Τάσος Σαραντής

Καταστροφικό σχέδιο κατασκευής αιολικών σταθμών με πρόβλεψη διάνοιξης δρόμων 23,6 χλμ. σε ανέγγιχτα βουνά και άλλα υποστηρικτικά έργα που θα επηρεάσουν οικισμούς και αγροτικές καλλιέργειες – «Σκοτεινή» η ΜΠΕ αποκρύπτει ή αγνοεί ότι στην περιοχή λειτουργεί ένα από τα σημαντικότερα αναρριχητικά κέντρα της Πελοποννήσου – Πλήγμα για παραλίες, προστατευόμενα μνημεία και την παγκοσμίου φήμης Καστροπολιτεία της Μονεμβάσιας

Ένα από τα πιο καταστροφικά αιολικά έργα στην Πελοπόννησο, στην ευρύτερη περιοχή της Νεάπολης Βοιών, σχεδιάζεται από την εταιρεία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΜΑΛΕΑ ΛΑΚΩΝΙΑΣ Α.Ε.» (θυγατρική της ΤΕΡΝΑ), το οποίο αποτελείται από 5 αιολικούς σταθμούς με 12 γιγαντιαίες ανεμογεννήτριες, ύψους 149,6 μέτρων, που ξεκινούν από τα χωριά Αγιος Νικόλαος και Βελανίδια και φτάνουν μέχρι το ακρωτήριο του Μαλέα, ακριβώς πάνω από τον ομώνυμο φάρο και το Μοναστήρι της Αγίας Ειρήνης.

Για την υλοποίηση του έργου, που θα καταλάβει συνολικά 92.012 τετραγωνικά μέτρα, θα διανοιχθούν νέοι δρόμοι μήκους 23,6 χιλιομέτρων σε ανέγγιχτα βουνά, θα κατασκευαστεί ένας νέος υποσταθμός ανύψωσης τάσης που θα καταλάβει 18.419 τ.μ. και θα δημιουργηθεί ένα νέο δίκτυο υψηλής τάσης που διασχίζει όλη τη χερσόνησο του Μαλέα ξεκινώντας από τη θέση «Λυκόγκρεμος» και φτάνοντας μέχρι τους Μολάους, με μήκος 45 χιλιομέτρων και 100 πυλώνες (!) το οποίο, μάλιστα, εκτός από τις παρθένες ορεινές περιοχές, σχεδιάζεται να διέλθει και εντός ή πλησίον οικισμών, αλλά και εντός γεωργικής γης.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου αγνοεί ή, στη χειρότερη περίπτωση, αποκρύπτει, ότι στην περιοχή των σχεδιαζόμενων αιολικών «Λυκόγκρεμος» και «Κριθίνα» λειτουργεί από το 2010 το Αναρριχητικό Κέντρο του Αγίου Νικολάου, ένα από τα σημαντικότερα της Πελοποννήσου που διαθέτει τέσσερα αναρριχητικά πεδία και αποτελεί σημαντικό προορισμό για Ελληνες και Ευρωπαίους αναρριχητές.

Η απάντηση γι’ αυτή την απόκρυψη από την ΜΠΕ μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι, σύμφωνα με το ισχύον Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ), «οι ανεμογεννήτριες θα πρέπει να απέχουν σε απόσταση τουλάχιστον 1.000 μέτρων από Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης και άλλες Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Παραγωγικών Δραστηριοτήτων του τριτογενούς τομέα, από θεματικά πάρκα, από τουριστικούς λιμένες και άλλες θεσμοθετημένες ή διαμορφωμένες τουριστικά περιοχές και από τουριστικά καταλύματα και ειδικές τουριστικές υποδομές».

Στην προκειμένη, όχι μόνο δεν τηρείται η οριζόμενη απόσταση των 1.000 μέτρων, αλλά μία ανεμογεννήτρια εντοπίζεται σε απόσταση 34 μέτρων από ένα από τα τέσσερα αναρριχητικά πεδία στη θέση «Λυκόγκρεμος». Τα υπόλοιπα αναρριχητικά πεδία θα περικυκλωθούν από ανεμογεννήτριες σε αποστάσεις από 563 έως 650 μέτρα.

Εξάλλου, και πάλι σύμφωνα με το ΕΠΧΣΑΑ, οι ανεμογεννήτριες με βάση τη διάμετρο της πτερωτής τους στο συγκεκριμένο έργο θα πρέπει να απέχουν σε απόσταση μικρότερη από τα 932,4 μέτρα από προστατευόμενους ναούς, μνημεία, ιερά προσκυνήματα και αρχαιολογικούς χώρους ή σε απόσταση μικρότερη, αρκεί η άτρακτός τους να μην είναι ορατή από το σημείο ενδιαφέροντος. Κι όμως, μία ανεμογεννήτρια απέχει μόλις 802 μέτρα από την Ιερή Σκήτη του Οσίου Θωμά του εν Μαλεώ, ιερό προσκύνημα της περιοχής, βορείως της Μονής της Αγίας Ειρήνης και είναι απόλυτα ορατή από αυτήν.

