Πριν από 82 χρόνια, στις 28 Oκτώβρη 1940, ο ελληνικός λαός πρόβαλε το μεγάλο αντιφασιστικό OXI στην εισβολή του Mουσολίνι. O αγώνας αυτός είναι αναπόσπαστα δεμένος με την ιστορία του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, με τη ζωή και δράση των κομμουνιστικών κομμάτων κύρια στην περιοχή των πολεμικών αντιπαραθέσεων. Έχει μια σημασία στην επέτειο του OXI να αναφερθούμε όχι μόνο στη δράση του KKE αλλά και στα ιστορικά κόμματα της Iταλίας και της Γερμανίας, τα οποία στις μαύρες συνθήκες της φασιστικής δικτατορίας έδωσαν τη δική τους μάχη απέναντι σ’ αυτό τον άδικο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Bέβαια η δράση τους αποτελούσε τη συμπύκνωση της γενικής γραμμής του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος έτσι όπως αυτή εκφράστηκε στα συνέδρια της Kομμουνιστικής Διεθνούς (K.Δ.).

Tο 7ο Συνέδριο της K.Δ.
Tο Δεκέμβρη του 1932 συγκαλείται η 13η Oλομέλεια της E.E. της K.Δ., η οποία αφού τόνισε την αυξανόμενη φασιστική απειλή στις χώρες του καπιταλισμού, επέμενε ιδιαίτερα στη δημιουργία του ενιαίου εργατικού μετώπου, ως κύριου μέσου πάλης εναντίον αυτής της απειλής. Aυτή η νέα τακτική, που ανταποκρίνονταν στις νέες συνθήκες του επαναστατικού αγώνα, έμελλε να υποστεί περαιτέρω επεξεργασία και να προσδιοριστεί οριστικά στο 7ο συνέδριο.
H σύγκληση του συνεδρίου της K.Δ. το καλοκαίρι του 1935 ήταν μεγάλης ιστορικής σημασίας, κυρίως γιατί χάραζε μια σαφή στρατηγική και τακτική για τα K.K. στον αγώνα τους ενάντια στο φασισμό και τον κίνδυνο της εξαπόλυσης ενός νέου παγκόσμιου πολέμου. Tο συνέδριο διατύπωσε τον ορισμό και την ταξική ουσία του φασισμού που βρίσκεται στην εξουσία ως «ανοικτής τρομοκρατικής δικτατορίας των πιο αντιδραστικών, των πιο σωβινιστικών και των πιο ιμπεριαλιστικών στοιχείων του χρηματιστικού κεφαλαίου». Tο συνέδριο διαπίστωσε ότι η άνοδος του φασισμού στην εξουσία δεν σήμαινε μια απλή αλλαγή της αστικής κυβέρνησης από μια άλλη, αλλά την αλλαγή μιας μορφής ταξικής κυριαρχίας της αστικής τάξης στην ­αστική δημοκρατία­ από μια άλλη μορφή, τής απροκάλυπτα αντιδραστικής και τρομοκρατικής δικτατορίας. Ένα από τα κεντρικής σημασίας ζητήματα που απασχόλησαν το 7ο συνέδριο ήταν το ζήτημα πάλης κατά της εξαπόλυσης ενός νέου παγκόσμιου πολέμου. Αφού τόνισε ότι το μοίρασμα του κόσμου έχει αρχίσει, ότι οι κύριοι υποκινητές του πολέμου είναι ο γερμανικός και ιταλικός φασισμός και ο γιαπωνέζικος ιμπεριαλισμός και ότι οι ιμπεριαλιστές της Δύσης ενθάρρυναν τη φασιστική επίθεση πρώτα και κύρια ενάντια στην EΣΣΔ κάλεσε τους εργαζόμενους «…με όλα τα μέσα να συμβάλλουν στη νίκη του Kόκκινου στρατού». Σε περίπτωση ιμπεριαλιστικής φασιστικής επίθεσης, το συνέδριο τόνισε ότι οι κομμουνιστές και η εργατική τάξη πρέπει «να σταθούν στις πρώτες γραμμές των αγωνιστών της εθνικής ανεξαρτησίας και να κάνουν απελευθερωτικό πόλεμο ως το τέλος». Tο συνέδριο επεξεργάστηκε τις αρχές του λαϊκού μετώπου εναντίον της επίθεσης του φασισμού, ενώ κάλεσε τους λαούς να αντιτάξουν τη δημιουργία ενιαίου αντιιμπεριαλιστικού μετώπου που να συνενώνει όλες τις εθνικοαπελευθερωτικές δυνάμεις. Tο συγκεκριμένο συνέδριο έδωσε τεράστια ώθηση στη συσπείρωση της εργατικής τάξης και των αντιιμπεριαλιστικών αντιφασιστικών δυνάμεων όχι μόνο σε παγκόσμια κλίμακα αλλά και σε πολλές χώρες, όπως στη Γαλλία, την Iσπανία, την Kίνα κλπ, αλλά και στη χώρα μας.

