Δημήτρης Αναστασίου από το fb

Ίλον Μασκ: Η αρχή του Τέλους (Μέρος 2ο)

Η μετοχή της Tesla κατέγραψε σήμερα πρωτοφανή πτώση -15.4%, στα 222 δολάρια. Αυτό σημαίνει ότι έχει χάσει πάνω από 50% της αξίας της από το ιστορικό υψηλό των 488 δολαρίων στις 17 Δεκεμβρίου 2024, ενώ βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από τις 6 Νοεμβρίου, μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ. Και η πτώση δεν φαίνεται να σταματά εδώ, καθώς οι πωλήσεις της στην Ευρώπη έχουν μειωθεί κατά 60%, στην Κίνα κατά 12%, και η συνολική της εικόνα επιδεινώνεται.

Ο ίδιος ο Μασκ χάνει 23.4 δισεκατομμύρια μόνο σήμερα, σε μία μέρα! (σύμφωνα με το Forbes).

Κάποτε σύμβολο κύρους, γκλαμουριάς και τρόπαιο για την ανώτερη μεσαία τάξη—ιδιαίτερα για όσους αυτοπροσδιορίζονταν ως “οικονομικά συντηρητικοί αλλά πολιτισμικά προοδευτικοί”—η Tesla έχει πλέον μετατραπεί σε σύμβολο ντροπής. Ο εναγκαλισμός του Μασκ με το “Μαύρο MAGA” και την ευρωπαϊκή ακροδεξιά έχει αποξενώσει σημαντικό τμήμα του υποψήφιου αγοραστικού κοινού της, μετατρέποντας το άλλοτε ελκυστικό brand σε πολιτικά φορτισμένο τοξικό σήμα.

Τα προβλήματα για τον Μασκ δεν σταματούν εδώ:

– Η πλατφόρμα X (πρώην Twitter) κατέρρευσε σήμερα για εκατομμύρια χρήστες.

– Το Starship υπέστη τη δεύτερη συνεχόμενη έκρηξή του πριν από τέσσερις ημέρες, ενισχύοντας την εικόνα αποτυχιών της SpaceX.

– Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Washington Post-Ipsos, το 50% των Αμερικανών αποδοκιμάζει τον ρόλο του Μασκ στη διακυβέρνηση, ενώ μόλις 34% εγκρίνει τις ενέργειές του.

Η σύγκρουσή του με τον Μάρκο Ρούμπιο (Υπ. Εξωτερικών) για τις απολύσεις στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και με τον Σον Ντάφι (Υπ. Συγκοινωνιών) για τις περικοπές στην Υπηρεσία Αεροπλοΐας (FAA) έδειξε ότι δεν είναι δημοφιλής ούτε στο Υπουργικό Συμβούλιο. Παρά το ότι έχει γίνει “σκιά” του Τραμπ, ο τελευταίος παρενέβη υπέρ του Ρούμπιο, διευκρινίζοντας ότι οι υπουργοί -και όχι το DOGE- έχουν τον τελευταίο λόγο στις αποφάσεις για την κρατική διοίκηση.

Την ίδια ώρα, οργισμένοι ψηφοφόροι σε προ-Τραμπ εκλογικές περιφέρειες οργανώνουν διαδηλώσεις ενάντια στις μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και τις περικοπές κρατικών υπηρεσιών.

Η δημόσια κατακραυγή έχει προκαλέσει σοβαρό προβληματισμό ακόμα και μέσα στο DOGE, όπου στελέχη ανησυχούν ότι αν δεν αλλάξουν το αφήγημα, η πρωτοβουλία τους θα καταρρεύσει. Όπως αποκάλυψε πηγή στη Washington Post, “οι δημόσιες σχέσεις είναι χάος αυτή τη στιγμή”, με τα στελέχη να παραδέχονται ότι πρέπει “να αφηγηθούν καλύτερα την ιστορία τους”.

Η νέα στρατηγική τους; Ψηφιακές εφαρμογές και πλατφόρμες που θα διευκολύνουν τους δημόσιους υπαλλήλους και τους πολίτες στην πρόσβαση κρατικών υπηρεσιών. Ο Joe Gebbia, συνιδρυτής του Airbnb και στενός φίλος του Μασκ, έχει αναλάβει να σχεδιάσει μια πιο φιλική ψηφιακή εμπειρία.

