Σε κατ’ αρχή συμφωνία κατέληξαν  προχθές το βράδυ (9/04) στο επαναληπτικό  Eurogroup, οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, προκειμένου να αποφασίσουν τα μέτρα κατά του κορονοϊού.  Το «καυτό» ζήτημα της έκδοσης ευρω-ομολόγων ύψους περίπου 1 τρισ.€ παραπέμφθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της 23^ης Απρίλη, με το αόριστο ανακοινωθέν: «…στους ηγέτες των 27 εναπόκειται η απόφαση για το εάν θα χρησιμοποιηθούν καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία…». Η αμφίσημη αυτή διατύπωση προαναγγέλλει νέες εντάσεις και διαμάχες στην επικείμενη Σύνοδο. Η συμφωνία επιτεύχθηκε ύστερα από πιέσεις Γερμανίας και Γαλλίας προς τη «σκληρή» Ολλανδία (προφανώς σε συμπαιγνία με τη Γερμανία) για να άρει τις απαιτήσεις της για την αυστηροποίηση των δανειακών όρων του ESM. Οι ίδιες διαβεβαίωσαν την Ιταλία πως η ΕΕ θα δείξει «κατανόηση», «ανθρωπισμό» και «αλληλεγγύη» στην επέλαση της θανατηφόρας πανδημίας που χτύπησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα την Ιταλία.

Προφανώς για τις Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία, τα «καινοτόμα εργαλεία» δεν έχουν καμία σχέση με την «αμοιβαιοποίηση» του χρέους της Ευρωζώνης (ή «κοινό χρέος» όπως το διατυπώνουν τα ξένα ΜΜΕ) και με τα ευρω-ομόλογα. Απλά, ροκανίζουν το χρόνο, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι η δημιουργία ενός νέου «εργαλείου» (όροι, μορφή, διαδικασίες λειτουργίας, κ.α.)  χρειάζεται μήνες για να συσταθεί, αν τελικά υπάρξει συμφωνία και σε τι είδους «εργαλείο». Οι Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Ελλάδα, κλπ., που έμειναν ικανοποιημένες από τη γενική διατύπωση, προσδοκούν ότι στη Σύνοδο Κορυφής θα κάμψουν τις αντιστάσεις της Γερμανίας και των λοιπών.

***

Σε ό,τι αφορά στο συνολικό πακέτο των 540 δισ.€, περιλαμβάνονται:

1) «Χαλαρά» δάνεια του ESM με πιστοληπτικούς όρους, όπως ορίζει η ανακοίνωση «…σύμφωνα με τις διατάξεις της Συνθήκης του ESM. Τα δανειζόμενα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ θα εξακολουθήσουν να δεσμεύονται για την ενίσχυση των οικονομικών και χρηματοοικονομικών θεμελίων, σύμφωνα με τα πλαίσια οικονομικής και φορολογικής συνεργασίας και επιτήρησης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ευελιξίας που εφαρμόζουν τα αρμόδια όργανα της ΕΕ». Πρόκειται δηλαδή για καθαρά μνημονιακούς όρους με κοινοτική (διάβαζε: γερμανική) εποπτεία. Ο ESM μπορεί να διαθέσει μέχρι 240 δισ.€ σε αυτή την κατεύθυνση. Το ποσό χορήγησης θα φθάνει το 2% του ΑΕΠ προς τα κράτη-μέλη, με προσαρμογές ανάλογες με τη διάρκεια και την ένταση της κρίσης σε κάθε οικονομία.

Κι αφού το ζήτημα των ευρω-ομολόγων τακτοποιήθηκε με μία διφορούμενη διατύπωση, η ένταση της προχθεσινής συζήτησης επικεντρώθηκε στους όρους των δανείων από τον ESM. Τελικά δόθηκε μία σολομώντεια λύση: για ό,τι αφορά την υγεία, λ.χ. φάρμακα, μάσκες, αντισηπτικά, απολυμάνσεις κλπ αναλώσιμα υλικά, τα δάνεια θα δίνονται μέσα σε μία εβδομάδα με ταχύτατες διαδικασίες. Για οτιδήποτε άλλο όμως, λ.χ. επενδύσεις, αναδιαρθρώσεις σε δομές, κλπ, θα υπεισέρχονται οι γνωστοί μνημονιακοί όροι που προβλέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας, «στα πλαίσια οικονομικής και φορολογικής συνεργασίας και επιτήρησης της ΕΕ».

2) Αναπτυξιακά δάνεια από την ΕΤΕπ μέχρι 200 δισ.€ (κατά ορισμένους «Σχέδιο Μάρσαλ») για τη στήριξη της καταρρέουσας ευρωπαϊκής οικονομίας και τη διάσωση των μονοπωλίων και λοιπών επιχειρήσεων, μέσω της χρηματοδότησης των τραπεζών με μηδενικά επιτόκια. Τα δάνεια που θα συναφθούν στη συνέχεια από τις επιχειρήσεις θα κινηθούν πάνω σε αυστηρούς όρους βιωσιμότητας. Το ποσό αυτό μπορεί να φθάσει και τα 500 δισ.€!

