Μαυρίδης Δημήτρης

Το να θεωρεί κάποιος την οικονομική καταστροφή μιας κοινωνικής ομάδας και γενικά τις κάθε είδους κρίσεις ολόκληρων κοινωνιών ως «ευκαιρία» συνιστά, οπωσδήποτε, μια κανιβαλική αντίληψη της πραγματικότητας και, το δίχως άλλο, παρακμή των ανθρωπιστικών αξιών. Χωρίς να έχει μεγάλη σημασία η – μάλλον αμφίδρομη – σχέση αιτιότητας ανάμεσα στα δύο συστατικά της εν λόγω «ευκαιρίας», όλοι συμφωνούμε στο ότι σήμερα διανύουμε την πρώτη μέσα στον 21^ο αιώνα περίοδο μιας ιδιόμορφης σπέκουλας. Φυσικά, υπήρξαν και άλλες ευκαιρίες καιροσκοπισμού στα 20 αυτά χρόνια, οι οποίες υπήρξαν «επικερδείς» για κάποιους λίγους και επώδυνες για τους πολλούς, όμως, η σημερινή διαθέτει και ένα άλλο χαρακτηριστικό, που θα διαμορφώσει την εικόνα της κοινωνίας μας για τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για την «πτωματοφαγία», μέσα σε μια κοινωνία ανθρωπιστικής αποσύνθεσης, η οποία σε συνδυασμό με την προσφιλή σε κάποιους – ακόμα και υπό συνθήκες κανονικότητας – «ανθρωποφαγία», αποτελεί πρόκληση και επαρκές πεδίο ενασχόλησης για κοινωνικούς επιστήμονες και πολιτικούς του παρόντος και του μέλλοντος.

Η λεγόμενη «υγειονομική κρίση» μαστίζει τον τελευταίο χρόνο αναπόδραστα και την ελληνική κοινωνία και μαζί με τις προϋπάρχουσες κρίσεις (οικονομική, πολιτική και μονίμως ανθρωπιστική) δημιουργεί, σύμφωνα με τη κεφαλαιοκρατική και νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία, ευκαιρίες για ακόμα μεγαλύτερο κέρδος. Αυτό, όμως, το «αξίωμα» της κεφαλαιοκρατικής αντίληψης των πραγμάτων, που ισχύει για τους οικονομικά πολύ ισχυρούς, δεν μπορεί να βρει την εφαρμογή του σε ανθρώπους χαμηλού και μέσου εισοδήματος, οι οποίοι είδαν τα τελευταία χρόνια να χάνουν χρήματα και εργασία ενώ διαπιστώνουν καθημερινά ότι η κατάσταση αυτή βαίνει επί τα χείρω και δεν έχει τελειωμό.

Έτσι, μπροστά στο αδιέξοδο, άλλοι δέχονται άκριτα και μοιρολατρικά ασαφείς τελεολογικές απόψεις, που συνήθως προέρχονται από τους επιτήδειους αυτού του κόσμου, άλλοι – πιο αισιόδοξοι μες την ανοησία τους – την εμφάνιση κάποιας χαρισματικής προσωπικότητας που θα τους βγάλει από το τέλμα και, τέλος, κάποιοι άλλοι που κατακλύζονται από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης αλλά που όμως δε φτάνουν σε σημείο να σκοτώσουν. Απλώς, «τρώνε» τα πτώματα όλων των υπολοίπων.

Οι τελευταίοι είναι τα σαπρόφυτα της κοινωνίας μας, καραδοκούν σε διάφορες εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής και τείνουν να κυριαρχήσουν σε χώρους, κυρίως, της Διοίκησης και εν γένει διαμόρφωσης πολιτικής και διαχείρισης εξουσίας. Φυσικά, το ζήτημα για κάθε επαρκώς νοήμονα άνθρωπο δεν είναι μόνο τι «γραμμές» θα τραβήξεις και τι ιδεολογικού φορτίου οδηγίες θα παράσχεις από μια θέση εξουσίας, αλλά το μονοπάτι που χρησιμοποίησες για να φτάσεις στη θέση αυτή. Και δε μιλάμε για το γνωστό «πατώντας επί πτωμάτων», αλλά κυρίως για το «τρώγοντας πτώματα».

Το ένστικτο και κυρίως η ανάγκη αυτοπραγμάτωσης, λοιπόν, κινητοποιούν ανθρώπους – σκουλήκια να καταλάβουν θέσεις από τις οποίες εκπίπτουν άλλοι που, τουλάχιστον, επιλέγονται σ’ αυτές μέσω – έστω και τυπικών – δημοκρατικών διαδικασιών. Άνθρωποι που βγαίνουν απ’ την ασημαντότητά τους, αρχικά «κανιβαλίζοντας» πάνω σε ζωντανούς με την ανοχή των ιθυνόντων και υπό την προστασία των κομματικών τους προϊσταμένων και έπειτα «τρώγοντας» τα πτώματά των κανιβαλιζομένων χωρίς καμία ντροπή απέναντι σε μια πλειοψηφία θεατής που, κατόπιν εορτής, τραβάει τα μαλλιά της. Τέλος, το επιδόρπιο του μακάβριου αυτού «γεύματος» περιλαμβάνει ευχαριστήριες επιστολές προς τους πάντες, τόσο σ’ αυτούς που στήριξαν την προσπάθειά τους όσο και σ’ αυτούς που έκαναν τα στραβά μάτια, δηλώσεις υποταγής στους ευεργέτες τους με χαφιεδισμό εις βάρος των αντιπάλων τους και χαριτωμένα ρουφιανιλίκια σε ανωτέρους. Άλλωστε, γι’ αυτούς η δημιουργία συνθηκών για ακόμα πιο ευοίωνες προοπτικές ανέλιξης ποτέ δε σταματά.

Είμαστε, λοιπόν, καταδικασμένοι να βιώσουμε αυτήν παθογένεια και να δούμε ακόμα χειρότερες καταστάσεις. Μόνο αν σκεφτούμε, επιτέλους, ώριμα, κατανοήσουμε τους παράγοντες δημιουργίας του απάνθρωπου αυτού φαινομένου και αντιδράσουμε ο καθένας στο χώρο του και όλοι μαζί ως σύνολο, τότε ίσως σταματήσουμε να βρίσκουμε παντού μπροστά μας γυμνοσάλιαγκες και σκουλήκια σε ρόλο αποικοδομητών της Δημοκρατίας.

  Μαυρίδης Δημήτρης