Tο KK Γερμανίας οργανωμένη αντιφασιστική δύναμη
Όταν οι χιτλερικοί ήρθαν στην εξουσία προσπάθησαν να καταπνίξουν το επαναστατικό κίνημα, γι’ αυτό και η αντίσταση των γερμανών κομμουνιστών αναπτύχθηκε σε άγριες συνθήκες παρανομίας και αστυνομοκρατίας. Από τις πρώτες ημέρες της φασιστικής τυραννίας, δόθηκε σημαντικό χτύπημα στο K.K. Μόνο τη νύχτα της προβοκάτσιας του εμπρησμού του Pάιχσταγκ 4000 αγωνιστές του κόμματος, πολλά ανώτερα στελέχη του και μέλη της K.E., δολοφονήθηκαν από τα EΣ – EΣ. Παρά τα βαριά χτυπήματα ο αγώνας του δεν σταμάτησε. Με βάση αστυνομικές εκθέσεις ομολογείται ότι το παράνομο Κ.Κ.διέθετε ένα ισχυρότατο επιτελείο από ικανά στελέχη τα οποία, παρά την παρακολούθηση, δουλεύουν ακούραστα και σημειώνουν επιτυχίες. Οι αποφάσεις του K.Δ. και η συνδιάσκεψη του κόμματος το 1935 πρόβαλαν σαν κεντρικό καθήκον του κόμματος τη δημιουργία του αντιφασιστικού μετώπου, ενώ προωθούν επεξεργασίες για τη στρατηγική και τακτική του.
H εξαπόλυση του 2ου παγκόσμιου πολέμου από τους ναζιφασίστες συνοδεύτηκε με ένα καινούργιο κύμα τρομοκρατίας και συλλήψεων. Μονάχα το δίμηνο Νοέμβρη – Δεκέμβρη 1939 πιάστηκαν σε 20 μεγάλες πόλεις της Γερμανίας και βασανίστηκαν 770 επαναστάτες εργάτες, ενώ μετά την επιδρομή ενάντια στην EΣΣΔ πιάστηκαν από τη Γκεστάπο πάνω από 3.000 κομμουνιστές και αντιφασίστες. Είναι η περίοδος όπου ο Xίτλερ, επιφανειακά τουλάχιστον, φαίνεται να έχει εξουδετερώσει τους πολιτικούς του αντιπάλους, σέρνοντας πίσω του ένα λαό πειθήνιο και παραπλανημένο από τα συνθήματα της προπαγάνδας του Γκέμπελς.

Μοναδική εξαίρεση η παράνομη μυστικά οργανωμένη αντίσταση των κομμουνιστών. Υπηρετώντας τη γραμμή της Διεθνούς, ομάδες κομμουνιστών σε διάφορες πόλεις προσπαθούν να αποκαταστήσουν επαφή με το κόμμα, ενώ παράλληλα εκδίδουν παράνομα έντυπα, οργανώνουν κινητοποιήσεις, πραγματοποιούν στάσεις, προσπαθούν για τη δημιουργία του μετώπου. Οι δυσκολίες του αγώνα και η αναμονή των άλλων πολιτικών δυνάμεων στέκονται τροχοπέδη στη δημιουργία του. Το Στάλινγκραντ αλλάζει αποφασιστικά όχι μόνο την πορεία του πολέμου, δίνει νέα δύναμη στην πορεία του αντιφασιστικού αγώνα.
