σήματος»,  «διότι κατά την Κυριακήν των Απόκρεω εθωράθη μεθύσκων», «διότι κατά τας διακοπάς του Πάσχα εφωράθη συχνάζων εις καφενείων χαρτοπαίζων», ενώ  η διαγωγή δυο μαθητών της Α’ και δυο μαθητών της Β’ τάξης «εμειώθη εις κοσμίαν, διότι «την 9ην εσπερινήν της 28.6.69 συνελήφθησαν εις σφαιριστήρια» κλπ. 

Ο τύπος της εποχής παρουσίαζε το πρώτο μεγάλο επίτευγμα της χούντας στην εκπαίδευση: Βελτιώθηκε η αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων! Ποια ήταν όμως η αλήθεια; Η βελτίωση της αναλογίας διδασκόντων-διδασκομένων προέκυψε από τη μείωση των μαθητών! Οι 948.000 μαθητές του 1969 έγιναν το 1970 937.000 για να πέσουν το 1971 στις 907.000 όπως μας περιγράφει ο Διονύσης Ελευθεράτος στο βιβλίο του «Λαμόγια στο χακί»

Την Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 1970, οι αναγνώστες των εφημερίδων πληροφορούνται τη δέσμη των μέτρων του χουντικού υπουργείου Παιδείας: «Καταργούνται 618 μονοθέσια Δημοτικά σχολεία, 294 συμπτύσσονται με άλλα και 1.577 υποβιβάζονται». Παράλληλα «μειούνται κατά 102 οι θέσεις των δασκάλων». Δεν άργησαν να φανούν τα αποτελέσματα της «συνέργειας» των κοινωνικών συνθηκών (μετανάστευση) με τις καταργήσεις-συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων. Από το 1970 στο 1971 μειώθηκαν κατά 30.400 τα παιδιά στα Δημοτικά!

Με το Ν.Δ. 842/1971 η χούντα «τελείωνε» με πέντε παιδαγωγικές ακαδημίες διά της συγχωνεύσεως με άλλες. Ηταν οι ακαδημίες Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πειραιά, Καρδίτσας και Ρόδου. Γιατί; Οι ακαδημίες θεωρούνταν εν δυνάμει εχθρικές προς το σύστημα αξιών της δικτατορίας. Καλύτερα λιγότερες στα αστικά κέντρα – να μην ενώνονται με «παράξενα» ρεύματα ιδεών. Καλύτερα λιγότερες γενικά – να μην τρέχουν και οι ασφαλίτες σε Ρόδο και Καρδίτσα χειμωνιάτικα.

Τόσο έντονο ήταν το «στραβομουτσούνιασμα» της χούντας με τις παιδαγωγικές ακαδημίες ώστε ο αμίμητος εσωτερικός κανονισμός που καταρτίστηκε γι’ αυτές φιλοδοξούσε όχι απλώς να βάλει στους σπουδαστές τα δυο πόδια σε ένα παπούτσι, αλλά και να απαγορεύσει τη συστέγαση δύο σπουδαστών κάτω από την ίδια ομπρέλα.

Οι «εθνοσωτήρες» απαγόρευσαν ακόμα και το «συνομπρελίζεσθαι στα προαύλια, ανεξαρτήτως καιρού». Προφανώς για να μη χάνει οπτική επαφή ο χαφιές που όφειλε να βλέπει όσα έλεγαν!

Παράλληλα ο αυταρχικός επιθεωρητής εκπαίδευσης αποφάσιζε: «Των εριτίμων κυριών και δεσποινίδων, η ατιμέλεια προκαλεί αποστροφήν. Ούτω, έτι πλέον το καπνίζειν υπό των γυναικών, το μινιφουστοφορείν, το οφρυοβλεφαρογράφειν σκορπίζουν αηδίαν, διότι το Εκπαιδευτήριον δεν είναι αίθουσα ντιορικών επιδείξεων αλλά ιερά Κιβωτός θείων λειτουργημάτων».