Σαν σήμερα, 31 Δεκέμβρη 1600, ιδρύεται η Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, η πρώτη μεγάλη εταιρεία ιμπεριαλιστικής ληστείας και βίας

Είχε κεντρικό ρόλο στην στρατιωτική κατάκτηση, υποδούλωση και λεηλασία τεράστιων εκτάσεων σε όλο τον πλανήτη. Ήταν (για την εποχή), ένας «καινοτόμος» τύπος επιχείρησης: Δεν ήταν μια οικογενειακή σύμπραξη-μέχρι τότε ο κανόνας- αλλά ανώνυμη εταιρεία που θα μπορούσε να εκδώσει μετοχές σε οποιονδήποτε αριθμό επενδυτών, ένας μηχανισμός ικανός να συγκεντρώσει πολύ μεγαλύτερα ποσά κεφαλαίου, με τα οποία μπορούσε να μισθώνει στρατούς, να εξαγοράζει κρατικούς αξιωματούχους, να αρπάζει μέσα παραγωγής, πλουτοπαραγωγικές πηγές κ.ά. Δηλαδή η εταιρεία εγκαινίασε το καπιταλιστικό «πρότυπο» που ισχύει -νόμιμα- μέχρι σήμερα για τις εταιρείες.

Ξεκίνησε την ληστεία περιοχών σε συνεργασία με το Βρετανικό κράτος, το οποίο της έδωσε προνόμια, μονοπώλια για το εμπόριο με συγκεκριμένες περιοχές κ.ά. Μια από τις εταιρικές «αρχές» της ήταν να «διεξάγει πόλεμο όπου ήταν απαραίτητο».

Η σφαίρα της επιρροής της εκτεινόταν από τη Χιλή μέχρι την Κίνα, ενώ είχε το εμπορικό μονοπώλιο της Μ. Βρετανίας με την Ανατολική και τη Νοτιοανατολική Ασία. Έβγαλε τεράστια κέρδη από το εμπόριο σκλάβων από τη Δυτική και την Ανατολική Αφρική, ιδίως τη Μοζαμβίκη και τη Μαδαγασκάρη. Σταδιακά, μετατράπηκε σε ημιεπίσημο κλάδο της Βρετανικής κυβέρνησης στην Ινδία, στο μεγαλύτερο μέρος της οποίας είχε την απόλυτη κυριαρχία και είχε την ευθύνη για τα αμέτρητα εγκλήματα της αποικιοκρατίας στην περιοχή (καταστολή εξεγέρσεων, δολοφονίες αμάχων κ.ά).

Είχε, μεταξύ άλλων, υπό τον απόλυτο έλεγχό της το λιμάνι της Σιγκαπούρης και κυρίαρχο ρόλο σε πόλεις όπως η Βομβάη και η Καλκούτα.

Στην διάρκεια του 18ου αιώνα, πέρασε ανοιχτά σε στρατιωτική δράση. Έφτασε να έλέγχει το μονοπώλιο στο εμπόριο του οπίου, το οποίο αργότερα οδήγησε στους «πολέμους του οπίου», που κατέληξαν στην αποικιοποίηση του Χόνγκ Κόνγκ και στο «άνοιγμα» της αγοράς των ναρκωτικών στην Κίνα (και σε όλο τον κόσμο).

Στα δυτικά έστελνε κινεζικό τσάι στη Μασαχουσέτη (το 1773, οι κάτοικοι της Βοστώνης, σε διαμαρτυρία για την αποικιοκρατική εκμετάλλευση, πέταξαν φορτίο της εταιρείας στην θάλασσα. Οι Βρετανοί απάντησαν με πολιτικά και στρατιωτικά μέτρα που ήταν η αφορμή για τον αμερικανικό πόλεμο της ανεξαρτησίας ).

Όταν η εταιρεία κατέλαβε το 1803 την πρωτεύουσα Mughal στο Δελχί, είχε έναν ιδιωτικό στρατό 260.00 ανδρών, διπλάσιο από το μέγεθος του βρετανικού στρατού – και την μεγαλύτερη δύναμη πυρός από οποιοδήποτε έθνος στην Ασία.

Είχε μέχρι και δικαίωμα συλλογής φόρων. Ήταν «μια αυτοκρατορία μέσα σε μια αυτοκρατορία», όπως έλεγε ένας από τους διευθυντές της. Η εταιρεία δεν έλεγχε απλά θεσμούς, πολλούς τους είχε δημιουργήσει/χρηματοδοτήσει η ίδια για τους δικούς της σκοπούς (δημόσιες υπηρεσίες, λιμάνια κ.ά).

Όταν η τιμή της μετοχής της διπλασιάστηκε σε μια νύχτα μετά την λεηλασία του πλούτου της Βεγγάλης (ο λιμός σκότωσε το 1/3 του πληθυσμού ενώ η εταιρεία μάζευε αμέτρητα κέρδη), ξέσπασε η φούσκα της Ανατολικής Ινδίας. 30 τράπεζες κατέρρευσαν σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η εταιρεία εξασφάλισε την πρώτη μεγάλη «διάσωση» στην ιστορία. Η κυβέρνηση κάλυψε την ζημιά φορτώνοντας τα βάρη στον λαό της χώρας και στους λαούς των αποικιών (που ζούσαν σε απόλυτη αθλιότητα).

Η εταιρεία ήταν «καινοτόμα» και σε άλλα πεδία. Για παράδειγμα, ήταν από τις πρώτες που θέσπισαν ..κανόνες «επιχειρηματικής ηθικής»(!). Σταμάτησε να λειτουργεί το 1874. Οι πρακτικές της (και άλλων εταιρειών της εποχής) συνεχίζουν-στην ουσία-να αποτελούν, πρότυπο για τις σημερινές εταιρείες (πολυεθνικές/ντόπιες).

Ο «εκπολιτισμός» και οι «επενδύσεις» συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

πηγή: kar.org