Η κυβέρνηση του κεντρώου Θεμιστοκλή Σοφούλη με αναγκαστικό νόμο κηρύσσει παράνομα το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και την Εθνική Αλληλεγγύη

Με τον ίδιο νόμο, ο κομμουνισμός θεωρείται ποινικό αδίκημα και όσοι προπαγανδίζουν τις αρχές του απειλούνται με ποινές, που φθάνουν ως το θάνατο. Επίσης, απαγορεύεται η έκδοση της εφημερίδας «Ο Ρίζος της Δευτέρας», εβδομαδιαίο όργανο του ΚΚΕ.

Συγκεκριμένα:

Την 27η του Δεκέμβρη, η κυβέρνηση υπό τον Θ. Σοφούλη προχωρά στην έκδοση του Αναγκαστικού Νόμου 509 «Περί μέτρων ασφαλείας του Κράτους, του Πολιτεύματος, του Κοινωνικού Καθεστώτος και προστασίας των ελευθεριών των πολιτών», που έθετε εκτός νόμου το ΚΚΕ, το ΕΑΜ και την Εθνική Αλληλεγγύη.

Η εφαρμογή του 509 είχε ως συνέπεια να πολλαπλασιαστούν οι μακρόχρονες διώξεις των κομμουνιστών και πολλών άλλων αριστερών δημοκρατών. Μόνο τον πρώτο μήνα πραγματοποιήθηκαν 1.400 συλλήψεις σε Αθήνα – Πειραιά και 650 στο νομό Ηλείας, ενώ το Φλεβάρη και Μάρτη πιάστηκαν πανελλαδικά άλλοι 5.000, εκ των οποίων πολλοί εξορίστηκαν στη Γυάρο και αργότερα στη Μακρόνησο.

Τα έκτακτα στρατοδικεία «εργάζονταν» νυχθημερόν, αυξάνοντας κατακόρυφα τους καταδικασμένους σε θάνατο κομμουνιστές: από 116 το 1946 σε 688 το 1947 και 1.547 μόνο το α’ εξάμηνο του 1948.

Ο πληθυσμός της χώρας χωρίστηκε σε δύο βασικές κατηγορίες: Στους εθνικόφρονες – νομιμόφρονες και στους μη εθνικόφρονες, στους οποίους συγκαταλέγονταν οι κομμουνιστές και οι λεγόμενοι συνοδοιπόροι τους, όσοι, δηλαδή, δε χαρακτηρίζονταν από απόλυτα δουλόφρονη στάση απέναντι στο καθεστώς. Πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι οι εθνικόφρονες για το καθεστώς ήταν ταυτόχρονα και οι πραγματικοί πατριώτες, ενώ οι μη εθνικόφρονες θεωρούνταν απάτριδες και χαρακτηρίζονταν ως μιάσματα του έθνους.

Σε αυτόν το νόμο βασίζονταν οι αποφάσεις διάλυσης οργανώσεων, όπως η Ενιαία Δημοκρατική Νεολαία Ελλάδας (ΕΔΝΕ), το 1952, το κλείσιμο εφημερίδων, όπως ο «Δημοκρατικός», το 1951, και η «Δημοκρατική» τον επόμενο χρόνο κ.ά. Επιπλέον, ο νόμος αυτός έστεκε σαν δαμόκλεια σπάθη πάνω από τον νόμιμο πολιτικό φορέα της Αριστεράς, την ΕΔΑ, καθώς και πάνω από τη Νεολαία ΕΔΑ και τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. Τον 509 αξιοποίησε και η Χούντα στις διώξεις κατά των αριστερών αντιστασιακών.

Ο Α.Ν. 509/1947 καταργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1974, μετά την πτώση της δικτατορίας.

