Αλλάζοντας τα φώτα στην πραγματικότητα!

            Έχει γίνει πια συνήθεια στην πρεμιέρα των πανελλαδικών εξετάσεων το ιδιαίτερα «ευαίσθητο» εξεταστικά και ιδεολογικά μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας – και Λογοτεχνίας από φέτος – να σύρεται στην κλίνη του Προκρούστη της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων με θέματα που χαρακτηρίζονται από ιδεολογική μονομέρεια.

            Τείνει να επικρατήσει τα θέματα να επιλέγονται από συγκεκριμένες συντηρητικές εφημερίδες, με το «ΒΗΜΑ» να έχει τον πρώτο λόγο, όπως και η «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» στην ιδεολογική χειραγώγηση του μαθήματος.

            Οι υποψήφιοι κλήθηκαν να γράψουν τις απόψεις τους σε θέματα, όπως:  «Ποια είναι η σχέση σας με την ανάγνωση βιβλίων και ποιος ο ρόλος της στη γενικότερη διαχείριση του προσωπικού σας χρόνου;» Ή για «τη συμβολή του βιβλίου στη συγκρότηση της προσωπικότητας των νέων». Πρόκειται για ασκήσεις περίσσιας υποκρισίας. Και αυτό είναι που χαρακτηρίζει γενικότερα αυτό που παραδοσιακά ονομαζόταν «έκθεση ιδεών». Δηλαδή γράφουμε γενικά και αόριστα εξιδανικευμένα, χωρίς να παίρνουμε υπόψη μας τις συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες. Με άλλα λόγια να αλλάζουμε τα … φώτα της πραγματικότητας. Άλλωστε και η «φιλαναγνωσία» γενικώς και αορίστως αποτελεί «θαυματουργή ίαση», «γιατρικό».

            Όπως εύστοχα σημειώνει ο φιλόλογος Γιώργος Καββαδίας, μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου – Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης, οι θεματοθέτες του Υπουργείου Παιδείας είτε αγνοούν τη σχολική και κοινωνική πραγματικότητα είτε επιμένουν σε ασκήσεις υποκρισίας.  Οι μαθητές αντιμετωπίζουν τις ασφυκτικές αντιπαιδαγωγικές συνθήκες των πανελλαδικών εξετάσεων και την πλήρη έλλειψη ελεύθερου χρόνου με σοβαρές παρενέργειες στην πνευματική τους συγκρότηση και την ψυχική τους ισορροπία.  Το σχολείο, που έχει μετατραπεί σε απέραντο φροντιστήριο, μαθαίνει τους μαθητές να λειτουργούν σαν ντομπαρισμένοι δρομείς σε μια ξέφρενη κούρσα μηχανιστικής και στείρας αποστήθισης… Ξοδεύουν μέχρι και 16 ώρες καθημερινής δουλειάς, σε έναν εξουθενωτικό αγώνα άκρατου ανταγωνισμού για να κερδίσουν το πολυπόθητο εισιτήριο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

            Από την άλλη οι υποψήφιοι των ΕΠΑΛ κλήθηκαν να αναπτύξουν πώς «εσείς οι νέοι μπορείτε να προστατέψετε το υδάτινο στοιχείο» με βάση κείμενου του  ΒΗΜΑgazino (22 Μαρτίου 2020) που έχει «άγνοια» για την εμπορευματοποίηση του νερού και τη μετατροπή του από κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα όλων σε εμπόρευμα για το κέρδος των λίγων.

            Στο «ΒΗΜΑ» και την «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» θα διαβάσουμε όλοι για την «ανάπτυξη» που φέρνουν οι «επενδύσεις», για την «κρίση που πρέπει να πληρώσουμε όλοι», αλλά δε θα διαβάσουμε ότι η κυβέρνηση επιδιώκει την ιδιωτικοποίηση μέσω σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου (ΣΔΙΤ) όλου του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος της Αττικής από τα φράγματα και του ταμιευτήρες Ευήνου, Μόρνου, Μαραθώνα, τη λίμνη Υλίκης, τις γεωτρήσεις Πάρνηθας και Βοιωτικού κάμπου, τα υδραγωγεία, τα δίκτυα μεταφοράς …

