Πήραμε και δημοσιεύουμε από τον Γεράσιμο Γραμματικόπουλο γιατρό νευρολόγο από την Πάτρα ένα κείμενο με καίρια ερωτήματα σχετικά με την εναπόθεση αστικών απορριμάτων. Επειδή το ζήτημα που αφορά την διαχείριση αυτών των αποβλήτων πολλαπλασιάζεται και αφορά σε μια σειρά πόλεις, σκοπός μας είναι να αναδείξουμε τις συνέπειες και όλα τα σχετιζόμενα με την υγεία των ανθρώπων.

Μια πολύ παράξενη ιστορία προέκυψε την περασμένη εβδομάδα στο Αίγιο. Μόλις ένα χρόνο νωρίτερα το Αίγιο ζούσε την απόλυτη φρίκη των σκουπιδιών καθώς με το κλείσιμο και του τελευταίου ΧΥΤΑ δεν είχε που να διαθέσει τα αστικά απορρίμματα. Το πρόβλημα “λύθηκε” με την υποτιθέμενα προσωρινή εναπόθεσή τους στην περιοχή Τέμενη (ελάχιστα χιλιόμετρα έξω από το κέντρο της πόλης) πάνω σε ένα χώρο όπου υπήρχαν ήδη συσσωρευμένα οικο-δεμάτια αστικών στερεών. Υποτίθεται επαναλαμβάνουμε “προσωρινά” μέχρι την εύρεση πραγματικής λύσης. Την περασμένη Πέμπτη, 6/8/20 λοιπόν ανακοινώνεται Δημοτικό Συμβούλιο, εν μέσω Covid-19 και εξ ανάγκης “κεκλεισμένων των θυρών”, για το μεσημέρι της Δευτέρας 10/8/20 με μοναδικό θέμα την πρόταση συγκεκριμένης εταιρείας για την “θερμική επεξεργασία” (λέγε με καύση) των συσσωρευμένων οικο-δεματιων της Τέμενης επί τόπου με ΣΔΙΤ. Δεν υπάρχει δημόσια αναλυτική πρόταση, δεν υπάρχει τίποτα… Υποτίθεται θα ειπωθούν όλα στο ΔΣ.

Προσωπικά μου γεννήθηκαν κάποια πολύ σοβαρά ερωτήματα.

1. Ποια είναι αυτή η IPPS Ltd που το προτείνει; Έχει ανάλογη εμπειρία στο παρελθόν; Τι κεφάλαια, πόρους, εργαζόμενους έχει για να το κάνει; Μήπως αντικρίσουμε καταστάσεις τύπου ο υπεργολάβος του υπεργολάβου, ω υπεργολάβε! – που είναι η χαρά της οίκο-εγκληματικοτητας; Εγώ μια εταιρεία που ασχολείται κυρίως με τεχνικά ναυτιλιακά είδα… με ένα ασαφές site που υπόσχεται πολλά με μηδέν παραδείγματα, με ελάχιστο αποτύπωμα στα corporate πράγματα, με κενή σελίδα στο facebook και μια εξίσου έωλη στο linkedin, υποτιθέμενα παρούσα από το 1966 άλλα μόνο το 2015 καταγεγραμμένη ως ΑΕ. Τουλάχιστον παράξενο…

2. Τι εγγυήσεις υπάρχουν ότι τα συσσωρευμένα οικο-δεμάτια της Τέμενης ΔΕΝ περιέχουν τοξικά προϊόντα που η καύση τους θα απελευθερώσει διοξίνες, φ ουράνια, βαρέα μέταλλα ή άλλα δηλητήρια στον αέρα που αναπνέουν τα παιδιά μας, στο χώμα που φυτεύουμε τα κηπευτικά μας και στην θάλασσα που κολυμπάμε; Αν κρίνω από το πως πετάμε γενικά τα σκουπίδια μας στην ευρύτερη περιοχή, είμαι έτοιμος να βάλω το ανάποδο ακριβώς στοίχημα. Και μπαταρίες θα βρείτε, και toner εκτυπωτών θα βρείτε, και πλαστικά θα βρείτε… Της Παναγιάς τα μάτια θα βρείτε!

