Δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστήριζαν και υποστηρίζουν πως η ένταση και έκταση της τεχνολογίας θα εκμηδένιζε όλα τα φρικαλέα συμπτώματα του σύγχρονου κόσμου. Του καπιταλισμού. Ορισμένοι μάλιστα, σε μία πολιτική φρενίτιδα, διαλαλούσαν urbi et orbi (σε πόλεις και χωριά) πως η παγκοσμιοποίηση είναι η πανάκεια για όλες τις πληγές του κόσμου και πώς αυτό το γιατροσόφι θα γιάνει τα πάντα.
Ώσπου ήρθε το αλεξικέραυνο της πράξης, ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, τη Λιβύη, την Αφρική, την Ουκρανία και πρόσφατα η μαρτυρική Παλαιστίνη για να μας δείξει πως η εξουσία κρέμεται στου τουφεκιού την κάνη και πως ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής και όχι τα μανταλάκια στα περίπτερα.

Ωστόσο, η τεχνολογία προχωράει και ο καπιταλισμός αναπτύσσει στραβά τις παραγωγικές δυνάμεις, ώστε οι φτωχοί να φτωχαίνουν και οι πλούσιοι να πλουτίζουν. Δύο πράγματα δεν μπορεί να τα ξεπεράσει η μοντερνοποίηση των μηχανών και τα τεχνολογικά άλματα, όσο κι αν ωρύονται οι παπαγάλοι. Το ένα είναι η ταξική πάλη, κινούσα δύναμη των ανθρώπινων σχέσεων, η μήτρα όλων των καλών και των κακών πραγμάτων, και το άλλο, η απόκτηση κέρδους από τους καπιταλιστές, πράγμα που είναι στη φύση του συστήματος, όπως απέδειξαν μαρξιστές και τίμιοι οικονομολόγοι.

Μπορεί η κατάρρευση των ογκόλιθων του σοσιαλισμού σε Ρωσία και Κίνα να έδωσε μία πρόσκαιρη τεχνητή αναπνοή στον καπιταλισμό/ιμπεριαλισμό, αλλά διόλου δεν μείωσε τις παγκόσμιες αντιθέσεις. Τις τροποποίησε και έβαλε καινούργιες στη θέση των παλιών, αλλά ο ανταγωνισμός και ο πόλεμος είναι εδώ. Τίποτα από όσα έλεγαν οι αναθεωρητές προφήτες δεν επαληθεύτηκε. Kαι στις θεωρίες για το τέλος της ιστορίας και της εργασίας, τα γεγονότα βγάζουν κοροϊδευτικά τη γλώσσα.

Μέσα σε όλα αυτά, το δίπολο τεχνολογία και αποξένωση του ατόμου παίρνει νέες διαστάσεις. Η εικόνα ζευγαριών ή φίλων να ασχολούνται με τις μικροοθόνες τους αντί να μιλούν, να συμφωνούν ή να διαπληκτίζονται είναι κυρίαρχη και σε τελική ανάλυση απαξιωτική της κοινωνίας μας. Η ψευδαίσθηση στο βαθμό της φαντασιοπληξίας πώς «όλα βρίσκονται στον υπολογιστή» είναι αποδιαρθρωτική για την επιστήμη και την πρόοδο. Εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά πως η επέκταση του κεφαλαίου εκχρηματίζει ακόμα και τις πιο απόκρυφες και «σκοτεινές» πλευρές της ζωής των ανθρώπων.

Εδώ παρατηρούμε μία κραυγαλέα αντίφαση. Όσο επεκτείνεται η δύναμη του κεφαλαίου και της τεχνολογίας του, τόσο αλλοτριώνονται οι άνθρωποι. Στη μόδα, στο φαγητό, τις διακοπές, την εργασία (κυρίως), τις συνήθειες, τα ήθη-έθιμα, την γλώσσα κλπ. Το κεφάλαιο επιβάλλει την ισοπέδωση και ομοιομορφοποίηση. Για δέστε ένα σχολείο. Ενώ υπάρχει η ψευδαίσθηση της ατομικής ελευθερίας, οι μαθητές ντύνονται και συμπεριφέρονται σαν ρομποτάκια. Ενώ παρακολουθούν τις ίδιες τηλεοπτικές σειρές και την ίδια μουσική, ταυτόχρονα αποξενώνονται ο ένας από τον άλλον. Αδυνατούν να επικοινωνήσουν βαθιά και στέρεα. Οι εργάτες στη φάμπρικα, οι γείτονες στις γειτονιές κλπ, ενώ γίνονται λήπτες ίδιων εικόνων και μηνυμάτων, απομακρύνονται ουσιαστικά και έννοιες όπως αλληλεγγύη, συντροφικότητα, φιλία αδυνατίζουν.

Η τεχνολογία, λοιπόν, αντί να ενώνει, αποξενώνει. Ή για να το πούμε επιστημονικότερα και πιο μαρξιστικά, η χρήση της που στοχεύει στο κέρδος λειτουργεί θανατηφόρα. Ως μαρξιστές αναλύουμε τα γεγονότα με βάση τις κοινωνικές σχέσεις, δε δαιμονοποιούμε τα πράγματα και τα αποτελέσματα της ανθρώπινης δουλειάς και ευφυΐας. Δεν είμαστε τεχνοφοβικοί, όπως δεν είμαστε, όμως, και λάτρεις της τεχνολογίας. Πάντων πραγμάτων μέτρον άνθρωπος. Δηλαδή η πάλη των τάξεων.

Θανάσης Τσιριγώτης

πηγή: Λαϊκός Δρόμος