Ανακοίνωση της Γραμματείας της ΚΕ του Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κόμματος για την εγχώρια κατάσταση

Ενάντια στη νοθεία, για μια πραγματική λαϊκή δημοκρατία

Οι γενικές εκλογές της 20ής Οκτώβρη αποτελούν μία τομή για τον Έβο Μοράλες και το MAS (σ.μετ.: MAS-ΙPSP, Κίνημα για το Σοσιαλισμό- Πολιτικό Εργαλείο για την Κυριαρχία των Λαών, ο πολιτικός φορέας του Μοράλες), καθώς είναι οι πρώτες προεδρικές εκλογές από το 2005 στις οποίες το δίδυμο Μοράλες Άιμα-Γκαρσία Λινέρα δεν αποσπά την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων. Η ήττα του κυβερνητικού ρεύματος στο δημοψήφισμα για την τροποποίηση του άρθρου 168 του Πολιτικού Συντάγματος του Κράτους (στις 21 Φλεβάρη 2016) (σ.μετ.: αναφορικά με τη δυνατότητα εκ νέου υποψηφιότητας του Μοράλες), δεν αποτέλεσε εμπόδιο για το Συνταγματικό Δικαστήριο προκειμένου αυτό, με την απόφαση 84/2017, να αγνοήσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, επικαλούμενο το “δημοκρατικό δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι”. Βάσει ενός νέου Νόμου περί Πολιτικών Οργανώσεων, θεσπίστηκε μια νέα διαδικασία – οι προκριματικές εκλογές, μοναδικός ρόλος των οποίων είναι η νομιμοποίηση των προεδρικών υποψηφιοτήτων. Αυτές οι εκλογές διεξήχθησαν το Γενάρη του 2019, με μια συμμετοχή μικρότερη του 46% του αριθμού των μελών του ίδιου του κυβερνητικού ρεύματος.

Οι παραμονές των γενικών εκλογών χαρακτηρίστηκαν από μια κλιμάκωση των κοινωνικών συγκρούσεων (ανάμεσα στις οποίες, γιατροί, υπεράσπιση λιθίου – σ.μετ.: Η Βολιβία, κάτοχος των μεγαλύτερων αποθεμάτων λιθίου παγκοσμίως, προχώρησε σε συμφωνίες με γερμανικές και κινεζικές εταιρίες για την εξόρυξή του), και από την υπεράσπιση της Τσικιτανία, που επί μήνες βρισκόταν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω πυρκαγιών. Αυτές οι κοινωνικές συγκρούσεις προκάλεσαν μια αυξανόμενη πόλωση στον πληθυσμό, εν μέσω μιας ισχυροποίησης του ρατσιστικού, ξενοφοβικού, μισογυνικού, τοπικιστικού λόγου και της ρητορικής μίσους, που χαρακτήριζαν την “ημισέληνο” (σ.μετ.: άτυπη ονομασία της βόρειας και της ανατολικής περιοχής της χώρας) εδώ και μια δεκαετία. Δημιουργήθηκε ένα πολιτικό πλαίσιο πλήρους σύγχυσης, στο οποίο σημαντικές ομάδες που αποτελούσαν άλλοτε μονάδες κρούσης της Δεξιάς προσχωρούσαν στη “Διαδικασία της Αλλαγής”, αφ’ενός, και αφ’ετέρου, ενώνονταν για “να υπερασπίσουν τη δημοκρατία” από επιτροπές πολιτών μέχρι την CONADE (σ.μετ.: Εθνική Επιτροπή για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας, πολιτικοσυνδικαλιστικό μέτωπο που είχε ιδρυθεί επί δικτατορίας και επανενεργοποιήθηκε το 2018 για την υπεράσπιση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος): δεν υπάρχει πολιτική ή κοινωνική οργάνωση που να μπορεί να κατηγορηθεί για το σύνολο της δυσαρέσκειας και των αντιθέσεων που οξύνονται στη χώρα.

