Του Γιώργου Κ. Καββαδία*
Η φετινή φουρνιά των υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων είναι αναμφισβήτητα από τις πιο αδικημένες. Δεν είναι μόνο οι δραματικές επιπτώσεις της πανδημίας και η τηλεκπαίδευη που μετατράπηκε σε τηλεπαίδευση είναι και οι πολιτικές επιλογές Κυβέρνσης και ΥΠΑΙΘ να περάσουν αντιδραστικές αλλαγές που υψώνουν πρόσθετα υψηλά εμπόδια στις προσπάθειες των υποψηφίων και των οικογενειών τους για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Επιγραμματικά: Ο μεγαλύτερος όγκος της ύλης δεν έχει διαδαχθεί δια ζώσης, αλλά με τηλεπαίδευση που άφησε τεράστια κενά και διεύρυνε το χάσμα των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων. Η μείωση της ύλης είναι σαφώς μικρότερη αναλογικά με πέρυσι. Το ΥΠΑΙΘ ήθελε να αποδείξει ότι όλα πήγαν καλά με την τηλεπαίδευση και το μάρμαρο πληρώνουν οι υποψήφιοι.Σε αυτές τις συνθήκες το ΥΠΑΙΘ αντί να αυξήσει τον αριθμό των εισακτέων με δεδομένη την έκτακτη κατάσταση της πανδημίας μείωσε αισθητά τον αριθμό των εισακτέων, κυρίως στα κεντρικά τμήματα των ΑΕΙ, υψώνοντας επιπλέον εμπόδια. Το υψηλότερο εμπόδιο, ωστόσο, είναι η καθιέρωση από φέτος, από τη χρονιά της πανδημίας της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής η οποία μάλιστα νομοθετήθηκε μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς που σημαίνει ότι οι υποψήφιοι είχαν ξεκινήσει τον αγώνα τους και στη διάρκειά του άλλαξαν οι όροι διεξαγωγής του! Αναμφισνήτητα η υπουργός Παιδείας Ν. Κεραμέως και το κυβερνητικό επιτελείο κερδίζουν το βραβείο της πιο ανάλγητης ταξικής πολιτικής στην ιστορία των πανελλαδικών εξετάσεων!
Μείωση εισακτέων
Υπενθυμίζεται ότι ο αριθμός των εισακτέων για το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 ανήλθε σε 77.970, ενώ για το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 σε 78.335.
Αν η επιβολή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, ως δρεπανηφόρο άρμα, θα κόψει την είσοδο σε χιλιάδες υποψηφίους, ένας άλλος αθέατος κόφτης, με την ανακοίνωση του αριθμού εισακτέων, στήθηκε: Η παγίδα της ανακατανομής των θέσεων εισακτέων.
Να το πούμε καθαρά: Η μείωση των θέσεων εισακτέων σε Αθήνα – Θεσσαλονίκη όπου κατοικοεδρεύει η πλειονότητα των υποψηφίων σε συνδυασμό με το υψηλό, στη χώρα μας, ιδιωτικό κόστος σπουδών για τους σπουδαστές εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας, εισάγει έντεχνα και ύπουλα στους τελευταίους και στις οικογένειές τους ένα κεντρικό δίλημμα: Ή να σπουδάσει το παιδί σε σχολή εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας που συνήθως δεν είναι και της επιλογής του και να κοστίσει 7-8.000 ετησίως ή να απευθυνθεί στα κολέγια που το ΥΠΑΙΘ φρόντισε το πτυχίο τους να έχει πλέον τα ίδια εκπαιδευτικά και επαγγελματικά δικαιώματα, που θα κάνουν τις «σπουδές» της επιλογής τους, που θα ολοκληρώσουν τις «σπουδές» τους νωρίτερα και απλά θα χρεωθούν κάτι παραπάνω
Δείτε αναλυτικά τον αριθμών των εισακτέων ανά τμήμα/σχολή πατώντας ΕΔΩ
Η νέα «βάση του δέκα»
Παράλληλα, ανακοινώνονται οι συντελεστές που όρισε το κάθε Πανεπιστημιακό Ίδρυμα για κάθε Τμήμα/Σχολή του, βάσει των οποίων θα προκύψει η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ). Υπενθυμίζεται ότι για την εισαγωγή υποψηφίων σε ΑΕΙ απαιτείται η επίτευξη στις πανελλαδικές εξετάσεις βαθμολογικής επίδοσης ίσης ή μεγαλύτερης της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής ανά Σχολή, Τμήμα ή εισαγωγική κατεύθυνση.
