Το νέο επαίσχυντο τερατούργημα που καθορίζει τους όρους πτώχευσης των λαϊκών νοικοκυριών, των μικροεπαγγελματιών και των εκατοντάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, δίνοντας  παράλληλα τη δυνατότητα στους πιστωτές (τράπεζες, Funds, Ασφαλιστικές εταιρείες, κ.α.) κατάσχεσης των περιουσιών τους, νομοθετήθηκε στις 22/10, με τις ψήφους της Δεξιάς. Ο νέος ψευδεπίγραφος νόμος με τίτλο «Κώδικας διευθέτησης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας», ή αλλιώς Πτωχευτικός Κώδικας, έχει ήδη ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από πλήθος σωματείων εργαζομένων που εκπροσωπούν κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς, καθώς η «παροχή δεύτερης ευκαιρίας» αφορά μάλλον στις τράπεζες και τους κάθε λογίς κερδοσκόπους που θα μπορούν πλέον χωρίς κανένα εμπόδιο και προστασία να αρπάζουν τις περιουσίες των οφειλετών. 

Η τοποθέτηση των πολιτικών αρχηγών και βασικά του ΣΥΡΙΖΑ -που έβαλε τις βάσεις για το χτίσιμο ενός από τους πιο αντιδραστικούς νόμους που πέρασαν ποτέ από τη Βουλή- ακολούθησε τις γνωστές μεγαλοστομίες και απειλές για την απόσυρση, όταν και εάν αυτοί γίνουν κυβέρνηση. Μάλιστα, για το θεαθήναι έγινε πρόταση μομφής στο πρόσωπο του υπουργού Οικονομικών, Χρ.Σταϊκούρα, η οποία καταψηφίστηκε με 158 ψήφους. Αλλά και η αντιπαράθεση των πολιτικών αρχηγών δεν πρόσθεσε κάτι στην όλη αντιλαϊκή κατεύθυνση του νέου εκτρώματος. Άλλωστε και οι κούφιες κορώνες Τσίπρα πως θα καταργήσει το νέο νόμο, πέφτουν στο κενό, από τη στιγμή που οι αποφάσεις που αφορούν το χρηματοπιστωτικό κατεστημένο και ιδιαίτερα τα «κόκκινα» δάνεια καθορίζονται από τους δανειστές, γεγονός που παραδέχθηκε και ο πρώην υπουργός Οικονομικών Τσακαλώτος. Εξάλλου η πολιτική απόφαση των «κόκκινων» δανείων, αλλά και των ληξιπροθέσμων οφειλών σε δημόσια Ταμεία, εντάσσεται στα «προαπαιτούμενα, ήδη από το πρώτο Μνημόνιο, έχοντας την υπογραφή όλων των μνημονιακών πρωθυπουργών.

Παίζοντας το ρόλο του δήθεν προστάτη της λαϊκής περιουσίας, ο  Τσίπρας ξεχνά πως επί της δικής του διακυβέρνησης και κάτω από τις προσταγές και οδηγίες των ξένων επικυρίαρχων ξεκίνησε η άρση προστασίας της πρώτης κατοικίας σαν συνέχεια των προηγούμενων Μνημονίων. Τώρα κάνει πως την ακούει για πρώτη φορά! Με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ άρχισε το όργιο των πλειστηριασμών και στρώθηκε το χαλί για τις μετέπειτα αντιλαϊκές αποφάσεις. Με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θεσμοθετήθηκαν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί και μεταφέρθηκαν από τις δημόσιες δίκες από τα Ειρηνοδικεία στα άδυτα των συμβολαιογραφικών γραφείων. Με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στέλνονταν τα ΜΑΤ να διαλύσουν τις συγκεντρώσεις συμπαράστασης για την ακύρωση του αντιδραστικού ξεπουλήματος της λαϊκής κατοικίας. Με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στήθηκαν δικαστικές διώξεις με βάση το «ιδιώνυμο αδίκημα» όσων αγωνίζονταν για να μην λεηλατηθούν οι λαϊκές περιουσίες. Με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίχθηκαν οι τραπεζίτες με σκανδαλώδεις ανακεφαλαιοποιήσεις. Για να μην ξεχνάμε και το «Νόμο Κατσέλη» που εισήγαγε πρώτος ένα συγκαλυμμένο σχέδιο πτώχευσης των ληξιπρόθεσμων οφειλών, ή το διαβόητο «σχέδιο Ηρακλής» που δίνει σημαντικά κίνητρα στις τράπεζες να συγκεντρώσουν «κόκκινα δάνεια» σε οχήματα ειδικού σκοπού και στη συνέχεια να τα πουλήσουν σε επενδυτές. Για τις τυχόν ζημιές που θα υποστούν θα εισπράξουν επιπλέον και κρατική εγγύηση!