Ακόμη μία ανεμογεννήτρια απέχει μόλις 817 μέτρα από τον Ι.Ν. του Αγίου Γεωργίου Καρκαντζέρη ή Καντζηλέρη, τον οποίο ο μελετητής τοποθετεί σε λάθος σημείο, στην πίσω πλευρά του βουνού, ενώ στην πραγματικότητα εντοπίζεται στην πλευρά του Λακωνικού Κόλπου, βορείως του οικισμού του Αγίου Νικολάου και στο μέσον της απόστασης μεταξύ του οικισμού και του αιολικού σταθμού στη θέση «Κριθίνα».

Επίσης, ο ΑΣΠΗΕ είναι απόλυτα θεατός από το σημείο του μνημείου. Αλλες 5 ανεμογεννήτριες θα βρίσκονται σε αποστάσεις από 441 έως 845 μέτρα από δύο ναούς. Εξάλλου, δύο ανεμογεννήτριες θα απέχουν ελάχιστα μέτρα παραπάνω από το όριο των 932,4 μ. από τη Μονή της Αγίας Ειρήνης και από τον βυζαντινό ναό του Αγίου Γεωργίου στη Βαβύλα (Πίσω Αγιώργης). Κι αυτά θα συμβούν στη νοτιότερη απόληξη της Χερσονήσου του Μαλέα, το λεγόμενο «Μικρό Αγιον Ορος», λόγω της πληθώρας των βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων της περιοχής.

Σε ό,τι αφορά τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, μία ανεμογεννήτρια εντοπίζεται ακριβώς επάνω σε αρχαιολογικό χώρο και άλλες 4 σε απόσταση έως και 884 μέτρα από τον ίδιο χώρο. Δεδομένων των προαναφερόμενων, η ΜΠΕ παραβιάζει το ισχύον Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ.

Πέραν αυτών, οι αιολικοί σταθμοί σε τρεις θέσεις τοποθετούνται εγγύτατα σε άλλα δύο σημαντικά πολιτιστικά μνημεία της περιοχής, κηρυγμένα επισήμως ως τέτοια, τον Φάρο του Μαλέα και το «Γερμανικό Παρατηρητήριο», τα οποία, μέσω του αναπτυγμένου δικτύου των μονοπατιών της Δημοτικής Ενότητας Βοιών, επισκέπτονται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.

Τουλάχιστον εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι 4 αιολικοί σταθμοί τοποθετούνται στη νοτιότερη απόληξη της Χερσονήσου του Μαλέα, δηλαδή στο χερσαίο τμήμα το οποίο «αντικρίζει» η ιστορική και παγκοσμίου φήμης Καστροπολιτεία της Μονεμβάσιας, η οποία εδώ και χρόνια διεκδικεί με αξιώσεις μια θέση στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, μια θέση που δικαίως έχει ήδη κατακτήσει ο «γειτονικός» Μυστράς.

Και δεδομένης της αυστηροποίησης τα τελευταία χρόνια των κριτηρίων ένταξης στον συγκεκριμένο κατάλογο από την UNESCO, καθώς λαμβάνονται πλέον υπόψη στοιχεία όπως το περιβάλλον φυσικό τοπίο του κάθε μνημείου και το πόσο συνάδει αυτό με το εκάστοτε μνημείο, είναι αμφίβολο εάν η Καστροπολιτεία της Μονεμβάσιας θα πετύχαινε τον στόχο της έχοντας στον ορίζοντά της τις ανεμογεννήτριες των παραπάνω αιολικών σταθμών, αλλά και το εναέριο δίκτυο των πυλώνων Υψηλής Τάσης των 45 χιλιομέτρων. Πόσο μάλλον τους ακόμη 19 αιολικούς σταθμούς που έχουν λάβει άδεια παραγωγής στη Χερσόνησο του Μαλέα.

Δεδομένων αυτών, καθίσταται εξωπραγματικός ο ισχυρισμός της ΜΠΕ ότι οι αιολικοί σταθμοί χωροθετούνται σε μια περιοχή όπου δεν υφίσταται τουριστική ανάπτυξη, αλλά ούτε και οι προϋποθέσεις να υπάρξει κάτι τέτοιο τα επόμενα χρόνια.

