Πρόκληση για κάθε νοήμονα ή ελεύθερο άνθρωπο

γράφει ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, φιλόλογος

Τον 4ο μΧ αιώνα ο Χριστιανισμός έχει πια εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον τότε γνωστό δυτικό κόσμο και τείνει να μετατραπεί σε επίσημη θρησκεία του πιο ισχυρού κράτους -της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Σ’ αυτά τα πλαίσια, διάφοροι καιροσκόποι αμαθείς ψευτοδιανοούμενοι σπεύδουν να προσφέρουν (όχι μόνον εκ του ασφαλούς πια, αλλά και με το αζημίωτο) τις υπηρεσίες τους στη νέα, εντελώς πρωτόγονη θρησκεία που προφανώς τους έχει ανάγκη στην αντιπαράθεσή της με τις άλλες, πιο εξελιγμένες και με διάδοση στα πιο μορφωμένα στρώματα θρησκείες.

Ανάμεσα σε αυτούς ξεχωρίζουν οι επονομαζόμενοι “τρεις ιεράρχες”, ελάσσονες λόγιοι της εποχής, παντελώς άγνωστοι στους πιο καλλιεργημένους κύκλους, πλην όμως ικανότατοι στη συνωμοσία και εξόχως φανατικοί. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου, σχηματίζονται ανάμεσα στους χριστιανούς ισχυρότατες και αλληλοσπαρασσόμενες ομάδες χουλιγκάνων οπαδών τους (ιωαννίτες, γρηγοριανοί και βασιλείτες) που βάζουν σε κίνδυνο την ενότητα όχι μόνο της χριστιανικής εκκλησίας, αλλά και της ίδιας της βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός, προκειμένου να αποτραπεί εμφύλια σύρραξη και αλληλοσφαγές (συνήθης τρόπος με τον οποίο οι χριστιανοί παραδοσιακά λύνουν τις δογματικές διαφορές τους), καθιέρωσε αυθαίρετα -αλλά με πολιτική διορατικότητα- τον κοινό εορτασμό και των 3, ώστε να επιτύχει τον συμβιβασμό των αντίπαλων ομάδων. Η επίσημη εκκλησία ισχυρίζεται ότι ο κοινός εορτασμός ήταν επιθυμία των ίδιων των 3 ιεραρχών, πράγμα μάλλον δύσκολο αν λάβουμε υπ’ όψη μας ότι αυτός καθιερώθηκε κατά τον 11ο μΧ αιώνα, δηλαδή 700 περίπου χρόνια μετά τον θάνατό τους….

Η σύνδεσή τους με την Παιδεία και η καθιέρωση του εορτασμού τους ως σχολικής γιορτής από το ελληνικό κράτος έρχεται πολύ αργότερα, το 1842, μαζί με την εμφάνιση της μυθολογίας περί “κρυφού σχολειού”, σε μια προσπάθεια ξεπλύματος της άθλιας στάσης της εκκλησίας κατά την επανάσταση του 1821 (που ήταν ακόμη πρόσφατη και χαραγμένη στη μνήμη των ανθρώπων).

Η επίσημη εκκλησιαστική εκδοχή τους παρουσιάζει ως “προστάτες των γραμμάτων και της παιδείας, και ιδιαίτερα του αρχαιοελληνικού πολιτισμού”, αλλά προβάλλει και το κοινωνικό τους πρόσωπο, σε μια πλήρη και προκλητική αντιστροφή της πραγματικότητας.

Οι ίδιοι ήταν λυσσαλέοι αντίπαλοι και απηνείς διώκτες της αρχαίας ελληνικής κουλτούρας και φιλοσοφίας. Τα έργα τους είναι γεμάτα συμπλεγματικές επιθέσεις στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό: Ο Βασίλειος χαρακτήριζε τα ελληνικά γράμματα “δάδες καπνίζουσες (που) καταμελανώνουν και σπιλώνουν όσους τις πιάνουν και φέρνουν δάκρυα σε όσους τις πλησιάζουν”. Ο Ιωάννης τόνιζε ότι “αν κοιτάξεις στα ενδότερα (του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού) θα δεις τέφρα και σκόνη, και τίποτα το υγιές, αλλά τάφος ανοιγμένος είναι ο λάρυγγας (των ελλήνων φιλοσόφων), όλα δε είναι γεμάτα ακαθαρσίες και πύον,και πάντα τα δόγματά τους βρίθουν από σκουλήκια”, κομπορρημονούσε μάλιστα ότι “αφανίσαμε από προσώπου γης κάθε ίχνος παιδείας, τέχνης και φιλοσοφίας του αρχαίου κόσμου”. Ο δε Γρηγόριος καμάρωνε γιατί “η μητέρα μου πρόσεχε να μην φιλήσουν τα χείλη μου χείλη ελληνικά, να μην αγγίξουν τα χέρια μου χέρια ελληνικά, ούτε ελληνικά τραγούδια να μολύνουν τ’ αυτιά μου και τη γλώσσα μου”. Και η αλήθεια είναι ότι δεν έμεναν μόνον στα λόγια. Για παράδειγμα, ο Ιωάννης -ως πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως- οργανώνει και καθοδηγεί την καταστροφή του περίφημου ναού της Αρτέμιδος στην Έφεσσο, ενός από τα 7 “θαύματα του κόσμου”.