3. Τι εγγυήσεις υπάρχουν ότι τις νύχτες δεν θα ξεφορτώνονται και άλλα λιγότερο ή περισσότερο “πονηρά”; Μια εταιρεία που ασχολείται *και* με εξυγίανση νερών έρματος πλοίων κάτι μου λέει ότι έχει πράμα να ξεφορτωθεί αβέρτα και είναι στον κύκλο εργασιών που μπορεί να αναλάβει το ξεφόρτωμα και για άλλους. Γνωρίζοντας τι συνέβαινε και τι συμβαίνει στον κύκλο των αποβλήτων από την δεκαετία του ’80 και δώθε, νομίζω ότι είμαι “αιτιολογημένα καχύποπτος”. Πως και ποιοι από την πλευρά του δημοσίου συμφέροντος θα επιβάλλουν τους κατάλληλους έλεγχους; Έχει ο Δήμος Αιγίου το κατάλληλο εκπαιδευμένο προσωπικό; Ή απλά θα πατάνε σφραγίδες σε όποιο πιστοποιητικό τους φέρνουν;

4. Πως σκοπεύει η IPPS Ltd να κερδοφορήσει με αυτή την επιχείρηση; Ποιο είναι το business plan που επιτρέπει την απόσβεση κόστους μιας τόσο σοβαρής επένδυσης και άπαξ και “ξεστοκάρουν” τα οικο-δεμάτια, πως θα συνεχίσει να κερδοφορεί; Φέρνοντας από αλλού; Και από που; Και με ποιες εγγυήσεις (ξανά) για την καταλληλότητα τους;

5. Τα κατάλοιπα της καύσης, στερεά ή αέρια παγιδευμένα σε φίλτρα, είναι ακραία τοξικά τα ίδια ακόμα και αν όλα γίνουν by the book. Ποιο είναι λοιπόν το πλάνο για την διαχείριση και την απομάκρυνση τους, ποιος φέρει την ευθύνη και το κόστος τους, ποιος διενεργεί τους έλεγχους και ποιος εγγυάται την τήρηση των πρωτοκόλλων;

6. Γιατί η επένδυση αποπειράται να εδραιωθεί επιτόπια στην Τέμενη, τόσο κοντά στον αστικό ιστό του Αιγίου και σε οικολογικούς πόρους νερού ύψιστης σημασίας για την ζωή της περιοχής; Όταν μάλιστα πρόκειται για μια βιομηχανική δραστηριότητα υψηλού περιβαλλοντικού κινδύνου; Γιατί όχι κάπου απομακρυσμένα;

7. Υπάρχει σκέψη διασύνδεσης με ηλεκτροπαραγωγή; Υπάρχει σκέψη παραγωγής RDF προς πώληση στις γειτονικές τσιμεντοβιομηχανίες; Το παράδειγμα του Βόλου για την καύση RDF και οι απαγορευτικές εισηγήσεις του τοπικού Ιατρικού Συλλόγου στηριγμένες σε μετρήσεις και δεδομένα που αγνοούνται επιδεικτικά από την εκεί αυταρχική εκδοχή του Δήμου και του κράτους δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού.