Τώρα, η Δεξιά προχωρά ακάθεκτη στο σάρωμα της λαϊκής περιουσίας, προκειμένου να βάλει χέρι στα περίπου 80 δις € του ιδιωτικού χρέους των λαϊκών οικογενειών που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα μετά τις αλλεπάλληλες οικονομικές και υγειονομικές κρίσεις. Με το νέο «Κώδικα», που αποτελεί επέκταση τόσο της ευρωπαϊκής οδηγίας, όσο και του σχετικού νόμου του ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρείται ο περιορισμός των κρατικών απωλειών από το χρέος των νοικοκυριών, βάζοντας στο κάδρο και τα περίπου 155 δις ευρώ των επιχειρηματικών χρεών. Ένα μικρό μέρος του ποσού αυτού αφορά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που σαρώθηκαν από το πέρασμα των κρίσεων αφήνοντας πίσω τους λουκέτα και τεράστια χρέη. Κατά συνέπεια, αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, να ξεκαθαρίσει το πέλαγος των μικρομεσαίων, προχωρώντας σε μία πρωτοφανή συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου στις τράπεζες και τα μονοπώλια του κάθε κλάδου (αυτοκινήτων, τουρισμού, ασφαλιστικών εταιρειών, αναψυχής, ηλεκτρικών συσκευών, κομπιούτερς, μεταφορών, κλπ.). Ο «Πτωχευτικός Κώδικας» έχει αυτό ακριβώς το στόχο. Γιατί οι αναφορές στις μεγάλες περιουσίες –που ως επί το πλείστον έχουν μεταφερθεί στο εξωτερικό- πολύ λίγο αγγίζουν τους, κατά κανόνα κακοπληρωτές, οφειλέτες-επιχειρηματίες.

***

Ας δούμε όμως από πιο κοντά αυτό τον αντιδραστικό νόμο που για πρώτη φορά στην ιστορία του τόπου θεσμοθετείται η πτώχευση των μισθωτών, συνταξιούχων, των ελεύθερων μικροεπαγγελματιών, των αγροτών, εάν και εφόσον δεν πληρώσουν το 40% των ληξιπρόθεσμων οφειλών για έξι μήνες και η συνολική του οφειλή ξεπερνά τα 30.000 € (άρθρο 76). Η «καινοτομία» του «Κώδικα», εκτός του ότι ενσωματώνει όλα τα εργαλεία (υπερχρεωμένα νοικοκυριά, προστασία 1ης κατοικίας, εξωδικαστικό μηχανισμό κ.λπ.) σε ένα ενιαίο πλαίσιο και μια ενιαία διαδικασία, έγκειται αφενός στην έγκαιρη προειδοποίηση του οφειλέτη (λες και δεν ξέρει ότι χρωστάει) ώστε να πάρει τα μέτρα του (δηλ. να αποπληρώσει το χρέος που δεν μπορεί) ή να λάβει κάποια πρόνοια για να αποφύγει τη ρευστοποίηση και αφετέρου στην απαλλαγή από τα χρέη του, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αφού όμως ρευστοποιηθούν όλα τα περιουσιακά του στοιχεία!

Ο «Κώδικας» παρέχει και τη δυνατότητα εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών (αναδιάρθρωση, κούρεμα, κ.α.), τόσο για φυσικά όσο και για νομικά πρόσωπα, που όμως θα γίνεται με όρους και προϋποθέσεις που θα επιβάλλει το τραπεζικό κατεστημένο (άρθρο 5). Για μία μεγάλη επιχείρηση λ.χ., υπάρχει και η δυνατότητα προσφυγής στη διαδικασία της εξυγίανσης, αρκεί να συμφωνήσει το 50% των πιστωτών της. 