Ο Αναγκαστικός Νόμος 509

Περὶ μέτρων ἀσφαλείας τοῦ Κράτους, τοῦ πολιτεύματος, τοῦ κοινωνικοῦ καθεστῶτος καὶ προστασίας τῶν ἐλευθεριῶν τῶν πολιτῶν
Ἄρθρον 1
1. Τὸ Κομμουνιστικὸν Κόμμα Ἑλλάδος, τὸ Ἐθνικὸν Ἀπελευθερωτικὸν Μέτωπον (ΕΑΜ) καὶ ἡ Ἐθνικὴ Ἀλληλεγγύη προπαρασκευάσαντα καὶ ἐνεργοῦντα τὴν κατὰ τῆς ἀκεραιότητος τῆς Χώρας προδοτικὴν ἀνταρσίαν διαλύονται. Ἐπίσης διαλύεται καὶ πᾶν ἄλλο πολιτικὸν κόμμα, σωματεῖον ἢ ὀργάνωσις, ἥτις ἤθελε θεωρηθῇ, κατὰ τὰς διατάξεις τῆς ἑπομένης παραγράφου, ὡς συνεργαζόμενη μετ’ αὐτῶν ἢ ἐπιδιώκουσα ἀμέσως ἢ εμμέσως τὴν ἐφαρμογὴν ἰδεῶν ἐχουσῶν ὡς σκοπὸν τὴν διὰ βιαίων μέσων ἀναπροπὴν τοῦ πολιτεύματος, τοῦ κρατοῦντος κοινωνικοῦ συστήματος ἢ τὴν ἀπόσπασιν μέρους ἐκ τοῦ ὅλου τῆς Ἐπικρατείας.
2. Κόμματα, σωματεῖα, ἢ ὀργανώσεις μὴ μνημονευόμεναι ἀνωτέρω, ὡς καὶ αἱ τυχὸν συσταθησόμεναι μετὰ τὴν ἰσχὺν τοῦ παρόντος Νόμου, διαρκούσης τῆς ἀνταρσίας, χαρακτηρίζονται ὡς ὑπαγόμεναι εἰς τὰς διατάξεις τῆς προηγουμένης παραγράφου δι’ ἀποφάσεως τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου μεν, ἐφ’ ὅσον πρόκειται περὶ κόμματος, εἰς πᾶσαν δ’ ἄλλην περίπτωσιν δι’ ἀποφάσεως τῶν κατὰ τόπους πρωτοβαθμίων Ἐπιτροπῶν Δημ. Ἀσφαλείας, μὴ ὑποκειμένης εἰς οὐδὲν ἔνδικον μέσον.
3. Τὰ γραφεῖα τῶν διαλυομένων κομμάτων, σωματείων ἢ ὀργανώσεων κλείονται, λυομένης τῆς μισθώσεως, ἅπασα δὲ ἡ περιουσία καὶ τὰ ἀρχεῖα αὐτῶν κατάσχονται ὑπὸ τῆς οἰκίας Εἰσαγγελικῆς Ἀρχῆς.
4. Τὰ κατὰ τὴν προηγουμένην παράγραφον κατασχόμενα δημεύονται διὰ βουλεύματος τοῦ συμβουλίου τῶν Πλημμελειοδικῶν τοῦ τόπου τῆς κατασχέσεως. Ἐν τῷ βουλεύματι ὁρίζεται τίνα ἐκ τῶν δημευομένων ἀντικειμένων δύναται νὰ ἐκποιηθοῦν. Τὸ προϊὸν τῆς ἐκποιήσεως τούτων διατίθεται ἀποκλειστικῶς πρὸς ἐνίσχυσιν τῶν θυμάτων τῆς ἀνταρσίας.

