ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ από την ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ για την ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΗ ΒΙΑΝΝΟ

Συμπληρώνονται φέτος 81 χρόνια από το ολοκαύτωμα της Βιάννου και της γύρω περιοχής από τις Ναζιστικές Κατοχικές Δυνάμεις.

Από το χώρο της ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ τιμήσαμε και τιμάμε τους αγωνιστές  και   τον  πατριωτικό, αντιφασιστικό αγώνα της μαρτυρικής Βιάννου -που έχει στο ιστορικό της  έναν από τους μεγαλύτερους αριθμούς μαζικών εκτελέσεων (460)- αλλά και όλων των χωριών και περιοχών της Κρήτης, αλλά  και πανελλαδικά  που αντιστάθηκαν στη ναζιστική θηριωδία, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος.
Την περυσινή συνδ.χρονιά- που η ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ είχε την προεδρία της  ΕΛΜΕ Ηρακλείου -μετά από πρόταση του προέδρου της Επιτροπής για τις Γερμανικές Αποζημιώσεις, κ Αριστομένη Συγγελάκη,  με αφορμή   τα 80 χρόνια από το ολοκαύτωμα της Βιάννου, συνδιοργάνωσε εκδηλώσεις τιμής και μνήμης   στο Ηράκλειο, που είχαν μαζική συμμετοχή και των εκπαιδευτικών, ενώ άνοιξε και διάλογος στα σχολεία με ενημερωτικό δελτίο της ΕΛΜΕ.

Φέτος οι εκδηλώσεις   διοργανώνονται στα μαρτυρικά χωριά της ευρύτερης περιοχής της Βιάννου και η 14 ^η Σεπτεμβρίου ήταν αφιερωμένη στους  εκτελεσθέντες εκπαιδευτικούς, δασκάλους και καθηγητές, που με απαράμιλλο θάρρος προασπίστηκαν τους μαθητές τους και τα υψηλά ιδανικά της Ελεύθερης   Πατρίδας, της Εθνικής Ανεξαρτησίας, της  Δημοκρατίας και της Ειρήνης.

Σε αυτή την εκδήλωση  ΠΡΟΣΚΛΗΘΗΚΑΝ τα εκπαιδευτικά σωματεία, η ΕΛΜΕ ηρακλείου και ο ΣΕΠΕ.

Δυστυχώς, όμως φέτος -με την αλλαγή των συσχετισμών στην ΕΛΜΕ   (Προεδρείο από ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ/ΣΥΝΕΚ και ΠΕΚ)- το σωματείο μας,   αν και ήταν τιμώμενοι αγωνιστές εκπαιδευτικοί,    δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.  Η πρόσκληση   συνάντησε   την  …πλήρη αδιαφορία του προεδρείου(!) που από την αρχή   δήλωσε …αδυναμία συμμετοχής, καλώντας όποιο  μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ θέλει,  να δηλώσει συμμετοχή…

Εμείς από το χώρο της ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ  δηλώσαμε  εξ αρχής ότι θα είμαστε παρόντες σε αυτή την εκδήλωση   και ζητήσαμε και από τις άλλες παρατάξεις να παρευρεθούν, αλλά η έκκλησή μας δεν εισακούστηκε.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, πήραμε την ευθύνη του χαιρετισμού της  ΕΛΜΕ, τον  οποίο απηύθυνε στο μαζικό ακροατήριο της εκδήλωσης στην πλατεία της Βιάννου το απόγευμα του Σαββάτου (14/9) η εκπρόσωπός μας στο ΔΣ, Αρετή Σπαχή.

Χαιρετισμός από την Αρετή Σπαχή

Η ΕΛΜΕ Ηρακλείου, οι εκπαιδευτικοί της Β/θμιας εκπαίδευσης, αλλά και το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας του Ηρακλείου και Πανελλαδικά χαιρετίζει τις εκδηλώσεις μνήμης και τιμής του αγώνα και των αγωνιστών της Βιάννου και της ευρύτερης περιοχής ενάντια στη θηριωδία των Ναζιστικών Δυνάμεων Κατοχής, θηριωδία που αποτυπώνεται πολύ παραστατικά τόσο στο ολοκαύτωμα, όσο και στις αζικές εκτελέσεις αγωνιστών, υπερηλίκων και παιδιών.

