Του Χρήστου Κάτσικα

Όπως είχαμε επισημάνει το ΥΠΑΙΘ ετοιμάζεται να εξαπολύσει βομβαρδισμό νομοσχεδίων για τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση καθώς και για τους εκπαιδευτικούς συνολικά για το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, ξεδιπλώνοντας την νεοφιλελεύθερη και αντιεκπαιδευτική ατζέντα του πάνω στο πολύπαθο σώμα της Δημόσιας Δωρεάν Εκπαίδευσης.

Έτσι, μαζί με τη διασπορά του ιού, εκπαιδευτικοί και μαθητές, θα έχουν τη δύσκολη αυτή περίοδο διασπορά αντιεκπαιδευτικών ρυθμίσεων για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με συνταγές από το πρόγραμμα της Ν.Δ. και τις διατυπωμένες «οδηγίες» των Ε.Ε. – ΟΟΣΑ – ΣΕΒ (Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΥΠΑΙΘ μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την Επαγγελματική Εκπαίδευση ακολουθούν τρία νέα νομοσχέδια για Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αξιολόγηση εκπαιδευτικών/δομές εκπαίδευσης).

            Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΔΙΝΕΙ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

            Είναι φανερό ότι η συνεχιζόμενη πανδημία αποδεικνύεται μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τη νομοθετική «κατοχύρωση» παρεμβάσεων που δεν αφορούν απλά κάποιους τομείς της εκπαίδευσης, αλλά στοιχεία της φυσιογνωμίας της και της κατεύθυνσής της.

            Ήδη το νομοσχέδιο για την Επαγγελματική Εκπαίδευση που επιφέρει οβιδιακές μεταβολές στον προσανατολισμό και τη φυσιογνωμία της ψηφίζεται στη βουλή μέσα στο Δεκέμβριο.

Πριν δούμε τα χαρακτηριστικά του να σημειώσουμε ότι το  νομοσχέδιο έχει ενσωματώσει ατόφιες τις προτάσεις της επιτροπής Πισσαρίδη στις οποίες η “γραμμή” είναι ενίσχυση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στον σχεδιασμό της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (π.χ. επιλογή ειδικοτήτων, καθορισμός προγραμμάτων σπουδών και μαθησιακών αποτελεσμάτων).

            «Σπάμε τα στερεότυπα στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση – Από λύση ανάγκης για λίγους, γίνεται συνειδητή επιλογή για πολλούς»,  τόνισε σε  σχετική ανακοίνωσή του το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και έχει μεγάλη σημασία να δούμε τι ακριβώς εννοεί πίσω από την πρόσοψη των διακηρύξεών του.

            Να θυμίσουμε ότι με στόχο η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) να παίξει πιο ενεργό ρόλο στην καπιταλιστική οικονομία και στις κάθε φορά ανάγκες των εργοδοτών και των επιχειρήσεων, είχε κυκλοφορήσει τον Ιούλιο του 2020 ειδικό special report του ΣΕΒ, υπό τον τίτλο «Μεταρρύθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης: Κλειδί για ένα νέο παραγωγικό πρότυπο με καλύτερες και περισσότερες δουλειές για τους νέους».

            Με βάση ακριβώς το στόχο οι δομές Εκπαίδευσης και Κατάρτισης να προσανατολιστούν στην παραγωγή εργατικού δυναμικού κομμένου και ραμμένου στα μέτρα των επιχειρήσεων, ο ΣΕΒ ζήταγε την άμεση εμπλοκή τους στον σχεδιασμό του περιεχομένου των προγραμμάτων σπουδών με βάση τους βασικούς προσανατολισμούς του κεφαλαίου, σε κλαδικό και περιφερειακό επίπεδο.

            Παράλληλα ο ΣΕΒ με τις προτάσεις του επιδίωκε ακόμα μεγαλύτερη κατηγοριοποίηση των αποφοίτων της ΕΕΚ, αφού ζητούσε αναδιάρθρωση των «εκπαιδευτικών μονάδων παροχής ΕΕΚ, ώστε να καλύπτουν όλο το φάσμα δεξιοτήτων στα επίπεδα 3, 4 και 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων», γιατί σήμερα καλύπτουν μόνο τα επίπεδα 4 και 5. Ζητούσε δηλαδή για κάθε ειδικότητα να βγαίνουν απόφοιτοι τριών διαφορετικών επιπέδων για να διαλέγει η κάθε επιχείρηση ανάλογα με τις ανάγκες της και ο ανταγωνισμός μεταξύ των αποφοίτων να συμπιέζει όλο και προς τα κάτω τα δικαιώματά τους.

            Αυτά ακριβώς επιχειρεί να υλοποιήσει με το νομοσχέδιο του για την Επαγγελματική εκπαίδευση το ΥΠΑΙΘ

            Ας σημειώσουμε αρχικά ότι η προτεραιότητα που δίνεται τώρα στην Επαγγελματική Εκπαίδευση είναι γιατί ο τομέας αυτός συνδέεται αντικειμενικά πιο άμεσα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων σε κλαδικό, περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο.