Ἄρθρον 2
1. Ὅστις ἐπιδιώκει τὴν ἐφαρμογὴν ἰδεῶν ἐχουσῶν ὡς ἔκδηλον σκοπὸν τὴν διὰ βιαίων μέσων ἀνατροπὴν τοῦ Πολιτεύματος, τοῦ κρατούντος κοινωνικοῦ συστήματος ἢ τὴν ἀπόσπασιν μέρους ἐκ τοῦ ὅλου τῆς ἐπικρατείας, ἢ ἐνεργεῖ ὑπὲρ τῆς ἐφαρμογῆς αὐτῶν προσηλυτισμὸν τιμωρεῖται ἐὰν μὲν εἶναι ἀρχηγὸς ἢ ὁδηγὸς διὰ τῆς ποινῆς τῶν προσκαίρων δεσμῶν, εἰς ἰδίως δὲ βαρείας περιπτώσεις διὰ τῆς ποiνῆς τῶν ἰσοβίων δεσμῶν ἢ τοῦ θανάτου, ἐὰν δὲ εἶναι ἁπλοῦς συστασιώτης διὰ ποινῆς φυλακίσεως, εἰς ἰδίως δὲ βαρείας περιπτώσεις διὰ τῆς ποινῆς τῆς εἱρκτῆς ἢ τῶν προσκαίρων δεσμῶν.
2. Ὡς ἰδιαιτέρα ἐπιβαρυντικὴ περίπτωσις θεωρεῖται ἡ ἐκτέλεσις τῆς πράξεως ἐν δημοσίῳ τόπῳ, παρόντων πολλῶν, ἢ διὰ τοῦ τύπου, ἢ ἐὰν ὁ προσηλυτισμὸς ἐνεργεῖται διὰ χρημάτων, ἢ ἀπευθύνεται πρὸς ἀνηλίκους, στρατιωτικοὺς ἐν γένει ἢ δημοσίους λειτουργούς.

Ἄρθρον 3
1. Ἐὰν τὸ ἐν τῷ προηγουμένῳ ἄρθρῳ ἀδίκημα τελεσθῆ διὰ τοῦ τύπου, ὑπέχουσιν εὐθύνην ὃ τε συγγραφεὺς ἢ συντάκτης τοῦ δημοσιεύματος, ὁ διευθυντὴς ἢ ἐκδότης τοῦ ἐντύπου, καὶ ὁ ἐν γνώσει ἀναλαβών τὴν κυκλοφορίαν τοῦ τοιούτου ἐντύπου, ἀγνώστου δὲ ὄντος τοῦ ἐκδότου, ὁ τυπογράφος.
2. Κατὰ τῶν ἐν τῇ προηγουμένῃ παραγράφῳ ἀπαγγέλλεται πρὸς τούτοις παῦσις τοῦ ἐπιτηδεύματος τοῦ δημοσιογράφου ἢ τυπογράφου ἢ ἐκδότου τουλάχιστον ἑνὸς ἔτους καὶ ἐν ὑποτροπῇ ὁριστικὴ τοιαύτη.
3. Ὁ παρὰ τὴν παῦσιν ταύτην ἐξασκῶν τὸ ἐπάγγελμα αὐτοῦ τιμωρεῖται διὰ φυλακίσεως καὶ ἐν ὑποτροπῇ δι’ εἱρκτῆς.

Ἄρθρον 4
1. Ἀπαγορεύονται αἱ ἐν ὑπαίθρῳ εἴτε ἐν κλειστῷ χώρῳ συναθροίσεις προσώπων ἐπιδιωκόντων τὴν ἐφαρμογήν τῶν ἐν ἄρθρῳ 2 ἰδεῶν.
2. Ὁ ἐν γνώσει προσερχόμενος εἰς τοιαύτην συνάθροισιν τιμωρεῖται διὰ φυλακίσεως τοὐλάχιστον ἓξ μηνῶν.
3. Ὁ ἐν γνώσει δεχόμενος εἰς τὴν οἰκίαν του ἢ τὸ κατάστημά του συνάθροισιν περὶ ἧς ἡ παράγραφος 1 τοῦ παρόντος ἄρθρου, τιμωρεῖται διὰ φυλακίσεως τοὐλάχιστον ἓξ μηνῶν. Διὰ τῆς καταδικαστικῆς ἀποφάσεως ἀπαγγέλλεται ὑποχρεωτικῶς ἡ λύσις τῆς μισθώσεως τοῦ καταλύματος καὶ ἡ ἄρσις τῆς προστασίας τοῦ ἐνοικιοστασίου.
4. Ὅστις κακοβούλως διαταράσσει πολιτικὴν συγκέντρωσιν ἐπιτρεπομένου σκοποῦ τιμωρεῖται διὰ τῆς ποινῆς τῆς φυλακίσεως.