Το αδούλωτο πνεύμα, η ηρωική αυτοθυσία του λαού στην ευρύτερη περιοχή της Βιάννου -που συνδέεται άρρηκτα στην ίδια ιστορική αλυσίδα με την περήφανη αντίσταση όλων των χωριών που βίωσαν επίσης το ολοκαύτωμα και την τραγωδία των εκτελέσεων και του ξεριζωμού (όπως πχ τα Ανώγεια, η Κάντανος, χωριά της Μεσσαράς κλπ)- αναδεικνύουν τις ισχυρές παρακαταθήκες ενός αντιφασιστικού, πατριωτικού αγώνα που ενέπνευσε στα μεταπολεμικά χρόνια, καθοδήγησε και νοηματοδότησε κάθε συλλογικό αγώνα για αποτίναξη του ζυγού των ξένων και ντόπιων δυναστών του λαού, για Λεύτερη και Ανεξάρτητη Πατρίδα και Λαϊκές Ελευθερίες.

Πρόκειται για τον αγώνα που εξόπλισε τις επόμενες γενιές και συνεχίζει να εξοπλίζει τις νεότερες όχι μόνο με πολύτιμη ιστορική πείρα και γνώση, αλλά και με ένα ισχυρό κεφάλαιο αξιών και αρχών αντίστασης σε κάθε μορφής πολεμική, πολιτική και κοινωνική βαρβαρότητα, έτσι ώστε αυτοί οι αγωνιστές που, όπως λέει ο ποιητής «κάθε στιγμή κουβαλούσαν τον θάνατο στον ώμο τους», να τροφοδοτούν για όλη τη μεταπολεμική περίοδο την αδιάλειπτη συλλογική πάλη μας για δημοκρατικές ελευθερίες, ψωμί, παιδεία, εθνική ανεξαρτησία, για συναδέλφωση των λαών και, κυρίως, για την ΕΙΡΉΝΗ ου στις μέρες ξανά απειλείται, όπως δείχνουν τα ανοιχτά τραύματα του πολέμου των πολύπαθων Παλαιστινίων και του χειμαζόμενου Ουκρανικού λαού.

Σε αυτόν τον ηρωικό αγώνα, που συσπείρωσε το λαό μας και ανέδειξε την ακατάλυτη δύναμη της ανυπότακτης ψυχής του, καθοριστικό ρόλο έπαιξαν και οι ΔΑΣΚΑΛΟΙ κάθε βαθμίδας, οι εκπαιδευτικοί της Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης που σήκωσαν και τίμησαν τη σημαία της Εθνικής Αντίστασης τόσο ως μαχητές στο πεδίο του ένοπλου αγώνα, όσο και ως διανοητές και παιδαγωγοί με υψηλό το αίσθημα του χρέους απέναντι στα παιδιά και τη νέα γενιά. Τη νέα γενιά που ο ιστορικός κλήρος την ήθελε να δοκιμάζει την πικρή εμπειρία της ναζιστικής θηριωδίας από τα πρώτα της βήματα της ζωής της.

Ως εκπαιδευτικοί, με ρίγη συγκίνησης, αποτίουμε σήμερα φόρο τιμής σε όλους τους νεκρούς αγωνιστές και ιδιαίτερα, λόγω της ιδιότητάς μας, στους δασκάλους και καθηγητές της μαρτυρικής Βιάννου και της ευρύτερης περιοχής, στους πρωτοπόρους δασκάλους: Μανόλη Αγγελάκη, Αριστομένη Μηλιαράκη,  Χαράλαμπο Παπαδημητρόπουλο , Γιώργο Τζαγκαράκη, Νικόλαο Τζαγκαράκη και στο και μουσικό Μάστορα. Τιμάμε τους αγωνιστές που στάθηκαν ατρόμητοι μπροστά στη Γερμανική κτηνωδία και νίκησαν τον ίδιο το θάνατο, φωνάζοντας, όπως δηλώνει ο ποιητής «Ποιός θάνατος, Πού θάνατος; Ζήτω», περνώντας έτσι στην αθανασία και κερδίζοντας την αγέραστη μνήμη.