Δείτε τους συντελεστές για την ΕΒΕ πατώντας ΕΔΩ
Πώς διαμορφώνεται η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ)
Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) που θεσμοθετήθηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς , ενώ οι υποψήφιοι είχαν ξεκινήσει την προετοιμασία τους με βάση το προηγούμενο σύστημα διαμορφώνει ακόμα πιο πιεστικές συνθήκες. Η κυβέρνηση επιμένει στην εφαρμογή της από φέτος παρά την πανδημία και τις δραματικές συνέπειες από την τηλε(κ)παίδευση και ενώ είναι ορατός ο κίνδυνος να μείνουν εκτός ΑΕΙ πάνω από 20.000 – υποψήφιοι – αν και ο ακριβής αριθμός δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί. Ακόμα κινδυνεύουν να μείνουν εκτός μαθητές με βαθμολογία πάνω από 10.000 μόρια! Παράλληλα δεκάδες τμήματα των ΑΕΙ, περίπου 150 ή ποσοστό 30% από το σύνολο των 459 κινδυνεύουν να μείνουν με ελάχιστους πρωτοετείς και σταδιακά να βάλουν λουκέτο.
Πώς διαμορφώνεται η ΕΒΕ κάθε χρόνο
Η ΕΒΕ δε θα είναι η ίδια κάθε χρόνο, αλλά θα μεταβάλλεται ανάλογα με τις επιδόσεις των υποψηφίων. Θα προκύπτει κάθε χρόνο από τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων κάθε επιστημονικού πεδίου –συνολικά 4– πολλαπλασιαζόμενο με συντελεστή τον οποίο θα αποφασίζει κάθε τμήμα ΑΕΙ, που είναι ενταγμένο στο πεδίο. Ειδικότερα, αν ο μέσος όρος των επιδόσεων των υποψηφίων σε ένα από τα τέσσερα επιστημονικά πεδία είναι 10.000 μόρια, η ελάχιστη βάση εισαγωγής θα κινηθεί μεταξύ 8.000 και 12.000 μορίων στο συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο. Αν δηλαδή σε μία χρονιά η πλειονότητα των μαθητών έχει πετύχει υψηλές επιδόσεις, η βάση θα ανέβει, όμως αναλογικά ο αριθμός των υποψηφίων που θα μείνουν εκτός των πανεπιστημίων, λόγω πολύ χαμηλών βαθμολογιών, θα είναι περίπου ο ίδιος με μια χρονιά όπου οι επιδόσεις των μαθητών θα είναι κατά μέσο όρο χαμηλές.
Ενδεικτικά, Πέρσι, το 2020, αυξήθηκε συγκριτικά με άλλες χρονιές ο αριθμός των υποψηφίων που έγραψαν πολύ χαμηλούς βαθμούς, ενώ είχαν καταργηθεί οι συντελεστές βαρύτητας στα δύο μαθήματα ανά επιστημονικό πεδίο, γεγονός που δεν επιτρέπει ασφαλείς εκτιμήσεις. Από τις φετινές Πανελλαδικές εξετάσεις επιστρέφουν οι συντελεστές βαρύτητας στη βαθμολόγηση των δύο από τα τέσσερα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, όπως ίσχυε έως το 2019. Ο βαθμός των δύο μαθημάτων βαρύτητας θα πολλαπλασιάζεται με 1,3 και με 0,7 αντίστοιχα, δηλαδή Αρχαία (1,3), Ιστορία (0,7), Μαθηματικά (1,3), Φυσική (0,7), Βιολογία (1,3), Χημεία (0,7), Μαθηματικά (1,3) και Οικονομία (0,7), ανάλογα με το επιστημονικό πεδίο του υποψηφίου.
Αν υποθέσουμε ότι με βάση τις επιδόσεις του 2020 ίσχυε το φετινό σύστημα με την ΕΒΕ θα είχαμε τα εξής δεδομένα:
– Στο 1ο επιστημονικό πεδίο, ο μ.ό. ήταν 11.100 μόρια με σύνολο υποψηφίων 21.597. Η νέα ελάχιστη βάση εισαγωγής με συντελεστή το 0,8 ορίζεται στα 8.800 μόρια.
– Στο 2ο επιστημονικό πεδίο ο μ.ό. ήταν 11.400 μόρια με σύνολο υποψηφίων 15.187. Η νέα ελάχιστη βάση εισαγωγής με συντελεστή το 0,8 ορίζεται στα 9.150 μόρια.
– Στο 3ο επιστημονικό πεδίο ο μ.ό. ήταν 11.500 μόρια με σύνολο υποψηφίων 10.989. Η νέα ελάχιστη βάση εισαγωγής με συντελεστή το 0,8 ορίζεται στα 9.250 μόρια.
– Στο 4ο επιστημονικό πεδίο ο μ.ό. ήταν 9.810 μόρια με σύνολο υποψηφίων 23.386. Η νέα ελάχιστη βάση εισαγωγής με συντελεστή το 0,8 ορίζεται στα 7.850 μόρια.
Το υπουργείο όρισε ότι το εύρος των συντελεστών είναι από 0,8 έως 1,2. Από τις αποφάσεις των ΑΕΙ προκύπτει ότι τα περισσότερα τμήματα των κεντρικών ΑΕΙ επέλεξαν συντελεστές πάνω από 1. Αντίθετα, τα τμήματα των περιφερειακών ΑΕΙ έχουν προτιμήσει να κινηθούν πέριξ του 0,8. Δηλαδή, να οδηγήσουν τη βάση εισαγωγής τους κάτω από τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων τους.