Ἄρθρον 5
1. Ἡ καταδίκη τῶν δημοσίων ὑπαλλήλων καὶ ὑπηρετῶν ἐπί τινι τῶν ἀδικημάτων τοῦ παρόντος νόμου συνεπάγεται τὴν ἀπὸ τῆς ὑπηρεσίας ἔκπτωσιν, ἀπαγγελομένην ὑπὸ τῆς καταδικασικῆς ἀποφάσεως, δι’ ἦς ὡσαύτως ὁρίζεται ἀνικανότης πρὸς ἀνάκτησιν ἀρχῆς ἢ ἄλλης δημοσίας ὑπηρεσίας ἐπὶ πέντε τοὐλάχιστον ἔτη.
2. Στρατιωτικοὶ παντὸς βαθμοῦ, ὡς καὶ οἱ ἀνήκοντες εἰς τὰ Σώματα Ἀσφαλείας, καταδικαζόμενοι ἐπί τινι τῶν ἀδικημάτων τοῦ παρόντος Νόμου, ἐκπίπτουν τῆς ὑπηρεσίας καὶ στεροῦνται ὅλων τῶν μετὰ τῆς ἀρχῆς ἢ ὑπηρεσίας συνημμένων δικαιωμάτων καὶ πλεονεκτημάτων. Ἡ τοιαύτη καταδίκη συνεπιφέρει καὶ διαρκῆ ἀνικανότητα πρὸς ἀνάκτησιν ἀρχῆς ἢ ἄλλης δημοσίας ὑπηρεσίας. Αἱ συνέπειαι αὗται ἐπέρχονται καὶ ἂν δὲν ἀπαγγέλλωνται ἐν τῇ ἀποφάσει.

Ἄρθρον 6
1. Δημόσιοι ὑπάλληλοι καὶ ὑπηρέται καίτοι μὴ ὑποπεσόντες εἰς ἀξιόποινον πρᾶξιν τοῦ παρόντος Νόμου, προπαγανδίζοντες ἐν τούτοις κομμουνιστικὰς Ἀρχάς ἢ προσβάλλοντες τὴν ἰδέαν τῆς Πατρίδος ἢ τὰ Ἐθνικὰ Σύμβολα, ἀπολύονται ὁριστικῶς τῆς ὑπηρεσίας, μετ’ ἀπόφασιν τοῦ οἰκείου Συμβουλίου.
2. Στρατιωτικοὶ παντὸς βαθμοῦ καὶ οἱ ἀνήκοντες εἰς τὰ Σώματα Ἀσφαλείας, καίτοι μὴ ὑποπεσόντες εἰς ἀξιόποινον πρᾶξιν τοῦ παρόντος Νόμου, διαδίδοντες ἐν τούτοις ἀρχὰς ἀνατρεπτικὰς τοῦ κρατοῦντος κοινωνικοῦ καθεστῶτος, ἢ προσβάλλοντες τὴν ἰδέαν τῆς Πατρίδος καὶ τὰ Ἐθνικὰ Σύμβολα ἀπολύονται ὁριστικῶς τῆς ὑπηρεσίας μετ’ ἀπόφασιν τοῦ οἰκείου Συμβουλίου. Οἱ ἐκ τούτων ἔφεδροι ἀξιωματικοὶ καὶ ὑπαξιωματικοὶ παραπέμπονται εἰς ἀνακριτικὸν Συμβούλιον πρὸς ἔκπτωσιν ἀπὸ τοῦ βαθμοῦ.