Οι τιμώμενοι ήρωες εκπαιδευτικοί που ανυψώθηκαν στο βάθρο του ιερού προτύπου-πέρα από την προσωπική παλικαριά και το αξιοθαύμαστο θάρρος τους-ανέδειξαν– με την αγέρωχη στάση και πάλη τους –την συνολική αντιστασιακή δράση των δασκάλων πανελλαδικά, όπως αυτή αποτυπώθηκε στις αποφάσεις της ΕΑΜικής Αντίστασης. Της Αντίστασης που ξεδιπλώθηκε πολύ έντονα ήδη στο δημοσιο-υπαλληλικό κίνημα το Σεπτέμβρη του 1943. Η συμβολή των εκπαιδευτικών ήταν μαζική στην Αντίσταση και δεν εξαντλείται στη συμμετοχή τους μόνο στο δημόσιο-υπαλληλικό κίνημα, ενώ τονίζουμε πως γραμματέας της οργάνωσης αυτού του κινήματος (ΚΠΕ) ήταν ο καθηγητής μαθηματικών Κώστας Νικολακόπουλος που αναδείχτηκε σε σύμβολο των κινητοποιήσεων.

Το φορτίο που ανέλαβε η Εαμική αντίσταση ήταν βαρύ. Αφετηρία της ήταν η προσπάθεια, πρώτα από όλα, να επιβιώσουν τα παιδιά, να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες θερμίδες πριν μπουν στις σχολικές τάξεις. Για αυτό οι Εαμικές οργανώσεις πήραν την πρωτοβουλία να οργανωθούν ξεχωριστά συσσίτια για τα μικρά παιδιά, ώστε να μην στοιβάζονται στις ουρές των συσσιτίων για μεγάλους. Αυτά τα οργανωμένα συσσίτια, όταν βρέθηκαν οι ειδικοί χώροι, πολύ σύντομα εξελίχθηκαν, ιδίως στις απελευθερωμένες περιοχές, σε παιδικούς σταθμούς, όπου οι σιτιάρχες έγιναν οι οργανωτές της κοινωνικής ζωής των μικρών παιδιών. Μετά τα 1943, με ευθύνη της Εθνικής Αλληλεγγύης και της Επιμελητείας του Αντάρτη, αναδείχτηκε βασική απαίτηση να ιδρυθούν παντού τέτοιοι παιδικοί σταθμοί.

Οι σταθμοί αυτοί εξελίχθηκαν με τη σειρά τους σε σχολεία δημοτικής εκπαίδευσης, αφού εκείνοι που φρόντιζαν τα παιδιά, αποφάσισαν και να τα διδάξουν. Μόνο στην Ευρυτανία ιδρύθηκαν 35 τέτοιοι σταθμοί, ενώ υπολογίζεται ότι σε αυτά φοίτησαν 12.000 παιδιά. Δάσκαλοι και καθηγητές της Αντίστασης, Επονίτες, αλλά και εγγράμματες γυναίκες της κάθε περιοχής στελέχωσαν τους σταθμούς αυτούς, επεκτείνοντας την παροχή συσσιτίων στην παροχή γνώσης.

Αφετηρία όλης αυτής της αντιστασιακής δράσης ήταν η οργάνωση «Δημοκράτης» που συγκρότησε το Μάη του 1941 ο Δ. Γληνός και αυτή είναι η πρώτη οργάνωση της Αντίστασης. Ενδιάμεσο νήμα της αποτελεί η συγκρότηση ενός προσωρινού Συμβουλίου της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας, την οποία είχε καταργήσει ο δικτάτορας Μεταξάς στα 1937. Στα τέλη του 1942 πραγματοποιήθηκε, μάλιστα, και η πρώτη έκτακτη συνέλευση του κλάδου.