3) Έγινε αποδεκτό το σχέδιο της Κομισιόν για τη δημιουργία ενός νέου συστήματος «Sure» ή «αντασφάλιση της εργασίας», όπως οι ίδιοι αποκαλούν, δηλ. ενός «Ταμείου αλληλεγγύης» (κρατικής επιδότησης προς τους εργοδότες) που θα κρατά τους εργαζόμενους στις δουλειές τους ή θα ενισχύει τα εισοδήματά τους όταν οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να επιβιώσουν. Το νέο σύστημα θα αντλήσει 100 δισ.€ από την αγορά έναντι εγγυήσεων ύψους 25 δισ. από τις 27 χώρες της ΕΕ προκειμένου να καλυφθεί το «εργασιακό κόστος». Το σύστημα θα συνδεθεί με τη δημιουργία ή τη συνέχιση των ήδη εγκεκριμένων προγραμμάτων μερικής απασχόλησης (τα δικά μας 800άρια).

Για την Ελλάδα ο όρος του ESM για 2% του ΑΕΠ, παραπέμπει γύρω στα 3,6 δισ.€ κρατικών δανείων με μνημονιακούς όρους, που θα δοθούν στις επιχειρήσεις, ενώ άλλα 2-2,5 δισ.€ θα προέλθουν από το σύστημα «Sure» της Κομισιόν και από τα δάνεια που θα χορηγήσει η ΕΤΕπ (μέχρι 1% του ΑΕΠ). Κι ενώ η ντόπια ολιγαρχία τρίβει τα χέρια της, ο Σταϊκούρας και δηλώνει ότι: «…το Eurogroup κατέληξε τελικά σε συμφωνία, μέσα από συμβιβασμούς, καταλήγοντας σε μια ικανοποιητική συμφωνία που προσφέρει νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για να αντιμετωπιστούν οι πρωτόγνωρες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της εξάπλωσης του κορονοϊού». Ταυτόχρονα προαναγγέλλει τη δύσκολη εποχή για τα εργατολαϊκά στρώματα καθώς «η Ελλάδα βυθίζεται σε πολύ βαθιά ύφεση φέτος, που θα επηρεάσει κατά 2,5-4% το ΑΕΠ (…) απαιτούνται λύσεις ουσιαστικές, τολμηρές και ανάλογες με τη σοβαρότητα της κατάστασης, απαλλαγμένες από όρους, περιορισμούς και αγκυλώσεις του παρελθόντος», εννοώντας προφανώς την ισοπέδωση των όποιων εργασιακών και άλλων δικαιωμάτων που έχουν απομείνει όρθια!  

***

Απ’ όλη αυτή η «χρυσή βροχή» των τρισεκατομμυρίων που πέφτει στο τραπέζι των ευρωπαϊκών αστικών τάξεων, κάποια ψίχουλα θα δοθούν και στους λαούς, όπως διατυμπανίζουν τα ΜΜΕ και η κυβερνητική προπαγάνδα. Δεν είναι καθόλου έτσι. Γιατί ένα μέρος των κεφαλαίων θα ενταχθεί πιθανότατα στο επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027 και από εκεί ασφαλώς θα φορτωθεί στις πλάτες των ευρωπαϊκών λαών μέσω των Προϋπολογισμών. Τα υπόλοιπα κεφάλαια (ESM, ΕΤΕπ) αφορούν σε κρατικά δάνεια, με αυστηρούς όρους που θα χρεωθούν και πάλι στους λαούς, με σκληρά μέτρα λιτότητας, προκειμένου να εξισορροπηθεί η οικονομία της ΕΕ. Παρά τις ακραίες εντάσεις, τις οξυμένες αντιπαραθέσεις και τις διχαστικές αντιλήψεις, οι ευρωπαϊκές αστικές τάξεις ομονοούν σε ένα κοινό ζήτημα: τη στάση τους απέναντι στον εχθρό-λαό. Γίνονται μεγάλες προσπάθειες από την πλευρά τους να μετατρέψουν την πανδημία σε «ευκαιρία» για το δυνάμωμα της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Η δήθεν ευαισθησία για την ανθρώπινη ζωή, είναι υποκριτική. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι η διάσωση των καπιταλιστικών οικονομιών και η  πολιτική τους επιβίωση, μέσα σε μια σκοτεινή μεταβατική εποχή μεγάλης αστάθειας.

Αξιοποιούν την πανδημία και την αστυνομική τρομοκρατία σαν δήθεν «επιστημονικά ενδεδειγμένα μέτρα» αφενός, για να συγκαλύψουν τις εγκληματικές ευθύνες της πολιτικής τους στο θέμα της δημόσιας Υγείας και αφετέρου, για να αξιοποιήσουν στο έπακρο την κρίση, για  να επιβάλουν νέες βαθιές αντιδραστικές τομές σε κάθε πτυχή της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

Ιωσήφ Σταυρίδης, στέλεχος του Μ-Λ ΚΚΕ