Ἄρθρον 7
1. Τὰ ὑπὸ τοῦ παρόντος Νόμου προβλεπόμενα ἀδικήματα ἀνακρίνονται καὶ ἐκδικάζονται κατὰ τὰς διατάξεις τοῦ Γʹ ψηφίσματος «περὶ ἐκτάκτων μέτρων ἀφορώντων τὴν δημοσίαν τάξιν καὶ ἀσφάλειαν». Κατὰ τὰς διατάξεις τοῦ αὐτοῦ ψηφίσματος γίνεται καὶ ἡ ἐκτέλεσις τῶν ποινῶν.
2. Τὰ Στρατοδικεῖα, ἐπιβάλλοντα ποινὴν φυλακίσεως δι’ ἀδικήματα προβλεπόμενα ὑπὸ τοῦ παρόντος Νόμου, δικαιοῦνται νὰ ἀναστέλλουν ταύτην ὑπὸ ὅρον. Οἱ οὕτως ἀπολυόμενοι ἐὰν ἤθελον ὑποπέσῃ ἐντὸς τριετίας εἰς τὸ αὐτὸ ἢ παρεμφερὲς ἀδίκημα ἐκτίουν ἀρθροιστικῶς μετὰ τῆς νέας ποινῆς καὶ τὴν ἀνασταλεῖσαν, ἄλλως ἡ ποινὴ θεωρεῖται ὡς ἀποτιθεῖσα. Ὡσαύτως τὰ Στρατοδικεῖα δύνανται, ἐπιβάλλοντα ποινὴν φυλακίσεως νὰ μετατρέπουν ταύτην εἰς ποινὴν ἐκτοπίσεως ἰσοχρόνου διαρκείας.

Ἄρθρον 8
Αἱ ὑπὸ τοῦ παρόντος Νόμου προβλεπόμεναι ποιναὶ ἐπιβάλλονται μόνον ἐφ’ ὅσον ἡ πρᾶξις δὲν τιμωρεῖται κατὰ τὰς διατάξεις τῆς ἰσχυούσης Νομοθεσίας διὰ βαρυτέρων ποινῶν.

Ἄρθρον 9
1. Πὰσα λεπτομέρεια ἀφορῶσα τὴν ἐφαρμογὴν τοῦ παρόντος Νόμου θέλει ὁρισθῇ διὰ Βασιλικοῦ Διατάγματος τῇ προτάσει τῶν Ὑπουργῶν Δικαιοσύνης, Στρατιωτικῶν καὶ Δημοσίας Τάξεως.
Ἡ ἰσχὺς τοῦ παρόντος ἄρχεται ἀπὸ τῆς δημοσιεύσεώς του εἰς τὴν Ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως, ὑποβληθήσεται δὲ εὐθὺς μετὰ τὴν ἐπανάληψιν τῶν ἐργασιῶν τῆς Βουλῆς πρὸς κύρωσιν.

Ἐν Ἀθήναις τῇ 27 Δεκεμβρίου 1947.

ΠΑΥΛΟΣ
Β.

Τὸ Ὑπουργικὸν Συμβούλιον
Ὁ Πρόεδρος
ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΣΟΦΟΥΛΗΣ
Τὰ Μέλη
Κ. ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ, ΧΡ. ΛΑΔΑΣ, ΣΤ. ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ, Κ. ΡΕΝΤΗΣ, ΑΝΤ. ΠΑΠΑΔΗΜΟΣ, Δ. ΧΕΛΜΗΣ, Γ. ΒΑΡΒΟΥΤΗΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΔΗΜ. ΛΟΝΤΟΣ, Α. ΜΠΙΡΑΚΗΣ, Α. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗΣ, ΦΩΚΙΩΝ ΖΑΪΜΗΣ, ΑΠ. ΠΡΩΤΟΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, Γ. ΣΤΡΑΤΟΣ, ΑΛ. ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ, Δ. ΔΙΓΚΑΣ, ΜΙΧ. ΜΑΥΡΟΓΟΡΔΑΤΟΣ.

Ἐθεωρήθη καὶ ἐτέθη ἡ μεγάλη τοῦ Κράτους σφραγίς.
Ἐν Ἀθήναις τῇ 27 Δεκεμβρίου 1947.
Ὁ ἐπὶ τῆς Δικαιοσύνης Ὑπουργὸς
ΧΡΙΣΤΟΣ ΛΑΔΑΣ