Έτσι δεκάδες δάσκαλοι ( πχ Ν. Πλουμπιδης, Κ. Παπανικολάου, Β. Παππάς), οι δάσκαλοι της «Μετεκπαίδευσης» στα χρόνια 1927-1935 που υπό την καθοδήγηση του Δ. Γληνού απαιτούσαν μεταρρυθμίσεις και συνήθως απολύονταν από τα σχολεία με την κατηγορία της αθεΐας και της …τάχα επικίνδυνης δράσης τους, οι δάσκαλοι που βρέθηκαν σε εξορίες και φυλακές, τα θύματα της δικτατορίας Μεταξά, ήταν αυτοί που οργάνωσαν την Εκπαίδευση της Αντίστασης.

Οι ίδιοι αυτοί αγωνιστές δάσκαλοι κατάφεραν από τις κατά τόπους κατοχικές νομαρχίες να αποσπάσουν τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα, βιβλία και γραφική ύλη, συχνά κλέβοντας τα. Είναι αυτοί που επισκεύασαν τα κατεστραμμένα σχολεία και έφεραν τους πεινασμένους μαθητές στις σχολικές αίθουσες.

Πέρα από τα παιδιά, με βάση τις αποφάσεις που είχε λάβει η Εαμική Αντίσταση, έπρεπε, με κάθε θυσία, να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του αναλφαβητισμού που κυμαινόταν στο 40-43% του πληθυσμού και να συγκροτηθούν Σχολές Αναλφάβητων από τους ίδιους τους δασκάλους, ακόμα και αν αυτό απαιτούσε διπλές βάρδιες. Αποφασίστηκε επιπλέον με τη συνδρομή της ΕΠΟΝ να ιδρυθούν, όπου ήταν δυνατό, λαϊκές βιβλιοθήκες και αναγνωστήρια.

Την γενική ευθύνη όλης της αντιστασιακής δράσης των εκπαιδευτικών ανέλαβε η Γραμματεία Παιδείας της ΠΕΕΑ με επικεφαλής τον καθηγητή πανεπιστημίου Π. Κόκκαλη και των επιφανών παιδαγωγών Κ. Σωτηρίου, Μιχ. Παπαμαύρου και Ρόζας Ιμβριώτη

Για λόγους ιστορικής μνήμης αναφέρουμε ότι τον Ιούλιο του 1944 πραγματοποιείται διδασκαλική συνδιάσκεψη στην Ευρυτανία που αποφασίζει την επανίδρυση της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας στο διοικητικό συμβούλιο της οποίας συμμετέχει ως αντιπρόσωπος και ένας καθηγητής. Στην Πελοπόννησο το Σεπτέμβρη του 1944 πραγματοποιείται συνδιάσκεψη εκπαιδευτικών που αποφασίζει την οργάνωση μικτών οργανώσεων. Τελικά, η Διδασκαλική Ομοσπονδία ιδρύθηκε το 1946 και η ΟΛΜΕ το 1949 σε διαφορετικές συνθήκες και με άλλους όρους.

Γενικά την περίοδο αυτή ήταν τέτοια η έκταση της προσπάθειας που καταβλήθηκε, ώστε δικαίως η εκπαίδευση αναγνωρίστηκε ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της Αντιστασιακής πάλης του λαού μας.

Σήμερα, σε μια εποχή περικοπής των δαπανών για την παιδεία, όπως επιβεβαιώνουν οι πολλαπλές συγχωνεύσεις τμημάτων και σχολείων, σε μια εποχή που απειλούνται τα δημοκρατικά δικαιώματα και πολλαπλά φασιστικά μορφώματα βγαίνουν ξανά στο κοινωνικό προσκήνιο, στην εποχή μας που υπάρχει ισχυρή απειλή για μια γενικευμένη ανάφλεξη, οι αγωνιστές δάσκαλοι και μη, νεκροί και ζωντανοί μαχητές δείχνουν το δρόμο της ασίγαστης συλλογικής, ενωτικής και παλλαϊκής πάλης για ψωμί, μόρφωση, υγεία, σταθερή και μόνιμη δουλειά για όλους, Ελευθερία, Δημοκρατία και Εθνική Ανεξαρτησία και Ειρήνη.

ΑΘΑΝΑΤΟΙ!