Τα φοιτητικά μου χρόνια τα πέρασα στην Νάπολη, την πόλη με την διαρκή “έκτακτη ανάγκη σκουπιδιών”, τις παράνομες χωματερές με τα τοξικά, την Camorra. Το γαϊτανάκι “emergenza rifiuti” (“έκτακτη ανάγκη σκουπιδιών”) – απευθείας αναθέσεις και μηδαμινοί έλεγχοι – ξεφόρτωμα κάθε λογής επικίνδυνου υλικού το ξέρω καλά. Ξέρω επίσης καλά πως η καύση σκουπιδιών έχει κριθεί απαράδεκτη υγειονομικά από την επιστημονική κοινότητα ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας αλλά πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις πιέζουν αφόρητα για την εφαρμογή της. Ξέρω ακόμη πως οι τσιμεντοβιομηχανίες λιγουρεύονται να κάψουν RDF ως πολύ πιο οικονομική λύση σε σχέση με τα κλασσικά καύσιμα. Ξέρω ακόμα πως αν το RDF παραχθεί με τους πραγματικά απαραίτητους ελέγχους και την σωστή διαλογή των υλικών το κόστος μπορεί και να υπερσκελίζει αυτό των κλασσικών καυσίμων. Ξέρω πως η πιο κερδοφόρα επιχείρηση στον τομέα των σκουπιδιών είναι η “μαγική εξαφάνιση” τοξικών και επικινδύνων που ο βιομηχανικός Βορράς πληρώνει όσο – όσο για να τα ξεφορτωθεί και πως οι “μάγοι” προσφέρουν τιμές ασυναγώνιστες σε σχέση με την ορθή διαχείριση. Και πόσο πιο μαγικό τρόπο μπορείς να σκεφτείς από το πέρασμα σε μικροσωματίδια και αέρα που αναπνέεις; Να τα θάψεις; Κάποτε θα τα βρουν… Να τα βουλιάξεις μαζί με το σάπιο μότορσιπ στα βάθη του Ιονίου; Έχουν ξυπνήσει πλέον τα λιμενικά και – κυρίως – οι ασφαλιστικές. Να τα στείλεις πακέτο με κοντέινερ σε χώρες που τα δέχονται (με το σχετικό φιλοδώρημα, ενίοτε και σε οπλισμό) ή που δεν έχουν τρόπο να το εμποδίσουν; Οι γεωπολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει… Η Σομαλία κι ας παραμένει μπίλιες 30 χρόνια μετά, δεν είναι τόσο εύκολο να κάνει τον ατομικό σκουπιδοτενεκέ της Ευρώπης – έγκωσε πια από καλάσνικωφ και σφαίρες. Η Κίνα δεν γουστάρει άλλο να ρουφάει τα hi-tech ηλεκτρονικά σκουπίδια μας – έγιναν μεγάλοι παίχτες πια και έχουν τα δικά τους. Ο δυτικός Ειρηνικός έχει γίνει μια πλωτή πλατφόρμα πλαστικού και δεν κρύβεται άλλο η χαχόλο-ευσυνείδητη “ανακύκλωση” της αναπτυγμένης Δύσης. Πού καλύτερα από τα ρουθούνια και τα πνευμόνια σας κύριοι; Με την επιπρόσθετη αξία της θερμικής ενέργειας κιόλας…

Ένας δήμαρχος πρώην τελωνειακός, μια εταιρεία σε άμεση τριβή με τα ναυτιλιακά κι ας μην έχει ιδέα περί σκουπιδιών, ένας αντιδήμαρχος συνδικαλιστής γειτονικής τσιμεντοβιομηχανίας (Δρέπανο) που ψήνεται γενικότερα μαθαίνω να ικανοποιεί τις επιδιώξεις των εργοδοτών του – γιατί είμαστε “team”. Μια αδικαιολόγητη “βιασύνη”. Μια χαρακτηριστική απουσία σαφήνειας και ξεκάθαρων σχεδίων. Μπορεί να φταίνε τα χρόνια μου στην Νάπολη αλλά μου μύρισε κάτι σαν pizza (connection). Όχι, η οσμή καιόμενου πλαστικού στα ρουθούνια μου δεν είναι εστιακή κροταφική επιληψία, είναι ο συνειρμός μιας υποψίας που όσο την γυρνάω στο μυαλό μου καταντάει σιγουριά. Επικίνδυνη σιγουριά.