Μαθήματα αμερικανοελληνικής συνεργασίας

Γράφει ο Λαέρτης Τανακίδης

 Περίοδος 1949-1951. Οι καθηγητές Μ.Ε. αγωνίζονται για την ικανοποίηση αιτημάτων τους. Το Δ.Σ. της ΟΛΜΕ ενημερώνει σε γενικές συνελεύσεις τους αντιπροσώπους του κλάδου από όλη τη χώρα για τις ενέργειές του:

– «…Τά περιστατικά αὐτά ἀνεκοινώσαμεν ὅλα εἰς τόν κ. Ὑπουργόν τῆς Παιδείας καί τόν παρακαλέσαμεν νά ἀποστείλη εἰς τό Γεν. Λογιστήριον τόν πίνακα τῶν ὑφ’ ἡμῶν ὑποδειχθέντων πόρων ἐκ 32 δισεκατομμυρίων. Ὁ κ. Ὑπουργός δέν ἠθέλησε νά τό κάμη αυτό, λέγων ὅτι τό ποσόν θά τό πάρωμεν χωρίς νά ὐποδείξωμεν πόρους, πρᾶγμα τό ὁποῖον ἡμεῖς τουλάχιστον ἐπιστεύομεν δύσκολον. Αὐτό μᾶς ἒλεγε ἐξ ἄλλου καί τό Γεν. Λογιστήριον. Ὁ κ. Ὑπουργός, ὡς φαίνεται, ἐστήριζε τάς ἐλπίδας του εἰς τόν Ἀμερικανόν κ. Μπλάκφορντ, μέ τόν ὁποῖον συνεδέετο.

       Μᾶς εἶπε, ὅτι πρέπει νά μεταφρασθῆ ἡ μελέτη τοῦ Γεν. Λογιστηρίου εἰς τήν Ἀγγλικήν, διά νά τήν χρησιμοποιήση εἰς συνάντησίν του μέ τούς Ἀμερικανούς».

– «…Ἐπλησίαζε ὁ Νοέμβριος, ἀλλά ἀκόμη δέν εἶχε γίνει τίποτε. Ὁ κ. Ὑπουργός μᾶς εἶπε ὅτι πρέπει νά πλησιάσωμεν και νά πείσωμεν καί τούς ἄλλους ἁρμοδίους ὑπουργούς (Οἰκονομικῶν καί Συντονισμοῦ), τούς πολιτικούς ἀρχηγούς τῶν κομμάτων, τόν κ. Πρωθυπουργόν καί τούς Ἀμερικανούς. Τό ἐκάμαμε αὐτό καί προσεπαθήσαμεν νά πείσωμεν ὅλους περί τοῦ δικαίου μας. Καθ’ ὑπόδειξίν του ἑτοιμάσαμεν καί τό κάτωθι ὑπόμνημα, τό ὁποῖον ὑπεβάλομεν καί εἰς τούς Ἀμερικανούς εἰς Ἀγγλικήν μετάφρασιν….».

– «…Ἐμάθαμεν ὅμως τήν 4^ην Νοεμβρίου κατάπληκτοι ὅτι τό Γεν. Λογιστήριον δέν εἶχεν ἀποστείλει ἐν μεταφράσει εἰς τήν Ἀγγλικήν εἰς τούς Ἀμερικανούς τό σχέδιον νόμου διαβαθμίσεως…».

– «…Ἐν τῷ μεταξύ ἀντικατεστάθη ὁ ἁρμόδιος Ἀμερικανός Μπλάκφορντ ἀπό τόν κ. Πόρτερ…».

– «… Τήν 9ην Νοεμβρίου ὅμως ἀντί νά μετάσχωμεν τοῦ προκαθωρισμένου οἰκονομικοῦ Συμβουλίου, μᾶς ὡδήγησεν τόν ὑποφαινόμενον, τόν κ. Πρόεδρον, τόν κ. Ἀναστόπουλον καί τόν Ἀγγλομαθῆ Μαλαφέτταν εἰς συνάντησιν τοῦ Ἀμερικανοῦ Ράσσελ, ἵνα οὗτος κατατοπισθῆ καί κατατοπίση ἐπί τοῦ αἰτήματός μας τόν κ. Πόρτερ.

        Εἰς τρίωρον συνεργασίαν ὁ κ. Ὑπουργός κατετόπισεν τόν κ. Ράσσελ καί οὗτος ἀνεγνώρισεν ὡς δίκαιον τό αἴτημά μας καί  ὅταν μάλιστα τοῦ ἀνεκοινώθη ὅτι ὑπεδείξαμεν καί πόρους ἐπαρκεῖς, μᾶς εἶπεν ὅτι ἐλπίζει ὅτι τό αἴτημά μας θά ἱκανοποιηθῆ…».