Ειδικά μαθήματα
Αλλαγές θα ισχύσουν και στα ειδικά μαθήματα, τα οποία θα ακολουθήσουν και αυτά με τη σειρά τους την ίδια διαδικασία με την ελάχιστη βάση εισαγωγής.
Μέχρι πέρσι, όποιος υποψήφιος διεκδικούσε ένα τμήμα με υποχρεωτικό ειδικό μάθημα θα έπρεπε να πετύχει τουλάχιστον τη βάση του 10, δηλαδή να γράψει από 10.000 μόρια και πάνω.
Τώρα, τίθεται ελάχιστη βάση εισαγωγής με το εύρος των συντελεστών να κυμαίνεται από 0,7 έως 1,10.
Τα πανεπιστημιακά τμήματα καλούνται και πάλι να θέσουν το εύρος.
Τμήματα κοινά σε περισσότερα από ένα επιστημονικά πεδία
Για τα πανεπιστημιακά τμήματα που είναι κοινά σε περισσότερα από ένα επιστημονικά πεδία, η ελάχιστη βάση εισαγωγής προκύπτει από τη χαμηλότερη τιμή.
Δηλαδή, στα Παιδαγωγικά, ασχέτως αν ο υποψήφιος προέρχεται από το 1ο επιστημονικό πεδίο (σ.σ.: που έχει για παράδειγμα 10.000 μόρια μέσο όρο) ή από το 4ο επιστημονικό πεδίο (σ.σ.: που έχει για παράδειγμα 8.000 μόρια μέσο όρο) θα εισαχθεί με την ελάχιστη βάση εισαγωγής που θα προκύψει από το επιστημονικό πεδίο με τα χαμηλότερο μόρια (σ.σ.: στο παραπάνω παράδειγμα το 4ο επιστημονικό πεδίο).
Αποκλεισμός ταξικός – Αύξηση της πελατείας των κολλεγίων
Να υπενθυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι από το 2005, το υπουργείο Παιδείας (υπουργός Μαριέττα Γιαννάκου) επιβάλλει την περιβόητη «βάση του 10». Η τότε υπουργός Παιδείας παρουσίασε την αλλαγή αυτή ως ελιξίριο που θα δώσει τη δυνατότητα στο λύκειο να οικοδομήσει «τη μορφωτική του αποστολή και δυναμική ως σχολείο γενικής μόρφωσης», θα καλλιεργήσει «το ενδιαφέρον των μαθητών για την απόκτηση της γνώσης στο σύνολο των μαθημάτων του λυκείου», θα «αυξήσει τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών» και «θα περιορίσει το φροντιστήριο».
Τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη εφαρμογή της βάσης του 10, διαψεύστηκαν πανηγυρικά όλοι οι μύθοι με τους οποίους η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είχε ντύσει την απόφασή της. Καμία βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος δεν υπήρξε, καθόλου δεν ανέβηκε το επίπεδο των μαθητών. Αντίθετα, μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των εισακτέων, αυξήθηκε η πελατεία των λεγόμενων κολεγίων, για τα οποία καμία βάση του 10 δεν ίσχυε όταν ηχούσαν τα δίδακτρα.
Έγινε τότε φανερό ότι δεν επρόκειτο παρά για μια επιχείρηση νομιμοποίησης του εξοστρακισμού των πιο αδύνατων κοινωνικά και σχολικά και για ένα «στένεμα» των διόδων των πανεπιστημίων που «έκλεινε το μάτι», την περίοδο εκείνη, στα εκατοντάδες Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών και στα λεγόμενα Κολέγια, στα οποία προσφέρονταν έτοιμη πελατεία το «πλεόνασμα» των υποψηφίων που δεν θα εισάγονταν. Συνολικά, από τον χρόνο εφαρμογής της βάσης του 10, μέσα σε τέσσερα χρόνια (2005/6-2008/9), έμειναν ακάλυπτες 50.000 θέσεις σε ΑΕΙ-ΤΕΙ, ενώ, βέβαια, η νέα αυτή ρύθμιση έριξε νέο λίπασμα στην αρένα του ανταγωνισμού και των φροντιστηρίων.
Είναι φανερό δια γυμνού οφθαλμού ότι ο βασικός προσανατολισμός της κυβέρνησης είναι η μείωση των εισακτέων, η πριμοδότηση της ιδιωτικής Ανώτατης Εκπαίδευσης και η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου πανεπιστημίου με την παραχώρηση υποδομών του για όσους ξένους φοιτητές μπορούν να πληρώνουν δίδακτρα. Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) θα παίξει τον ρόλο του τροχονόμου της εισόδου στα πανεπιστήμια, εξοστρακίζοντας, με εργαλείο τον βαθμό δυσκολίας των θεμάτων, χιλιάδες υποψήφιους, χωρίς να εκτεθεί το υπουργείο Παιδείας με μια ανακοίνωση μειωμένου αριθμού εισακτέων.
*Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και του Εκπαιδευτικού Ομίλου
e-prologos.gr
