της Νικολέττας Γ. Καββαδία

Η ιστορία

Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος που είχε ως συνέπεια πάνω από 55 εκατομμύρια νεκρούς και τεράστιες, ανυπολόγιστες καταστροφές βρίσκεται σε εξέλιξη, με σαφή μηνύματα για την τελική συντριβή του ναζισμού και του φασισμού. Ο γερμανοιταλικός άξονας έχει ήδη σπάσει. Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943 ανακοινώθηκε δημόσια η σύναψη ανακωχής μεταξύ Ιταλίας, (της κυβέρνησης του στρατάρχη Πιέτρο Μπαντόλιο), και των συμμαχικών χωρών. Η Διαταγή του Αρχηγείου των Ιταλικών Δυνάμεων αναφέρει ότι οι Ιταλοί στρατιώτες μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας με τις Συμμαχικές Δυνάμεις, πρέπει να κρατήσουν κάτω από την Ιταλική κατοχή την Κέρκυρα και την Κεφαλονιά.

Οι Γερμανοί δεν καταφέρνουν στις 12 προς 13 Σεπτέμβρη να αποβιβαστούν στις Μπενίτσες, αφού εμποδίστηκαν από το ιταλικό πυροβολικό που έβαλλε από τα υψώματα των Αγίων Δέκα, της Στρογγυλής – Σταυρού και Περάματος. Ξημερώματα 14 Σεπτέμβρη η Κέρκυρα παραδίνεται στις φλόγες από τον βομβαρδισμό των γερμανικών αεροπλάνων.

23 – 24 Σεπτέμβρη 1943: Επιχείρηση “Verrat” (προδοσία)

Δέκα μέρες αργότερα η νηοπομπή των Γερμανών (ανθυποβρυχιακό σκάφος, δυο άκατοι και τέσσερα αποβατικά που καλύπτονταν από μία τορπιλάκατο και πολλά υδροπλάνα τύπου Arado) ξεκίνησε από τη Πρέβεζα το απόγευμα Πέμπτης 24 Σεπτέμβρη 1943  και πήρε πορεία   προς το νότιο άκρο της Κέρκυρας περνώντας ανοιχτά των Παξών. Mε ορμητήριο τα Λα(γ)ούδια (αφού εκείνες τις μέρες τα ιταλικά παρατηρητήρια είχαν καταργηθεί, όχι τυχαία) οι Γερμανοί αποβιβάζονται στον Άι – Γιώργη Αργυράδων 500 μέτρα από την ακτή. Το βάθος στο σημείο εκείνο ήταν έξι περίπου  μέτρα  βάθος. Με αποβατικές λέμβους   αποβιβάστηκαν στην αμμουδιά, δύο χιλιόμετρα βορειοδυτικότερα από το σημείο που  είχε καθοριστεί, εκεί που χωρίζεται η λιμνοθάλασσα Κορισσίων  με τη θάλασσα.  Αφού πέρασαν μέσα από τη λίμνη με το νερό ως το γόνατο, βρέθηκαν στην απέναντι ακτή, όπου ως τη μία μετά τα μεσάνυχτα είχαν οχυρωθεί. Περίπου 670 Γερμανοί της 1^ης Ορεινής Μεραρχίας με βαρέα όπλα και βαρείς όλμους, με  2πυροβόλα, 23 ερπυστριοφόρα οχήματα, μοτοσυκλέτες και 102 υποζύγια υπό τις διαταγές του λοχαγού Ντίτμαν (Friz Dittmann).

Σθεναρή αντίσταση των Ιταλών κατά των Γερμανών δεν υπήρξε, γιατί η προκεχωρημένη ομάδα Ιταλών στρατιωτών που έδρευε στον Άι Γιώργη ήταν φασίστες και τάχθηκε τη νύχτα της απόβασης με το μέρος των εισβολέων. Το ιταλικό φυλάκιο από τον Άι Γιώργη έδινε τηλεφωνικά στον διοικητή Bellotti που ήταν εγκαταστημένος σε ύψωμα των Αργυράδων, βόρεια της Αγίας Τριάδας, σκοπίμως λανθασμένα στοιχεία βολής. Έτσι ανεμπόδιστα και χωρίς απώλειες κινήθηκαν οι Γερμανοί από την παραλία των Αργυράδων από τις δέκα το βράδυ ως τις πρώτες πρωινές ώρες της επομένης και κατέλαβαν την κορυφογραμμή Αγουρίδια – Μοναστήρι. Η ένταξη με τους εισβολείς της ομάδας των Ιταλών στρατιωτών στον Άι Γιώργη επιτάχυνε την κατάληψη της περιοχής από τους Γερμανούς αχρηστεύοντας την αντίσταση των ολίγων ένοπλων πολιτών.

Τέσσερις Αργυραδίτες  σκοτώνονται: Ασπιώτης Κων/νος, Κουλούρης Δημήτρης, Καββαδίας Λεωνίδας, Κυνηγόπουλος Γεώργιος ( Βλ. Πορφύριος Πανδής, Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Φ. τ. Α., Μάρτιος – Ιούνιος 1995, αρ. φ. 19 – 20). Αρκετά, περίπου 20, σπίτια στο Νεοχωράκι καταστρέφονται από τον βομβαρδισμό των γερμανικών αεροπλάνων.

