Στις 23 Δεκέμβρη 1944, δημοσιεύθηκε γράμμα Βρετανού φαντάρου, που υπηρετεί με τις δυνάμεις υπό τις διαταγές του Στρατηγού Σκόμπι στην Αθήνα, στον «Daily Worker». Στάλθηκε στην οικογένειά του, η οποία ενημέρωσε την εφημερίδα πως πριν πάει στο εξωτερικό δεν συνδεόταν με κανένα πολιτικό κόμμα.

---

Το φθινόπωρο του 1944, η Ελλάδα ήταν κατεστραμμένη από την κατοχή και το λιμό. Μισό εκατομμύριο είχαν πεθάνει – το 7% του πληθυσμού. Ο ΕΛΑΣ όμως είχε απελευθερώσει δεκάδες χωριά εγκαθιδρύοντας κυβέρνηση που διοικούσε τμήματα της επικράτειας ενώ το επίσημο κράτος είχε συρρικνωθεί. Μετά την υποχώρηση των Γερμανών, ο ΕΛΑΣ κράτησε τους 50.000 οπλισμένους αντάρτες του μακριά από την πρωτεύουσα. Τον Μάιο του 1944 συμφώνησε να έρθουν στην Ελλάδα βρετανικά στρατεύματα και να τεθούν οι αντάρτες υπό τη διοίκηση του στρατηγού Ρόναλντ Σκόμπι. Το τέλος του Δεκέμβρη βρίσκει τους Βρετανούς με 210 νεκρούς, 1.000 περίπου τραυματίες και 733 αγνοούμενους. Οι ντόπιοι συνεργάτες τους είχαν 1.000 – 1.200 νεκρούς. Είχαν όμως ήδη εξοντώσει περισσότερους από 3.000 αμάχους με 1.326 αεροπορικές επιθέσεις, στις οποίες χτυπήθηκαν και 2.000 μαχητές του ΕΛΑΣ και των άλλων οργανώσεων του ΕΑΜ.

Η Επιστολή

“Ντρέπομαι:

ΗΔΗ σας έχω γράψει για την κατάσταση των πραγμάτων στην Αθήνα. Ο Τύπος στην πατρίδα ετοιμάζει κείμενα.

Αναρωτιέμαι εάν σας πληροφορούν για τα ακριβή τεκταινόμενα. Άραγε οι ερωτήσεις στο Κοινοβούλιο θα απαντηθούν ειλικρινά; Φοβάμαι πως όχι.

Πρώτα από όλα, ντρέπομαι, ντρέπομαι πολύ, για το ρόλο που παίζει η Βρετανία εδώ. Από την πρώτη επιχείρηση της αστυνομίας, που άνοιξε πυρ εναντίον μίας ειρηνικής διαδήλωσης, ολόκληρη η πόλη αντηχεί πυροβολισμούς τουφεκιών, οπλοπολυβόλων και κανονιοβολισμούς από τα τανκς σε όλες τις συνοικίες.

Για μία ολόκληρη μέρα, πάνω κάτω, ήταν αρκετά σοβαρά τα πράγματα μεταξύ των αστυνομικών και του ΕΑΜ. Έπειτα εμείς, κατόπιν διαταγών από το Λονδίνο, μπλεχτήκαμε.

Δεν μπορώ να ξεχάσω ότι δώσαμε σοβαρές διαβεβαιώσεις πως δεν θα εμπλακούμε στα εσωτερικά πολιτικά ζητήματα αυτής της χώρας και ότι εμάς, το στράτευμα, μας συμβούλεψαν να πράξουμε αναλόγως. Πώς τιμήθηκε αυτή η ιερή διαβεβαίωση;

Από το τελευταίο μου γράμμα τα τανκς μας, τα όπλα μας έχουν δει αρκετή δράση και έχουν τσακίσει φιλελεύθερες και κομμουνιστικές δυνάμεις, οι οποίες τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια ακούραστα πάλευαν ενάντια στο φασισμό. Είναι αλήθεια. Είμαι εδώ και έχω αρκετά καλή γνώση της κατάστασης.

Διεξάγεται μία ανελέητη μάχη της Δεξιάς ενάντια στην Αριστερά. Θυμηθείτε ότι η Αριστερά (ΕΑΜ) αγκαλιάζει έξι κόμματα, από τους φιλελεύθερους μέχρι τους κομμουνιστές (ΚΚΕ), ότι πριν ξεκινήσουν τα προβλήματα έξι υπουργοί της κυβέρνησης παραιτήθηκαν σε υποστήριξη αιτημάτων που στη συνέχεια ο λαός κινητοποιήθηκε για να τα διασφαλίσει. Όμως ολόκληρο το βάρος της βρετανικής δύναμης μπήκε στα γεμάτα, υποστηρίζοντας τη Δεξιά ενάντια στην Αριστερά.