Τα εκλογικά αποτελέσματα της 20ής Οκτώβρη, πρώτα απ’ όλα, συνιστούν μια ξεκάθαρη απόδειξη των ορίων της αντιπροσωπευτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας ως μηχανισμού επίλυσης των βαθιών αντιθέσεων που ενυπάρχουν στη χώρα, με την πόλωση ανάμεσα στο κυβερνητικό ρεύμα (MAS-ΙPSP) και τη “χρήσιμη ψήφο” υπέρ του πρώην προέδρου Μέσα (ο οποίος ήταν σύντροφος του νεοφιλελεύθεου επιχειρηματία Σάντσες ντε Λοζάδα, σ.μετ.: και αντιπρόεδρός του, όταν ο τελευταίος ήταν πρόεδρος της χώρας το 2002-2003. Ο Λοζάδα παρενέβη προεκλογικά, επιτιμώντας το Μέσα, σε επιστολή του στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς από τις ΗΠΑ, στις οποίες διέφυγε το 2006). Οι αυξημένοι ψήφοι για τον φονταμενταλιστή, μισογύνη και εχθρό των δικαιωμάτων υποψήφιο του Χρισιανοδημοκρατικού Κόμματος (σ.μετ.: του νοτιοκορεατικής καταγωγής Τσι Χιούν Τσουνγκ) εφιστά την προσοχή και προκαλεί ανησυχία, πολλώ δε μάλλον αφού αυτός παρέχει τη στήριξή του στον Μέσα, υπό την προϋπόθεση του “κατεβάσματος από τον Μέσα της σημαίας του ουράνιου τόξου” (σ.μετ.: των ΛΟΑΤ). Η ψήφος του ανατολικού τοπικισμού, όπως αυτός εκφράστηκε με τη συμμαχία “Η Βολιβία λέει Όχι”, περιορίστηκε σε μια ελάχιστη έκφραση σε πανεθνικό επίπεδο, ωστόσο, διατηρείται σε μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες στη Σάντα Κρους και τη Μπένι. Πέντε κόμματα απώλεσαν το νομικό τους χαρακτηρισμό ως πολιτικών φορέων πανεθνικού χαρακτήρα σε αυτές τις εκλογές λόγω της αποτυχίας τους να ξεπεράσουν το κατώφλι του 3% των ψήφων: ο ιθαγενισμός του “Τρίτου Συστήματος” (σ.μετ.: MTS, Κίνημα “Τρίτο Σύστημα”), απέσπασε μόλις κάτι παραπάνω από 1%, ενώ τα παραδοσιακά κόμματα και αυτά του πρώτου λαϊκιστικού κύματος – MNR (σ.μετ.: το συντηρητικό-νεοφιλελεύθερο Επαναστατικό Εθνικιστικό Κίνημα), UCS (σ.μετ.: το κεντροδεξιό κόμμα “Ένωση Πολιτών Αλληλεγγύη”), FPV (σ.μετ.: συντηρητικό και ανοιχτά φιλοεπιχειρηματικό “Μέτωπο για τη Νίκη”) Pan.Bol (σ.μετ.: Κόμμα Εθνικής Δράσης) δεν απέσπασαν ούτε το 1%. Με όρους εδρών για το επόμενο κοινοβούλιο, είναι ήδη γεγονός ότι το MAS δεν θα έχει τα 2/3 των εδρών που είναι απαραίτητες για να ορίσει το επόμενο Ανώτατο Εκλογοδικείο ή να προβεί σε μια πολιτική δίκη, ωστόσο, διατηρείται ως πρώτη δύναμη και στα δύο νομοθετικά σώματα.

Το Ανώτατο Εκλογοδικείο, που αποτέλεσε αντικείμενο έντονων κριτικών για την έλλειψη ανεξαρτησίας του, έχασε ακόμα περισσότερη νομιμοποίηση από το λαό με τις συνεχείς παραιτήσεις αντιπροέδρων και άλλων ανώτατων αξιωματούχων τις παραμονές των εκλογών. Το σύστημα της γρήγορης μετάδοσης των αποτελεσμάτων, γνωστό ως TREP, διακόπηκε αντικανονικά επί σχεδόν 24 ώρες πριν την ανακοίνωση του υπολοίπου 17% των ψήφων, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή τα αποτελέσματα επέβαλλαν τη διεξαγωγή 2ου γύρου εκλογών, καθώς ουδείς υποψήφιος είχε αποσπάσει το 50%+1 των ψήφων, ούτε υπήρχε υποψήφιος με 40% και 10% διαφορά από τον δεύτερο (που αποτελούν τους δυο τρόπους για την ανάδειξη προέδρου από τον πρώτο γύρο των εκλογών στη Βολιβία). Με την ενεργοποίηση του TREP τη νύχτα της 21ης Οκτώβρη, με καταμετρημένο – υποτίθεται – το 98,9% των ψήφων, εμφανίστηκε, σε αντίθεση με κάθε στατιστική πρόβλεψη, μια διαφορά 10,1% ανάμεσα στους δύο πρώτους υποψηφίους και, ως εκ τούτου, προέκυψε τελικά η ανακοίνωση της εκλογικής νίκης του MAS από τον πρώτο γύρο. Αυτό το γεγονός προκάλεσε πανεθνικό κύμα διαμαρτυριών ενάντια στις εκλογικές αρχές, που κατηγορούνται για νοθεία, και το οποίο οδηγήθηκε σε καταστολή και συγκρούσεις ανάμεσα στους οπαδούς του κυβερνητικού ρεύματος και τους αντιπολιτευόμενους.