Ο νόμος «δίνει την ευκαιρία» στον οφειλέτη-μισθωτό να δίνει για τρία χρόνια στην τράπεζα τα εισοδήματά του, κρατώντας ένα ελάχιστο ποσό για τη διαβίωσή του. Μετά την τριετία, η τράπεζα έχει το δικαίωμα να  χαρακτηρίσει ως «κακοπροαίρετο» και «μη συνεργάσιμο» τον οφειλέτη φορτώνοντάς του τα νέα υπόλοιπα του δανείου.  Εξάλλου, εάν δεν είναι δυνατός ο εξωδικαστικός συμβιβασμός, προβλέπεται η πτώχευση (μετά από αίτηση της τράπεζας ή άλλων πιστωτών) τόσο των φυσικών όσο και των νομικών προσώπων. Στην περίπτωση των λαϊκών νοικοκυριών –που αποκτούν, όπως αναφέρθηκε, για πρώτη φορά την «πτωχευτική δυνατότητα»-, στοχοποιούνται όχι μόνο η πρώτη κατοικία, αλλά και το σύνολο των οφειλών τους σε Εφορίες και Ασφαλιστικά Ταμεία, μέσω της ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη οπουδήποτε και εάν βρίσκεται. Σε περίπτωση οφειλέτη φυσικού προσώπου στην πτωχευτική περιουσία ανήκει το μέρος του ετησίου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, δηλ. θα ξεπερνά τα 611 €/μήνα (άρθρο 92)! Ο πτωχευμένος απειλείται ακόμα και με ποινή φυλάκισης όταν επιδίδεται σε «ριψοκίνδυνες συμπεριφορές», όπως θα τις προσδιορίζουν τραπεζικοί όμιλοι και αστικό κράτος (άρθρα 197-198). Σε ό,τι αφορά στις απαιτήσεις των εργαζομένων σε πτωχευμένη επιχείρηση, αυτοί αντιμετωπίζονται σαν «πτωχευτικοί πιστωτές» και μπαίνουν στη σειρά ικανοποίησης των πενιχρών αποζημιώσεων τους, μετά τις τράπεζες και τους άλλους πιστωτές!

***

Ο νέος νόμος βάζει ταφόπλακα στις χιλιάδες (περίπου 70.000) αιτήσεις ρύθμισης οφειλών του Ν 3869/2010 (νόμος Κατσέλη), για τη δήθεν «προστασία της πρώτης κατοικίας» από τις κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες εκκρεμούν ενώπιον των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων και η εκδίκασή τους καθυστερεί. Προβλέπεται ο επαναπροσδιορισμός 37.000 τουλάχιστον εκκρεμών υποθέσεων, οι οποίες και έχουν λάβει δικάσιμο μέχρι το 2032. Πρόκειται προφανώς για δίκες εξπρές των υπερχρεωμένων νοικοκυριών που συνοδεύονται με άμεσους πλειστηριασμούς και κατασχέσεις κατ’ εφαρμογή των απαιτήσεων των τραπεζών. Τα κατασχεμένα ακίνητα θα μεταβιβάζονται σε ένα ιδιωτικό ειδικό φορέα (εταιρεία, τράπεζα ή ξένο fund), ο οποίος θα εκποιεί στη συνέχεια το ακίνητο. Ο φορέας θα απολαμβάνει ευεργετικές φοροαπαλλαγές, εισφοροαπαλλαγές, απαλλαγές από φόρους μεταβίβασης, ΕΝΦΙΑ κλπ. πλεονεκτήματα. Η κυβερνητική «ευαισθησία» έγκειται στο γεγονός ότι δίνεται τάχα η δυνατότητα στον (πρώην) ιδιοκτήτη να μπορεί να διαμένει επί 12ετία στο κατασχεμένο του σπίτι, πληρώνοντας ένα επιδοτούμενο ενοίκιο, σύμφωνα με τους αυστηρότατους όρους και τις προϋποθέσεις (εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, παραιτούμενου του δανειολήπτη από το τραπεζικό και εισοδηματικό απόρρητο) του προγράμματος «Γέφυρα» (άρθρο 218). Μετά τη 12ετία, ο πρώην ιδιοκτήτης μπορεί να ξαναγοράσει το σπίτι του στην εμπορική του αξία, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ούτε ό, τι πλήρωσε μέχρι να «κοκκινίσει» το δάνειό του, ούτε και τα ενοίκια που πλήρωνε επί 12 χρόνια (άρθρο 222)! Εάν ο πρώην ιδιοκτήτης και σημερινός νοικάρης δεν καταβάλλει έγκαιρα τρία συνεχόμενα νοίκια, ο φορέας έχει το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση και να προχωρήσει άμεσα σε πλειστηριασμό. Σε περίπτωση άγονων πλειστηριασμών, προβλέπεται η αυτοδίκαιη διαδοχική πτώση της τιμής πρώτης προσφοράς που οδηγεί στο «μπιρ παρά» ξεπούλημα του ακινήτου.

Σαν συμπέρασμα μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για μία αθλιότητα που σκοπό έχει να λεηλατήσει ό,τι έχει απομείνει από τα φορτωμένα με ληξιπρόθεσμες οφειλές λαϊκά νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προκειμένου να στηρίξει τις τράπεζες και το μεγάλο ντόπιο και ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο  και τις φιλόδοξες κυβερνητικές προτάσεις για επανεκκίνηση της οικονομίας με το νέο «Εθνικό Πρόγραμμα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας 2021-23».

Ιωσήφ Σταυρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