Παρατηρώντας τα πράγματα από μία απόσταση, είμαι σίγουρος ότι οι άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν τις ζωές τους σύμφωνα με τους όρους της Χάρτας του Ατλαντικού και της Συνδιάσκεψης της Τεχεράνης θα νικήσουν. Ελεύθεροι από την ανέχεια, από το φόβο, με ελευθερία θρησκευτικής πίστης, λόγου. Τι παραμύθια πρέπει να ειπωθούν πριν εξασφαλιστούν αυτά τα αιτήματα;

Πέρα από πολλές θλιβερές σκηνές, άκουσα τα τανκς να συντρίβουν με τις βολές τους το Αρχηγείο του ΕΑΜ μαζί με τους υπερασπιστές του, είδα το ένα μετά το άλλο τα “Spitfire” (σχεδόν καθημερινά) να ρίχνουν χιλιάδες βόμβες στις αιφνίδιες εφορμήσεις τους, σχεδόν μέσα στα σπίτια του κόσμου!

Τι άξιζαν οι διαβεβαιώσεις μας στον ελληνικό λαό; Το αίμα μου βράζει από τα πράγματα που κάνουν στο όνομά μας. Νιώθω τόσο άσχημα για αυτό το θέμα που απαίτησα να δω τον επικεφαλής αξιωματικό και του εξέθεσα τις απόψεις μου.

Εύχομαι να μπορούσα να βρίσκομαι στο Κοινοβούλιο, να ακούσω και να πάρω μέρος στη συζήτηση που απ’ ό,τι καταλαβαίνω θα λάβει χώρα. Θα έτριβα τη ντροπή που νιώθω από τις πράξεις μας στα μούτρα της κυβέρνησης που ευθύνεται για αυτά τα εγκλήματα.

Η δημοκρατία μας (λέξη ελληνική) πέφτει σαν καυτό μολύβι στα κορμιά του ελληνικού λαού. Τι μας χωρίζει, εμένα από τα παιδιά, ποια αιτία; Για ποιο λόγο μάτωσε αυτή η χώρα, βομβαρδίστηκε, και ο Θεός ξέρει τι άλλο;

Ειλικρινά, είμαι σοκαρισμένος με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα – και δεν είμαι ο μόνος. Πιστέψτε με, η καρδιά και το μυαλό μου βράζουν από αυτές τις καταραμένες εξελίξεις. Ποιος, οκτώ βδομάδες πριν, θα μπορούσε να είχε προβλέψει αυτή την κατάσταση των πραγμάτων;

Έχω έντονα αρνητικά συναισθήματα – ναι – αλλά επίσης σας διαβεβαιώνω ότι τα αντικειμενικά γεγονότα είναι ότι η κυβέρνησή μας σκόπιμα και ανελέητα επιβάλλει μία αντισυνταγματική κυβέρνηση στις πλάτες ενός συμμάχου, που επέδειξε ανυπέρβλητη ανδρεία. Βλέποντας τι συμβαίνει ακριβώς αυτή τη στιγμή, η Χάρτα του Ατλαντικού και η Συνδιάσκεψη της Τεχεράνης δεν αξίζουν ούτε κάλπικη δεκάρα.

Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν στρατιωτικό μυστικό, δεν λένε τίποτα για τους πολεμικούς στόχους για τους οποίους ο λαός μας υπέφερε, έχασε τόσα πολλά.

Η ελευθερία του ελληνικού λαού εξαφανίζεται – και μαζί της θα εξαφανιστεί η δική μας, εάν δεν προσέξουμε. Εν κατακλείδι, άλλη μια φορά σας λέω, ντρέπομαι γι’ αυτό που συμβαίνει, είναι ζωώδες και αηδιαστικό. Χαίρομαι που “άνοιξα τα χαρτιά μου” στον επικεφαλής αξιωματικό μου. Αυτή μου η πράξη με έκανε να νιώσω λιγάκι πιο καθαρός, όχι όμως πολύ. Τα τεκταινόμενα σήμερα στην Ελλάδα είναι ευθύνη δική μου, δική σας, των γειτόνων, του χωριού, της πόλης, της χώρας.

Μας στιγματίζουν όλους”.