Οι κομμουνιστές έχουμε πληρη συνείδηση του ότι ούτε ο Έβο Μοράλες ούτε ο Κάρλες Μέσα εκπροσωπούν το μετασχηματισμό που χρειάζεται η χώρα μας. Και οι δυο εκπροσωπούν συμφέροντα διαφορετικών τμημάτων των κυρίαρχων τάξεων. Και οι δυο θα εφαρμόσουν μια αντιλαϊκή πολιτική από τον κυβερνητικό θώκο. Παράλληλα, κατανοούμε ότι η αντιπροσωπευτική φιλελεύθερη δημοκρατία δεν είναι παρά ένα τείχος ανάσχεσης που επιδιώκει να περιορίσει τη συμμετοχή του λαού μόνο στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος μια φορά στα πέντε χρόνια. Οι κομμουνιστές απορρίπτουμε τις απόπειρες της ολιγαρχικής παλιάς δεξιάς να ανασυγκροτηθεί και να διαδώσει τη ρητορική μίσους, ρατσισμού και μισογυνισμού της, αξιοποιώντας τις λαϊκές κοινητοποιήσεις. Δεν μπορούμε να πέσουμε βορά στα νύχια του τοπικιστικού, ρατσιστικού, μισογυνικού, ξενοφοβικού λόγου και της ρητορικής μίσους. Ο αγώνας είναι μαζί με τους εργαζομένους, τους αγρότες, τους ιθαγενείς, τις διάφορες ομάδες γενετήσιου προσανατολισμού, τη νεολαία, τις γυναίκες – δηλαδή, με τους λαούς της Βολιβίας.

Οι αγώνες στο δρόμο και η πολιτική αντίσταση δεν πρέπει να εξαπολύονται μόνο για το σεβασμό στη λαϊκή βούληση και τη διάφανη διεξαγωγή των εκλογικών διαδικασιών, αλλά πρέπει να θέτουν υπό αμφισβήτηση το ίδιο το περιεχόμενο του ισχύοντος στη χώρα μας δημοκρατικού συστήματος: τις μορφές συμμετοχής, τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων και τους χώρους εκπροσώπησης. Πρέπει να διδαχτούμε από τις ιστορικές εμπειρίες του κοινωνικού αγώνα του βολιβιανού λαού και τις μορφές οργάνωσης που αυτός έχει λάβει: μεταξύ άλλων, Λαϊκή Συνέλευση (σ.μετ.: με πρωτοβουλία της τριτοβάθμιας συνδικασλιστικής οργάνωσης COB, το 1971), Συντονισμός για το Νερό (σ.μετ.: ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού στις αρχές της περασμένης δεκαετίας), Συμβούλια (σ.μετ.: συνταγματικά κατοχυρωμένες λαϊκές συνελεύσεις με δεσμευτικού χαρακτήρα αποφάσεις, υπό την προϋπόθεση της επίβλεψης από ανώτερες αντίστοιχες αρχές. Προηγήθηκε το Μεγάλο Συμβούλιο του 2007, με δύο εκατομμύρια συμμετέχοντες, που απέτρεψαν τη μεταφορά της πρωτεύουσας που προωθούσε η Δεξιά). Όμως, επιπρόσθετα, πρέπει να κατανοήσουμε ότι η δημοκρατία σημαίνει πολλά περισσότερα πράγματα από την υπεράσπιση της ψήφου, σημαίνει αγώνας για δημόσιες πολιτικές που ευνοούν τα συμφέροντα του λαού και όχι των αγροβιομηχάνων και των τραπεζιτών· σημαίνει αγώνας για την εθνική κυριαρχία, ώστε οι πλουτοπαραγωγικές μας πηγές να μην καταλήγουν στα χέρια των πολυεθνικών (ακόμα κι αν αυτές αποκαλούνται “συνέταιροι”)· σημαίνει αγώνας ενάντια στο παράνομο εξωτερικό χρέος· σημαίνει αγώνας για το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την υγεία, τη στέγαση, τη διατροφή, την ελευθερία, την οργάνωση. Αγωνιζόμαστε ενάντια στη νοθεία, όμως αγωνιζόμαστε επίσης για έναν πραγματικό μετασχηματισμό της χώρας, για τη λαϊκή δημοκρατία· για μια χώρα όπου η μεγάλη πλειοψηφία να είναι αυτή που θα καθορίσει τη μοίρα της.

Γραμματεία της Κεντρικής Επιτροπής του Επαναστατικού Κομμουνιστικού Κόμματος

Λα Παθ, 22 Οκτώβρη 2019