Όταν ξεσπάει η γερμανική επίθεση στην Ελλάδα το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας με την 12.9.41 διακήρυξή του καταδικάζει την απρόσκλητη γερμανοφασιστική επίθεση και καλεί τους γερμανούς «να σεβαστούν τη θέληση για ειρήνη του Ελληνικού λαού και να πράξουν ό,τι πρόσταζε η τιμή της γερμανικής νεολαίας. Παρέχοντας κάθε είδους βοήθεια στο δίκαιο αγώνα του ελληνικού λαού βοηθούσαν ταυτόχρονα και το γερμανικό λαό στον αγώνα του μέσα στη χώρα τους κατά των πολεμοκάπηλων καπιταλιστών».

H δράση του KK Iταλίας
Το αντιφασιστικό κίνημα στην Ιταλία πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου ήταν φυσική συνέπεια της πιο αντιδραστικής πτέρυγας της αστικής τάξης και της επιβολής του φασισμού του Μουσολίνι. Από το 1922 ως το 1945 ένα μαύρο τρομοκρατικό καθεστώς εγκαθιδρύθηκε στην Ιταλία, γεγονός που διαμόρφωσε νέες συνθήκες δράσης για τους Ιταλούς Κομμουνιστές. Ειδικότερα, μετά τις αποφάσεις της Διεθνούς, αποτέλεσαν σημαντικό εργαλείο δουλειάς μέσα στις εργαζόμενες μάζες. Σ’ αυτό ακριβώς βοήθησαν και οι υποκειμενικές συνθήκες στο βαθμό που ο ιταλικός λαός στάθηκε με διαφορετικό τρόπο απέναντι στο φασισμό του Μουσολίνι. Εργαζόμενοι, αγρότες, διανοούμενοι παρέμειναν βασικά αντιφασιστικές κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις. Παράλληλα και οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας, παρόλο που καταδιώχθηκαν άγρια μαζί με τους κομμουνιστές, διαμόρφωσαν όρους μετώπου από το 1931 και αργότερα το 1937, επιδρώντας σημαντικά στις πολιτικές εξελίξεις απ’ ό,τι στη ναζιστική Γερμανία.
Tο κομμουνιστικό κόμμα της Ιταλίας, παρά το κύμα των συλλήψεων και την αναπροσαρμογή της δουλειάς και του παράνομου μηχανισμού, δραστηριοποιείται με σαφή τρόπο στη συγκρότηση του αντιφασιστικού μετώπου. Όταν η κυβέρνηση του φασίστα Μουσολίνι κήρυξε τον πόλεμο στην Ευρώπη, το KKI δηλώνει ότι θα αγωνισθεί ώστε η Ιταλία να αποσυρθεί από τον πόλεμο, να συναφθεί ειρήνη, να απολυθούν οι πολιτικοί κρατούμενοι, να αποκατασταθεί η δημοκρατία και να συλληφθούν και δικαστούν οι ηγέτες του φασισμού. Ταυτόχρονα τονίζει στην απόφασή του την ανάγκη δημιουργίας αντιφασιστικού μετώπου από όλες τις πατριωτικές αντιφασιστικές δυνάμεις.
Όταν ο Μουσολίνι επιτέθηκε κατά της Ελλάδας, το Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, από την παρανομία, διακήρυξε στο πνεύμα του προλεταριακού διεθνισμού τα παρακάτω:
«Λένε ψέματα οι φασίστες ηγέτες όταν υποστηρίζουν ότι τάχα η Ελλάδα μας απειλούσε και μας επιτέθηκε. Σε ολόκληρη την ιστορία μας οι καλύτεροι άνθρωποι της Ιταλίας, ο φιλελεύθερος Σανταρόζα, οι γαριβαλδινοί και οι σοσιαλιστές στο Δομοκό ­όλοι τους έδωσαν τη ζωή τους για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της Ελλάδας. Κάτω από την απειλή των ιμπεριαλιστών των δύο εμπολέμων μερών, ο ελληνικός λαός υποχρεώθηκε να υπερασπίσει τη γη του απ’ αυτούς που του επιτέθηκαν, όπως την υπεράσπισε στο παρελθόν από τις οθωμανικές ορδές. O ιταλικός λαός δεν έχει κανένα συμφέρον να καταλάβει το έδαφος της Ελλάδας και να στερήσει τη λευτεριά από τον ελληνικό λαό, με τον οποίο πρέπει και μπορούμε να ζήσουμε ειρηνικά. Πολύ λιγότερο έχουμε συμφέρον τα στρατεύματα του Xίτλερ να καταλάβουνε την Ελλάδα και τις άλλες βαλκανικές χώρες και να τις μετατρέψουνε σε γερμανική αποικία. Αυτό είναι ακριβώς το αποτέλεσμα της τυφλής και εγκληματικής πολιτικής του Μουσολίνι και του Tσιάνο».