Όσο για το κοινωνικό τους πρόσωπο και την κοινωνική τους ευαισθησία, χαρακτηριστικές είναι οι μισάνθρωπες και μισογυνικές απόψεις που διατύπωναν: Ο Βασίλειος διακήρυσσε ότι “η γυναίκα δεν έχει την άδεια να αφήνει τον άνδρα της, αλλά, κι αν δέρνει αυτήν εκείνος, πρέπει να υπομένει κι όχι να χωρίζεται, κι αν την προίκα της ξοδεύει, κι αν σε άλλες γυναίκες πορνεύει, αυτή πρέπει να καρτερεί. Ώστε η μεν γυναίκα, η αφήσασα τον άνδρα της μοιχαλίς είναι αν πάρει άλλον, ο δε αφεθείς αυτός άνδρας, αν πάρει άλλη, συγχωρείται». Ενώ ο Ιωάννης, πιο προχωρημένος, δεν δίσταζε να διαβεβαιώνει πως «γενικά η γυναίκα είναι ένα σκουλήκι που σέρνεται, η κόρη του ψεύδους, σκεύος ακαθαρσιών, ο εχθρός της ειρήνης. Ο κατάλογος των αμαρτημάτων και των αδυναμιών της είναι ατελείωτος. Είναι ελαφρόμυαλη, φλύαρη και ακόλαστη. Πάνω απ’όλα είναι παθιασμένη με την πολυτέλεια και τις δαπάνες… Αν δεν υπήρχε η σεξουαλική επιθυμία, κανένας άνδρας με τα σωστά του δεν θα ήθελε να μοιράζεται το σπίτι του με μια γυναίκα και να υφίσταται τις επακόλουθες ζημιές, παρά τις οικιακές εργασίες που εκτελεί».

Δεν θα έπρεπε τέλος να παραλείψουμε και τις ρατσιστικές συνιστώσες της ιδεολογικής παραγωγής των εν λόγω “αγίων”. Σύμφωνα με μελετητές: «οι οκτώ λόγοι κατά Ιουδαίων του Ι.Χρυσόστομου, αποτελούν ένα κατάπτυστο μνημείο δολοφονικού μίσους, ένα κήρυγμα γενοκτονίας από το οποίο πήγασε κάθε μεσαιωνικός κατατρεγμός του εβραϊκού λαού και τελικά βέβαια η ναζιστική τελική λύση…».

Εν κατακλείδι: η αγιοποίηση των 3 αυτών ανθρώπων αποτελεί εσωτερικό ζήτημα της χριστιανικής εκκλησίας, και σαν τέτοιο αφορά την ίδια και όσους την ακολουθούν. Η βίαιη όμως επιβολή, σε συνεργασία με το κράτος, του εορτασμού της μνήμης και της συμβολής τους στην παιδεία και τον πολιτισμό (!) στα εκπαιδευτικά ιδρύματα αποτελεί πρόκληση και προσβολή για κάθε πολιτισμένο άνθρωπο. Η διαστεβλωμένη εικόνα και εξωραϊσμένη προβολή του έργου τους λειτουργεί ως “πλυντήριο” στην προσπάθεια να ξεπλυθεί η διαχρονικά εχθρική και ελεεινή στάση της χριστιανικής θρησκείας (κάθε απόχρωσης) απέναντι στην γνώση, την επιστήμη και τον πολιτισμό. Αντίβαρο στην δολοφονία της σπουδαίας Υπατίας από τον χριστιανικό όχλο (με τον ηθικό αυτουργό της, τον επίσκοπο Αλεξανδρείας Κύριλλο, να αναγορεύεται άγιος…), στο βίαιο κλείσιμο όλων των φιλοσοφικών σχολών από τον Ιουστινιανό, στην καταστροφή χιλιάδων μνημείων του ελληνικού πολιτισμού και την “εξαφάνιση” της πλειοψηφίας της διανοητικής του παραγωγής (ακόμη και το έργο του Αριστοτέλη από τους Άραβες διασώθηκε…), στην λυσσαλέα αντίδραση της εκκλησίας απέναντι στον διαφωτισμό, στην σταθερά εχθρική της στάση απέναντι σε κάθε επιστημονική πρόοδο και ανακάλυψη, από την σφαιρικότητα και την διπλή κίνηση της γης μέχρι την θεωρία της εξέλιξης…