Στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Αθήνα, με μπροστάρη την Ενιαία Μαθητική Νεολαία (που μια μέρα μετά συμμετείχε στην ίδρυση της ΕΠΟΝ) ξεκινά η απεργία των μαθητών με αίτημα να μην επιστρατευτούν οι γονείς και τ’ αδέλφια τους από τις δυνάμεις κατοχής που επιδίωκαν, με κάθε μέσο, να εξασφαλίσουν εργατικά χέρια για τα εργοστάσια τους στη Γερμανία, ώστε να ενισχύσουν το μέτωπο κατά της Σοβιετικής Ένωσης.

Σχεδόν από τους πρώτους μήνες της ιταλογερμανικής κατοχής, από το καλοκαίρι του ’41, σε χώρους που είχαν να κάνουν με την Εκπαίδευση, δημιουργούνται οι πρώτοι πυρήνες αντίστασης κατά των κατακτητών, στους οποίους πρωτοστατούν οι κομμουνιστές και μέλη της Κομμουνιστικής Νεολαίας (ΟΚΝΕ).
Βασικοί άξονες της συσπείρωσης στο χώρο της μαθητιώσας νεολαίας, των φοιτητών και των εκπαιδευτικών αποτελούν τα αιτήματα για τη λειτουργία των σχολείων, τον διορισμό των εκπαιδευτικών και την επίλυση του βασανιστικού προβλήματος της πείνας.

Με μπροστάρη την Ενιαία Μαθητική Νεολαία (που μια μέρα μετά συμμετείχε στην ίδρυση της ΕΠΟΝ 23 Φλεβάρη 1943) ξεκινά η απεργία των μαθητών (22 Φλεβάρη 1943) με αίτημα να μην επιστρατευτούν οι γονείς και τ’ αδέλφια τους από τις δυνάμεις κατοχής που επιδίωκαν, με κάθε μέσο, να εξασφαλίσουν εργατικά χέρια για τα εργοστάσια τους στη Γερμανία, ώστε να ενισχύσουν το μέτωπο κατά της Σοβιετικής Ένωσης.

Η αποχή των μαθητών πέτυχε 100% και συνεχίστηκε και τις επόμενες ημέρες. Το κατοχικό υπουργείο Παιδείας βλέποντας ότι δεν μπορεί με κανένα μέτρο (απειλές, τρομοκρατία κλπ.) να κάμψει τους μαθητές αποφάσισε να κλείσει τα σχολεία «επ’ αόριστον». Οι μαθητές απαντούν με μαζική συμμετοχή στις διαδηλώσεις του λαού και στις 25 Φλεβάρη θα έχουν τον πρώτο τους νεκρό που έπεσε από τις σφαίρες του κατακτητή, τον επονίτη μαθητή του 5ου Γυμνασίου Αθηνών Γιάννη Δρακόπουλο. Την επομένη έγιναν διαδηλώσεις μαθητών που καταδίκαζαν τη δολοφονία, το φασισμό και τα σχέδια για επιστράτευση, ενώ οι επονίτισσες μαθήτριες πήγαν συντεταγμένες στο σπίτι του νεκρού συντρόφου τους, στην οδό Ερεσού την οποία και μετονόμασαν σε οδό Γιάννη Δρακοπούλου.

Οι μαθητικές κινητοποιήσεις κατά της φασιστικής επιστράτευσης θα κορυφωθούν με την τεράστια διαδήλωση, στις 5 Μάρτη του 1943. Μια κινητοποίηση που έφερε τη νίκη, αφού ο εχθρός εγκατέλειψε τα σχέδια του για επιστράτευση και μέχρι το τέλος της κατοχής δεν ξαναεπιχείρησε να τα επαναφέρει.