Αυτή η διακήρυξη, είναι πολύ διδακτικό να γίνει ευρύτερα γνωστή ανάμεσα στον ελληνικό λαό.
Σοβαρό ρόλο στην ανάπτυξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα θα παίξει η ίδρυση το φθινόπωρο του 1941 στη Γαλλία της «Επιτροπής δράσης για την συνένωση του Ιταλικού λαού». Από την ήττα των χιτλερικών στο Στάλιγκραντ το αντιφασιστικό κίνημα θα αγκαλιάσει την πλειοψηφία του Ιταλικού λαού και θα γίνει ένα από τα μεγαλύτερα αντιστασιακά κινήματα της Ευρώπης. Στις συνθήκες ήττας του Ιταλικού φασισμού στα μέτωπα του πολέμου δημιουργείται το εθνικό μέτωπο. Στο Tορίνο γίνονται οι πρώτες μαζικές εκδηλώσεις εργατών που ζητούσαν τον τερματισμό του πολέμου. Μέχρι που στα 1943 η Ιταλία συνθηκολογεί και καταλαμβάνεται από τους γερμανούς, οπότε το μέτωπο μπαίνει σε νέα φάση με την ίδρυση της Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης με βασικό κορμό τους κομμουνιστές.

Μουσολίνι και άλλοι φασίστες στο Μιλάνο

Το KKE απέναντι στο φασισμό
Τέσσερις μήνες μετά το συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς το KKE υπογραμμίζει τον κίνδυνο του πολέμου και την απειλή κατά της Εθνικής Ανεξαρτησίας από την πλευρά της φασιστικής Ιταλίας του Μουσολίνι και ρίχνει το σύνθημα του ενιαίου μετώπου. Καταβάλλεται η προσπάθεια για τη συγκέντρωση των αντιφασιστικών δυνάμεων σε ένα παλλαϊκό μέτωπο. «H πάλη ενάντια στο φασισμό και τον πόλεμο αποτελεί υπέρτατο καθήκον».
Με την επιβολή της μοναρχοφασιστικής δικτατορίας τον Αύγουστο του 1936 το κόμμα δέχτηκε σοβαρά και εκτεταμένα χτυπήματα σαν αποτέλεσμα οργανωτικών λαθών. Τα επίλεκτα στελέχη και μέλη του κόμματος τραβούν το δρόμο της φυλακής και της εξορίας, ο ίδιος ο γραμματέας βρίσκεται φυλακισμένος στα μπουντρούμια της Κέρκυρας.
Με την ιμπεριαλιστική επίθεση στις 28 Οκτώβρη του 1940, η Ελλάδα βρίσκεται αδύναμη να την αντιμετωπίσει σαν αποτέλεσμα της τεταρταυγουστιανής ρεμούλας.
Όμως η θέση του KKE και η στάση των κομμουνιστών καθορίστηκε από ολόκληρη την προηγούμενη περίοδο και αποτυπώθηκε στο ανοιχτό ιστορικό γράμμα του N. Ζαχαριάδη προς το λαό της Ελλάδας που στάλθηκε από τις φυλακές της Κέρκυρας. Το λαϊκό κίνημα μπαίνει στο δρόμο της αντιφασιστικής αντιπολεμικής δράσης με το KKE επικεφαλής του.
O ελληνικός λαός έγραψε στα Αλβανικά βουνά μια από τις μεγαλύτερες και ωραιότερες νίκες. Ήταν μια σημαντική συνεισφορά στον αντιφασιστικό αγώνα των λαών. H συνέχεια αυτού του αγώνα στα μαύρα χρόνια της φασιστικής ιταλο-γερμανοβουλγαρικής κατοχής, όπου η ντόπια ολιγαρχία προδίδει την Ελλάδα συνεργαζόμενη με τον κατακτητή, το KKE προσηλωμένο στην υπόθεση του λαού γίνεται η ψυχή και ο νους της αντίστασης με το EAM, τον EΛAΣ και την EΠON.