            Τέτοιες επιλογές θεμάτων καταδυναστεύουν τις εξετάσεις και τη διδασκαλία του μαθήματος με αναχρονιστικές και συντηρητικές απόψεις αποστεώνοντας ακόμα περισσότερο το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας που υποφέρει στην προκρούστεια κλίνη της κυρίαρχης ιδεολογίας με επικίνδυνες περιπλοκές για την πνευματική συγκρότηση και την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των μαθητών που υποτίθεται ότι είναι ο στόχος του. Αποτελεί προνομιακό μάθημα αναπαραγωγής και εμπέδωσης της κυρίαρχης ιδεολογίας. Με αποτέλεσμα να  καταπνίγεται ο αυθορμητισμός και να εθίζονται οι μαθητές στην ανειλικρίνεια και την υποκρισία. Ακόμα περισσότερο ναρκώνεται η κριτική σκέψη και παθητικά γίνονται αποδεκτές οι υποτιθέμενες «αιώνιες και γενικού κύρους αλήθειες», ενώ παράλληλα διαμορφώνονται ανελεύθερες προσωπικότητες.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΠΕΘΑΙΝΕΙΣ

            Θα μπορούσε, βέβαια, εύλογα κάποιος να πει ότι οι θεματοθέτες και το υπουργείο Παιδείας τρολάρει τους μαθητές και τους βαθμολογητές. Γιατί όταν βάζεις θέμα για την ανάγνωση ή το νερό είναι σα να κάνεις ότι δεν βλέπεις το σκοινί στο σπίτι του κρεμασμένου. Γιατί όταν παραμένουν κλειστές και διαλυμένες οι σχολικές βιβλιοθήκες, όταν δεν υπάρχει καμιά μέριμνα στην κυρίαρχη εκπαιδευτική πολιτική για φιλαναγνωσία, όταν από την άλλη το νερό θεωρείται προϊόν που πρέπει να πουληθεί σε ιδιωτικές εταιρείες τότε ναι τα θέματα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας – και Λογοτεχνίας μετατρέπεται σε άσκηση στην υποκρισία.

            Μιλήσαμε παραπάνω για υποκρισία. Για να δούμε πιο συγκεκριμένα τα ερωτήματα που τέθηκαν στους μαθητές:

            Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος, κατά τη γνώμη σας;  Ποιο ρόλο έχει η Ποίηση στην προσωπική σας ζωή; Να απαντήσετε αξιοποιώντας τρεις τουλάχιστον κειμενικούς δείκτες… (Το ποίημα είναι του Τίτου Πατρικίου από τη συλλογή ΣΕ ΒΡΙΣΚΕΙ Η ΠΟΙΗΣΗ…)

            Η φιλόλογος Μαρία Φούκα δίκαια αναρωτιέται: Από πού και ως πού επιβάλλεται ένας έφηβος να έχει τόση σχέση με την Ποίηση ώστε αυτή να παίζει  και ρόλο στη ζωή του; Θα μου πείτε, θεμιτό το ερώτημα… Ναι, θα απαντήσω, αλλά μέσα στην τάξη, σε μια χαλαρή συζήτηση ή στο τηλέφωνο,  σε ένα καφέ… Όχι ως ερώτημα σε Πανελλαδικές εξετάσεις… Γιατί αν απευθύνεις ένα τέτοιο ερώτημα θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος και για την εξής απάντηση…  Η Ποίηση δεν έχει κανένα ρόλο στην προσωπική μου ζωή… Ή… Δεν προλαβαίνω να διαβάσω Ποίηση… Ή… Δεν μου αρέσει η Ποίηση… Αν ρωτούσες… Τι προσφέρει η Ποίηση στην ζωή του ανθρώπου γενικά, θα μπορούσε ο μαθητής άσχετα και πέρα από τις προσωπικές του επιλογές να απαντήσει από τα διαβάσματα ή και τις εμπειρίες του… Την στιγμή που του ζητάς να σου μιλήσει για την προσωπική του ζωή και το ρόλο της Ποίησης σε αυτή, περνάς τα εσκαμμένα και όχι μόνο αυτό… Τον εκβιάζεις ψυχολογικά να σου δώσει την απάντηση που εσύ θέλεις—Η Ποίηση έχει ρόλο στην προσωπική μου ζωή—. Του κλείνεις το μάτι να σου γράψει ψέματα, να υποκριθεί κάτι που δεν κάνει , να σου αποδείξει τέλος ότι έχει εκπαιδευτεί πολύ καλά να λέει ψέματα… Κι όλα αυτά μέσα από την Ποίηση… Τι ειρωνεία!!!

            Θα μου πείτε… Και εσύ πού το ξέρεις, πνεύμα αντιλογίας; Μπορεί η Ποίηση να έχει ρόλο στην προσωπική ζωή των εφήβων… Θα απαντήσω… Συμφωνώ… Κάποιων εφήβων… Όχι όλων… Αυτοί οι άλλοι έφηβοι, που δεν διαβάζουν Ποίηση, που τους αρέσει να αθλούνται, να ζωγραφίζουν, να τραγουδούν…. τί θα απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα… Αν όχι ψέματα και όχι και πολύ επιτυχημένα… Εκτός, βέβαια,  αν όλα αυτά θεωρούνται Ποίηση…