Ισχυρό πλήγμα αναμένεται να επιφέρει η εγκατάσταση των θηριωδών ανεμογεννητριών και στο περιβάλλον, με δύο ανεμογεννήτριες να εγκαθίστανται σε Καταφύγιο Αγριας Ζωής, σε δύο βιότοπους και σε «Σημαντική Περιοχή Πουλιών», την ίδια στιγμή που στον ίδιο χώρο έχει εκδοθεί ΑΕΠΟ για την εγκατάσταση άλλων 11 ανεμογεννητριών της εταιρείας «ΑΙΟΛΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΒΡΥΣΑΚΙΑ Α.Ε.», κάτι το οποίο ουδόλως αναφέρεται στην ΜΠΕ. Επίσης, εντός της περιοχής εγκατάστασης του ενός αιολικού σταθμού εντοπίζεται το αρχέγονο υπεραιωνόβιο Δάσος της Αριάς.

Και πώς θα «ανεβούν» οι ανεμογεννήτριες στα σημεία εγκατάστασης; Οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις για την «απόβαση των ανεμογεννητριών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην ΜΠΕ, θα γίνουν σε μία από τις τρεις ακτές της Χερσονήσου του Μαλέα, οι οποίες αποτελούν τρεις από τις εμβληματικότερες και ομορφότερες ακτές της Τοπικής Κοινότητας του Αγίου Νικολάου και της Δημοτικής Ενότητας Βοιών γενικότερα (Ασπες, Λίμνη, Ριζμαρί).

Επιπτώσεις

Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Βατικιώτικων Συλλόγων Αττικής, τα έργα θα επιφέρουν καταστροφικές επιπτώσεις στο τοπίο, στην ιερότητα του χώρου, στον θρησκευτικό και εναλλακτικό τουρισμό που αναπτύσσεται στην περιοχή, στα ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του ιστορικού τοπόσημου του Μαλέα, στη σημαντική γεωλογική ιδιαιτερότητα και σπουδαιότητά του, αλλά και στην ιδιαίτερη βιοποικιλότητα της ιστορικής χερσονήσου.

Εξάλλου, θα καταστρέψουν το παρόν και το μέλλον της ήπιας, ποιοτικής τουριστικής ανάπτυξης που επιθυμούν και στην οποία έχουν προσανατολιστεί η τοπική κοινωνία και ο Δήμος Μονεμβασίας, στηριζόμενοι στο πλούσιο πολιτιστικό, περιβαλλοντικό και γεωλογικό απόθεμα της ευρύτερης περιοχής του θρυλικού Καβομαλιά. Επιπλέον, θα έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής μελέτης (που αφορά δεκάδες χωριά και αρδεύσιμες εκτάσεις του Δήμου Μονεμβασίας), επιτείνοντας το έντονο φαινόμενο της λειψυδρίας που αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια η Χερσόνησος του Μαλέα.

Ράμπα στον αιγιαλό για τα φορτηγά

Επί της τελικά επιλεχθείσας παραλίας προσαιγιάλωσης θα δημιουργηθεί προσωρινή ράμπα επί του αιγιαλού για τη διέλευση οχημάτων μεταφοράς από φέριμποουτ προς την παρακείμενη δημοτική οδό με τη χρήση ειδικών ξύλινων δοκίδων (ξυλοστρώματα) που θα «στρωθούν» κατάλληλα στην παραλία και μέχρι το όριο αμμοχαλικώδους και γαιώδους-ημιβραχώδους εδάφους και την τοποθέτηση πιθανών προκατασκευασμένων τσιμεντένιων ρείθρων (μπλόκια) ώστε όταν προσεγγίσει το πλοίο μεταφοράς στα σημεία να «ρίξει» τον καταπέλτη πάνω στις τοποθετημένες ξύλινες δοκίδες, αναφέρεται στην ΜΠΕ.

Ομως, είναι προφανές ότι απουσιάζει παντελώς οποιαδήποτε σοβαρή εξέταση αυτών των ακτών, καθότι και οι τρεις διαθέτουν αβαθή ύδατα και, προκειμένου να γίνουν όσα ο μελετητής περιγράφει, θα χρειαστεί και η ανάλογη εκβάθυνση του βυθού, προκειμένου να προσεγγίσει σε αυτές το οποιοδήποτε φέριμποουτ μεταφοράς των οχημάτων και των ανεμογεννητριών. Δηλαδή, έργα πολύ μεγαλύτερης κλίμακας από την ήδη μεγάλη που περιγράφεται. Ωστόσο, σε κανένα σχέδιο δεν καταγράφεται η ακριβής διαμόρφωση του χώρου που υποτίθεται ότι θα επιλεγεί, ούτως ώστε να υπάρχει μια σαφής εικόνα των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων. Επιπλέον, στην παραλία «Ασπες» δεν μπορούν να εκφορτωθούν ανεμογεννήτριες, διότι η υψομετρική διαφορά της παραλίας με το οδικό δίκτυο είναι 8-9 μέτρα. Εξ ου και η πρόσβαση των λουόμενων σε αυτή την παραλία γίνεται από μονοπάτι.

πηγή: efsyn.gr