– «… Ὁ κ. Ὑπουργος τῆς Παιδείας μᾶς ἀνεκοίνωσεν ὅτι τό Συντονιστικόν Συμβούλιον ἀνέθεσεν εἰς ἐπιτροπήν ἀπαρτιζομένην ἀπό τόν κ. Ἐξαρχάκην, διευθυντήν τοῦ Γεν. Λογιστηρίου, τόν κ. Ι. Ἀναστασόπουλον, διευθυντήν Μέσης τοῦ  Ὑπ. Παιδείας καί ἕναν Ἀμερικανόν νά μελετήσουν καί ἐξεύρουν τόν τρόπον ρυθμίσεως τοῦ αἰτήματος τῆς διαβαθμίσεως….».

– «…Τήν 21ην τοῦ μηνός ἡ τριμελής ἐπιτροπή (Ἐξαρχάκη-Ἀναστασόπουλου) ὑπέβαλε διάφορα στοιχεῖα καί τό πόρισμά της εἰς τούς  Ἀμερικανούς καί ὁ κ. Ὑπουργός μᾶς ἀνεκοίνωσεν, ὅτι τήν ἑπομένην θά ἐπισκεφθῆ τόν κ. Πορτερ καί τήν μεθεπομένην θά ἐπιληφθῆ τοῦ ζητήματός μας τό Οἰκονομικόν Συμβούλιον…».

– … Τήν 22αν ἀνέγραψαν αἱ ἐφημερίδες ὅτι ὁ κ. Ὑπουργός τῆς Παιδείας συνειργάσθη μέ τόν κ. Πόρτερ καί τούς ἄλλους Ἀμερικανούς καί ὅτι οὗτοι συμφωνοῦν διά τήν πραγματοποίησιν τῆς διαβαθμίσεως…».

– «… Ὁ κ. Ὑπουργός ἐδήλωνεν συνεχῶς ὅτι διά τῆς προσωπικῆς ἐπιρροῆς καί τοῦ κύρους του θά ἔπειθε τά μέλη τῆς Συμμαχικῆς Οἰκονομικῆς Επιτροπῆς περί τοῦ ὅτι τό νομοσχέδιον τοῦτο ἦτο ἀπαραίτητον…».

– «… Τήν 9ην Νοεμβρίου ὁ Πρόεδρος καί ὁ Γενικός Γραμματεύς τῆς Ὁμοσπονδίας ἐκλήθησαν παρά τοῦ  κ. Ὑπουργοῦ καί παρουσιάσθησαν εἰς τόν κ. Ράσσελ… Ὁ κ. Ράσσελ ἐδήλωσεν εἰς ὅλους ὅτι αναγνωρίζει ὅτι οἱ λειτουργοί τῆς Μέσης Ἐκπαιδεύσεως ἀδικοῦνται καί ἐλπίζει ὅτι ἡ ἀδικία θά ἀρθῆ…».

– «… Ὁ ὑφυπουργός τῶν Οἰκονομικῶν κ. Σωφρονόπουλος ἰσχυρισθείς, ὅτι δέν είναι ἁρμόδιος πρός τοῦτο, ἀλλά ὁ εἰς τό εξωτερικόν ἀπουσιάζων νέος Ὑπουργός τῶν Οἰκονομικῶν Μαντζαβῖνος, μᾶς εἶπε ὅτι πρέπει νά ἀναμείνωμεν τήν ἐπάνοδόν του. Ἀκόμη ὅτι ἔχουν ἀντιρρήσεις καί οἱ Ἀμερικανοί…».

– Ὁ κ. Μαντζαβῖνος μᾶς ἐζήτησεν πίστωσιν χρόνου ὀλίγων ἡμερῶν διά νά συνεννοηθῆ μέ τούς ἁρμοδίους Ἀμερικανούς παράγοντας… Τήν 19 Φεβρουαρίου, ἡμέραν καθ’ ἥν θά συνηντᾶτο μέ τούς Ἀμερικανούς, μετέβημεν καί ἡμεῖς εἰς τό Γεν. Λογιστήριον καί ἀνεμείναμεν τήν λῆξιν τῆς συνεννοήσεώς των ἀπό τάς 9 π.μ. μέχρι καί τῆς 3ης μ.μ. Τήν 3ην οι Ἀμερικανοί ἀνεχώρησαν καί  ο κ. Μαντζαβῖνος μας ἀνακοίνωσε ὅτι οἱ Ἀμερικανοί ἐπέδειξαν κατανόησιν καί ὅτι δέν ἔχουν ἀντιρρήσεις νά μᾶς δοθῆ τό ἀποφασισθέν ὑπό τῆς τέως κυβερνήσεως ἐπίδομα…».

– «…Ἐνῶ ὁ κ. Μαντζαβῖνος ὑπεσχέθη ὅτι θά ἐφαρμόση τήν ἀπόφασιν τῆς τέως κυβερνήσεως διά τήν χορήγησιν ἐπιδόματος καί ὅτι εὗρε πρός τοῦτο πλήρη κατανόησιν παρά τῶν Ἀμερικανῶν, παραδόξως ἀπεφάσισε νά ἐφαρμόση τόν ἀπορριφθέντα ὑπό τοῦ κλάδου 1359 ἀναγκαστικόν Νόμον…».