            Είναι αποτέλεσμα, αφενός, των αναγκών προετοιμασίας τεχνικού επαγγελματικού προσωπικού χαμηλού επιπέδου ειδίκευσης μέσα από την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση σε συνάρτηση με τους κλάδους της οικονομίας που το απαιτούν και αφετέρου της λεγόμενης αυτονομίας της σχολικής μονάδας, της διαφοροποίησης στο ίδιο το περιεχόμενο του σχολείου, καθώς και της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων. Η «χημεία» τους έχει ως βασικό στόχο την αποδόμηση του δημόσιου χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος.

Τα πραγματικά σχέδια της κυβέρνησης ΝΔ και του μεγάλου κεφαλαίου είναι να γυρίσουν το ρολόι του κόσμου της εργασίας έναν αιώνα πίσω, στις πιο βάρβαρες εποχές εργασιακού μεσαίωνα και εκμετάλλευσης.

Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Σ.Ε.Ε.Κ.) – Επίπεδα 3, 4 και 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων
Επίπεδο 3	Επίπεδο 4	Επίπεδο 5
Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.) και Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας (ΕΠΑ.Σ.) του Ο.Α.Ε.Δ.	Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) και τα Λύκεια των Ενιαίων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνασίων Λυκείων (ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ-Λ.)	Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) και το Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ.
Πηγή: Νομοσχέδιο ΥΠΑΙΘ για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση

Ο σχεδιασμός έχει δυο κεντρικά στοιχεία, ένα όσον αφορά το περιεχόμενο σπουδών και ένα όσον αφορά τα επαγγελματικά, λεγόμενα, Ευρωπαϊκά Πλαίσια Προσόντων. Συγκεκριμένα οι επιχειρούμενες αλλαγές διαρθρώνονται σε 3 βασικούς άξονες:

                • Άξονας 1: Ο ενιαίος στρατηγικός σχεδιασμός της ΕΕΚ και ΔΒΜ. Στο πλαίσιο αυτό, καθιερώνεται ένα Εθνικό Σύστημα ΕΕΚ (Ε.Σ.Ε.Ε.Κ.), το οποίο αναπτύσσεται στα επίπεδα 3, 4 και 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, κατ’ αντιστοιχία με εκείνα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων. Ειδικότερα, στο επίπεδο 3 εντάσσονται οι Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (ΕΣΚ) και οι Επαγγελματικές Σχολές Μαθητείας (ΕΠΑΣ) του ΟΑΕΔ, στο επίπεδο 4 τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑΛ) και στο επίπεδο 5 τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) και το Μεταλυκειακό Ετος-Τάξη Μαθητείας των ΕΠΑΛ.

            • Άξονας 2: Άμεση σύνδεση με την ουσιαστική συμμετοχή των λεγόμενων κοινωνικών εταίρων στον σχεδιασμό τους (περιφερειάρχες, δήμαρχοι, επιμελητήρια της βιομηχανίας, του τουρισμού, της αγροτικής παραγωγής κ.ά.) Η κατεύθυνση είναι ένας κοινός βασικός κορμός μαθημάτων, ο οποίος θα συμπληρώνεται από μαθήματα επιλογής, προσδιορισμένα «στη βάση των αναγκών εργασίας για κάθε περιφέρεια».

            • Άξονας 3: Οι αλλαγές σε επίπεδο (α) δομών, (β) διαδικασιών, (γ) προγραμμάτων σπουδών και (δ) πιστοποίησης. 

            Παράλληλα προβλέπονται 1. Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΣΕΕΚ), με τριετή θητεία, με συμμετοχή και των κοινωνικών εταίρων, εκπροσώπων της αγοράς και λοιπών εμπλεκόμενων φορέων, 2. Συμβούλια Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας (ΣΣΠΑΕ) σε Περιφερειακό Επίπεδο και 3. Ίδρυση Επαγγελματικών Σχολών Κατάρτισης (ΕΣΚ) διετούς φοίτησης επιπέδου 3 για αποφοίτους Γυμνασίου (υποχρεωτικής εκπαίδευσης).

Επιστροφή στην εποχή του “κάλφα”!

Συγκεκριμένα το νομοσχέδιο προβλέπει πρόωρη και γι’ αυτό λειψή κατάρτιση χωρίς εγκύκλιες γνώσεις για αποφοίτους Γυμνασίου με το «επίπεδο του τεχνίτη» ως ξεχωριστή βαθμίδα μετά το Γυμνάσιο. 

            Στη νέα αυτή βαθμίδα θα ιδρυθούν οι Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.) που δεν θα είναι -και με τη βούλα του νόμου πια- σχολεία παρά σχολές διετούς φοίτησης και πρόωρης κατάρτισης σε ειδικότητες που σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα της Δια Βίου Μάθησης του υπουργείου Παιδείας, Γιώργο Βούτσινο βρίσκονται σε έλλειψη στην αγορά εργασίας.

Περιγράφοντας το επίπεδο προσόντων 3, ο γενικός γραμματέας Διά Βίου Μάθησης μίλησε για το «επίπεδο του τεχνίτη», ενώ χαρακτήρισε τις μεταγυμνασιακές σχολές ευκαιρία «με πολλές επιπτώσεις και στην οικονομία και στα φυσικά πρόσωπα»

            Ανήλικοι, εξειδικευμένοι, εργάτες χωρίς τις βασικές εγκύκλιες γνώσεις που είναι απαραίτητες για τη ζωή τους; Αυτό είναι το όραμα της κυβέρνησης για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση στη χώρα μας και το μέλλον των παιδιών;