Αλλά και αυτή η προσπάθεια έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις. Σύμφωνα με τη Mina Hsiang, πρώην επικεφαλής της U.S. Digital Service, ο Μασκ απέλυσε την ομάδα που εκσυγχρόνιζε την ιστοσελίδα της Κοινωνικής Ασφάλισης, παρόλο που το έργο είχε ξεκινήσει πριν τη δημιουργία του DOGE. “Όταν απολύεις ανθρώπους που γνωρίζουν σε βάθος την αποστολή, ξεκινάς από το μηδέν”, δήλωσε η Hsiang.

Οι μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, η κατάργηση υπηρεσιών, αλλά και οι διαμαρτυρίες ψηφοφόρων σε υπέρ-του-Τραμπ πολιτείες δημιουργούν πολιτικό πονοκέφαλο στον Τραμπ. Οι επιθέσεις του Μπέρνι Σάντερς κατά του Μασκ είναι ήδη ισχυρές, και η κοινή γνώμη έχει αρχίσει να θεωρεί το DOGE μια αποτυχημένη πρωτοβουλία. 

Μια ακόμα ένδειξη αποστασιοποίησης ήρθε όταν ο Τραμπ δήλωσε ότι οι κρατικές περικοπές πρέπει να γίνουν με “χειρουργική ακρίβεια” και όχι με “βίαιες περικοπές”, αμφισβητώντας ευθέως τον τρόπο που ο Μασκ διαχειρίζεται την κατάσταση.

Οι Αντιφάσεις του Μασκ

– Ενώ επιδιώκει να περιορίσει τη γραφειοκρατία, το DOGE κατηγορείται για χαοτικές αποφάσεις και απολύσεις χωρίς σχέδιο.

– Αν και δηλώνει “αντισυστημικός”, έχει ισχυρούς δεσμούς με κυβερνήσεις και κρατικές επιδοτήσεις.

Πόσο Θα Αντέξει η Συμμαχία;

Η Προεδρία Τραμπ ξεκίνησε με ισχυρή υποστήριξη (+6%) στις 23 Ιανουαρίου, αλλά σήμερα βρίσκεται στο -6%, με 41% των πολιτών να την αποδοκιμάζει σφοδρά και μόλις 35% να την επιδοκιμάζει έντονα. Αυτό το στοιχείο έχει μεγαλύτερη σημασία από το συνολικό ποσοστό αποδοχής (+2%), καθώς η έντονη αντίθεση είναι αυτή που πυροδοτεί πολιτικά κινήματα. Το ίδιο φαινόμενο είδαμε και επί Ομπάμα, όπου, παρά τη γενικά θετική του αποδοχή (+10%), η σφοδρή αντίθεση στο 35% των πολιτών οδήγησε στην ανάδυση του Tea Party, τον πρόδρομο του Τραμπικού κινήματος.

Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν ο Μασκ θα συγκρουστεί με τον Τραμπ, αλλά πότε. Όταν η ένταση φτάσει στο απροχώρητο, ο Τραμπ θα έχει μία επιλογή:

Να θυσιάσει τον Μασκ για να διασώσει την εικόνα του.

Αν συμβεί αυτό, η πτώση του Μασκ δεν θα είναι απλώς μια προσωπική ήττα, αλλά και ένα βαρύ πλήγμα για την ατζέντα Τραμπ, η οποία έχει βασικό συστατικό στην αποδόμηση του “βαθέως κράτους” και τη μείωση της κυβερνητικής γραφειοκρατίας. Ο Μασκ, ο πιο πλούσιος άνθρωπος στον πλανήτη (όχι ίσως για πολύ ακόμα) ως η πιο ζωντανή ενσάρκωση της πλουτοκρατίας και του νεοφιλελεύθερου ατομικισμού της Ayn Rand, αποτελεί πλέον μια ανοιχτή πρόκληση, ένα τραύμα στη λαϊκή βάση του Τραμπ και τελικά τη μεγαλύτερη πολιτική του αδυναμία, την “Αχίλλειο πτέρνα” του.