– «…Τέλος ὑπεγράφη ἡ ὑπ’ ἀριθμόν 1052 ἀπόφασις τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου καί ἐξεδόθη ἐγκύκλιος τοῦ Γεν. Λογιστηρίου διά τήν πληρωμήν τοῦ ἡμίσεως ἐπιδόματος μέ τήν ρητήν ὑπόσχεσιν ὅτι ἐντός ὀλίγων ἡμερῶν ἡ 1052 πρᾶξις θά ἐνεκρίνετο ὑπό τῆς οἰκονομικῆς ἐπιτροπῆς τῶν Ἀμερικανῶν καί θά ἐτίθετο εἰς πλήρη ἐφαγμογήν…».

– «… Ὅταν συνεκροτήθη ἡ σημερινή Κυβέρνησις ἠρχίσαμεν πάλιν τάς ἐνεργείας μας…Διεπιστώθη ἡ ἀνένδοτος ἐπιμονή τῆς οικονομικῆς ἐπιτροπῆς δι’ ἐφαρμογήν τοῦ νόμου 1359 καί ἡ αδυναμία τῆς κυβερνήσεως -μετά τήν ἐπιστολήν τοῦ Ἀμερικανοῦ πρέσβεως- νά στηρίξη τό κῦρος τῆς 1052 πράξεως…».

– Ὁ κ. Μαντζαβῖνος μετά τήν συνάντησίν του μέ τούς Ἀμερικανούς μᾶς ἔδωσε πολλάς ἐλπίδας, διότι ηὗρε, ὡς μᾶς εἶπε, κατανόησιν πλησίον τῶν Ἀμερικανῶν. Μᾶς εἶπεν ἐπιπροσθέτως, ὅτι τό ζήτημα θά λυθῆ ὁριστικῶς τήν 17ην Φεβρουαρίου εἰς τό Οἰκονομικόν Συμβούλιον. Οἱ ὑπάλληλοι ὅμως τοῦ Γεν. Λογιστηρίου ἔπεισαν τόν κ. Μαντζαβῖνον ὅτι ἡ ὑπουργική ἀπόφασις 1052 εἶναι παράνομος καί ὅτι πρέπει νά ἐφαρμοσθῆ ο Ἀναγκ. Νόμος 1359…»

– «…Διά νά λάβετε τήν ἀπόφασίν σας πρέπει νά ἔχετε ὑπ’ ὄψιν σας καί τά ἑξῆς δεδομένα α) ὅτι ἡ Κυβέρνησις καθ’ ὑπόδειξιν τῶν Ἀμερικανῶν οὐδεμίαν αὔξησιν ἀποδοχῶν θά κάμη ἐπί τρεῖς μῆνας δηλαδή μέχρι τήν 1 Ἰουλίου, ὅπως καί οὐδένα διορισμόν…».

*****

Όπως φαίνεται από τα αποσπάσματα, το Δ.Σ. της ΟΛΜΕ πέφτει πάντοτε σε έναν τοίχο. Την Αμερικανική Αποστολή, τον πραγματικό κυβερνήτη της χώρας.

Πρόκειται βέβαια για πράγματα γνωστά. Οι μεγάλες προστάτιδες δυνάμεις χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους και μέσα, για να επεμβαίνουν σε όποια χώρα κρίνουν ότι παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον για  αυτές και έχει «ανάγκη» προστασίας (κυβερνήσεις αχυρανθρώπων, δικτατορικά καθεστώτα, «δημοκρατικά» εκλεγμένες κυβερνήσεις, δωροδοκίες, έλεγχο των μηχανισμών διαμόρφωσης της κοινής γνώμης και, αν χρειάζεται, στρατιωτικά). Επεμβαίνουν λοιπόν για το καλό μας.

Κάποτε δεν αρκούνται να επεμβαίνουν και να διοικούν από μακριά δια αντιπροσώπων, αλλά εγκαθίστανται στη χώρα ως υπερκυβερνήτες, όπως έγινε στη χώρα μας την περιγραφόμενη πιο πάνω περίοδο.

 Τα μνημόνια και η τρόικα αποτέλεσαν στις μέρες μας μια επιβεβαιωτική επανάληψη του φαινομένου.

*****

Τα αποσπάσματα είναι από το “Δελτίον της ΟΛΜΕ” , τεύχος 96, σσ.35,36,37,38,39,41, 43,74,119,120 και τεύχος 101, σσ.9,11,12.

Κρατήθηκε η ορθογραφία και η στίξη των κειμένων.

Οι υπουργοί παιδείας που αναφέρονται είναι οι Κ. Τσάτσος (ο μετέπειτα πρόεδρος δημοκρατίας), Γ. Αθανασιάδης-Νόβας (ο επονομασθείς αργότερα “γαργάλατα”) και ο Ν. Μπακόπουλος.

επιμέλεια αποσπασμάτων e-prologos

Στη φωτογραφία ο Πόρτερ παρεμβαίνει στο 10ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ (1950), το πρώτο μετά τον εμφύλιο