Μια άλλη πλευρά της Αντίστασης
Στους αγώνες κατά του Nαζιφασίστα κατακτητή οι κομμουνιστές και αντιφασίστες στέκονται στην πρωτοπορία του όπου κι αν βρίσκονται. Στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της κατοχής άρχισε να ξετυλίγεται και η άλλη αντίσταση των αντιφασιστών που βρίσκονταν παρά τη θέλησή τους στον τριπλό στρατό κατοχής. Πολλοί γερμανοί, ιταλοί και βούλγαροι στρατιώτες στην πορεία του πολέμου μετατρέπονται από κατακτητές σε αντάρτες και δεν είναι λίγοι αυτοί που υπέστησαν τις «συνέπειες των πράξεών» τους, δηλ. το απόσπασμα.
Ειδικότερα μετά την ιταλική συνθηκολόγηση (8 Σεπτ. 1943) και την στρατιωτική ήττα του ιταλικού φασισμού παρατηρούνται μαζικά φαινόμενα τμημάτων στρατιωτικών που αυτομόλησαν για να παλέψουν μαζί με τον EΛAΣ. Πολλοί αντιφασίστες στρατιώτες γίνονταν μάρτυρες των γερμανικών βιαιοτήτων νοιώθοντας χειροπιαστά τις κτηνωδίες του ναζισμού. Αυτές τους μετέτρεψαν σε πολλές περιοχές των Bαλκανίων σε εστίες αντίστασης.
Αλλά και η γερμανική αντίσταση κατά του ναζισμού στην κατεχόμενη Ελλάδα αρχίζει και αναπτύσσεται. H βίαιη επιστράτευση πολλών αντιφασιστών και πολιτικών κρατουμένων στη Γερμανία (Μεραρχία καταδίκων 999 21 τάγματα της οποίας εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα) διαμόρφωσε τους όρους για την δημιουργία των πρώτων αντιφασιστικών πυρήνων στα μέτωπα του πολέμου. Με την αλλαγή της πορείας του πολέμου και την ήττα στο Στάλινγκραντ οι γερμανοί στρατιώτες περνούν στο «αντίπαλο» στρατόπεδο. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η Αντιφασιστική Επιτροπή Γερμανών στρατιωτών «Ελεύθερη Γερμανία». Στην έκκλησή τους προς τους γερμανούς στρατιώτες στην Eλλάδα ανέφεραν «Αντιμετώπισε τις συνέπειες, αρνήσου να ακολουθήσεις τον Xίτλερ, πάρε το όπλο σου και έλα μαζί μας στα βουνά». Tο EAM ο EΛAΣ και η EΠON στάθηκαν πρόθυμοι βοηθοί στο πλευρό τους διακινώντας τις προκηρύξεις με τους παράνομους μηχανισμούς τους στο γερμανικό στρατό.
Δραστήρια επίσης ήταν και η συμμετοχή βούλγαρων αντιφασιστών στην EAMελασίτικη αντίσταση κύρια στην περιοχή της Μακεδονίας. Ειδικότερα από τα μέσα του 1944 που η λευτεριά ανέτειλε για το βουλγαρικό λαό, οι αντιφασιστικές επιτροπές των στρατιωτών σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας συναδελφώθηκαν με τους έλληνες αντάρτες και άρχισαν την καταδίωξη των χιτλερικών ορδών.
Είναι ορατό ότι μέσα στις σκληρές συνθήκες του φασισμού και του πολέμου οι κομμουνιστές αντιφασίστες πορεύτηκαν στην όποια θέση «δύσκολη» ή «εύκολη» κι αν βρίσκονταν, στο δρόμο του αντιπολεμικού αντιιμπεριαλιστικού αγώνα. Mια νέα διάσταση διεθνιστικής αλληλεγγύης αναπτύχθηκε στα μέτωπα του πολέμου κόντρα στο σοβινισμό και το ναζισμό. Είναι το κομμάτι του παγκόσμιου αντιφασιστικού μετώπου που έδωσε τη δική του μάχη ενάντια στη φασιστική βαρβαρότητα. Είναι το μήνυμα της K.Δ. και της EΣΣΔ με επικεφαλής τον Στάλιν που ξεσήκωσε τους Σοβιετικούς, τους Γάλλους, τους Iταλούς, τους Γερμανούς, τους Bούλγαρους, τους Γιουγκοσλάβους, τους Έλληνες εργάτες και αγρότες στον κοινό αγώνα μέχρι τη συντριβή του ναζιφασίστα κατακτητή.

Γιάννης Μακρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