Στη συνέχεια ο 6ος  λόχος με επικεφαλής τον Μ. Παίσσινγκερ εξουδετερώνει την ιταλική πυροβολαρχία κοντά στα Βραγκανιώτικα. Οι Γερμανοί «εξόντωσαν εκτός από λίγες εξαιρέσεις όλους τους εχθρούς που βρίσκονταν στα υψώματα μέσα και γύρω από τις Αργυράδες. Ο Στέττνερ υπολόγισε τον αριθμό των νεκρών στους 60 έως 70. Ο 8^ος λόχος των Γερμανών παρά τη σθεναρή αντίσταση των Ιταλών κατέλαβε ανάμεσα στις 3 και τις 4 πμ το ύψωμα Μαλταούνα, δίπλα στο Άνω Σπήλαιο ανατολικά του Χλωμού.

Ο Βομβαρδισμός του Νεοχωρακίου

Στην επιχείρηση συμμετείχαν και τα Στούκας και δεν υπήρχε ελπίδα διαφυγής τους. Καθώς γράφει ο αείμνηστος Νεκτάριος Καλούδης:

 «Τα Στούκας με κάθετες εφορμήσεις πολυβολούσαν δαιμονισμένα και με ταυτόχρονα πυκνά πυρά των πεζών γερμανικών δυνάμεων και οι προελάσεις των πρώτων τμημάτων προς τον Ταξιάρχη εξανάγκασαν τους υπερασπιστές να υποχωρήσουν. Τα αεροπλάνα άφησαν τις βόμβες τους στην άκρη του χωριού προκαλώντας τεράστιες ζημιές».’

 Από αναφορές  της 1^ης  Ορεινής Γερμανικής  Μεραρχίας  επιβεβαιώνεται:   

«Ο κύριος όγκος του Τάγματος πλησιάζοντας στο χωριό Αργυράδες αντιμετώπισε ισχυρά πυρά. Έφτασαν όμως τα Στούκας και  με τη συμμετοχή τους και τα συνδυασμένα πυρά των όπλων κατά των  εχθρών  που υπήρχαν   στα υψώματα του χωριού, εξοντώθηκαν,  εκτός ελαχίστων».

Ο τότε Μητροπολίτης Μεθόδιος σημειώνει: 

“Την ημέρα εκείνη, 24^η   , πληροφορήθηκα  ότι έγιναν βομβαρδισμοί στο πλησίον των Αργυράδων Νεοχωράκι, το οποίο κατεστράφη σχεδόν εξ ολοκλήρου, αλλά χωρίς θύματα. Στις  Αργυράδες έγιναν βομβαρδισμοί   μετά θυμάτων”.

Ο Δημήτρης Ζερβός του Φωτίου που έζησε όλη εκείνη τη φρίκη της ημέρας εκείνης, Παρασκευή  εικοσιτέσσερις   Σεπτεμβρίου του 1943 αναφέρει ότι:  

“Στο τέλος της σύρραξης και αφού είχαν εξοντώσει τους αντιπάλους Ιταλούς,  και καταστρέψει το χωριό, μας έβαλαν όλους τους κατοίκους  του χωριού στη  σειρά   και μας  απείλησαν με τα πολυβόλα πως  αν πάθει κανείς γερμανός το παραμικρό  θα μας εξαφανίσουν”.

Στη συνέχεια προωθήθηκαν προς το Περιβόλι αφού  πρώτα εξόντωσαν τους  Ιταλούς στο Μαραθιά. Αφού εδραιώθηκαν οι Γερμανοί στη Νότια Κέρκυρα κόβοντας στα δυο τις υπέρτερες αριθμητικά ιταλικές δυνάμεις, προωθήθηκαν και ολοκλήρωσαν την κατάληψη της Κέρκυρας, μετά και την αποβίβαση στις 25 Σεπτέμβρη του αποσπάσματος Ρέμολντ,  εφαρμόζοντας αποτελεσματικά το δόγμα του κεραυνοβόλου πολέμου.  Τρομερές καταστροφές προξενήθηκαν  και χιλιάδες νεκροί, κυρίως, Ιταλοί. Εκτός  από την  πόλη που δέχτηκε τις μεγαλύτερες καταστροφές πολλά άλλα χωριά, Άγιος Ματθαίος, Στρογγυλή, Κάτω Γαρούνας και Μπενίτσες είχαν την ίδια τύχη. Στη Στρογγυλή σκοτώθηκαν 24 πολίτες και τραυματίστηκαν 3, στον Άγιο Ματθαίο 8 νεκροί και 5 τραυματίες. Οι καταστροφές της πόλης μόνο με αυτές της επιδρομής των Γότθων 550 μΧ μπορούν να συγκριθούν. Όργιο επιδρομής και λεηλασίας κυριάρχησε από τις 25 ως τις 28 Σεπτεμβρίου.

Σημειώσεις – Βιβλιογραφία

Γιώργος Α. Αθανάσαινας Κέρκυρα Σεπτέμβρης 1943

Νεκτάριος Β. Καλούδης Η αποβίβαση των Γερμανών στην Κέρκυρα, Έκδοση Συλλόγου των εν Αττική Αργυραδιτών Αττικής, Αθήνα 1980

Πορφύριος Οδ. Πανδής Βιώματα και Μνήμες από τα χρόνια της κατοχής, Εκδ. Σύλλογος των εν Αττική Αργυραδιτών Αττικής, Αθήνα 2020

πηγή: drepani.gr