Φθινόπωρο 1915. Η Αντάντ έχει ήδη μετατρέψει την Θεσσαλονίκη σε κέντρο ανεφοδιασμού των στρατευμάτων της. Ο Βενιζέλος δίνει την άδεια και συναινεί στη μετατροπή της πόλης από τους συμμάχους  σε ένα τεράστιο στρατόπεδο. 225 χιλιάδες Άγγλοι και Γάλλοι στρατιώτες στρατοπεδεύουν εδώ. Ζουν, αναπνέουν, τρώνε, διασκεδάζουν εντός των τειχών της.

H Θεσσαλονίκη, που στη δεύτερη δεκαετία του εικοστού αιώνα διέθετε 4 σιδηροδρομικές συνδέσεις, με την Αθήνα, το Μοναστήρι, την Κωνσταντινούπολη και το Βελιγράδι. Διέθετε ένα λιμάνι ολοζώντανο που έφταναν εκεί πλοία μεταφέροντας εμπορεύματα, πολεμοφόδια και ανθρώπους.

Καθώς οι μήνες περνούν και ο πόλεμος φουντώνει, από τη σημερινή Σταυρούπολη μέχρι τον Αξιό και ψηλά τη λίμνη του Λαγκαδά, ανάμεσα σε έλη, σε βάλτους και λασπουριά, συνωστίζονται σε σκηνές και πρόχειρα καταλύματα 600.000 στρατιώτες. Σε συνθήκες εξαιρετικά ανθυγιεινές. Στρατιώτες που οφείλει να τους εξυπηρετήσει μια πόλη. Στρατιώτες από κάθε γωνιά της γης που βρέθηκαν εδώ να πολεμήσουν. Που περνούσαν τις μέρες και τις νύχτες τους ανάμεσα στην πολεμική αναμονή κάνοντας αθλοπαιδιές, πίνοντας ποτά, γευματίζοντας ή φωτογραφίζοντας τις εξοχές.

Και η ίδια η πόλη. Μια κοσμοπολίτισσα πλανεύτρα, που κρατά το ανατολίτικο στοιχείο της στις οθωμανικές συνοικίες ψηλά στα Κάστρα και προσφέρει στο διψασμένο ξένο στρατιώτη ή τον ταξιδιώτη της εποχής το όνειρο μιας ευρωπαϊκής μεγαλούπολης. Με προκυμαίες, ξενοδοχεία θρυλικά όπως το Olympos Palace, Grande Bretagne, Rome, Imperial και Splendind Palace την εντυπωσιακή Πλατεία Ελευθερίας με κοσμοπολίτικα καταστήματα ενδυμάτων όπως το Stein, τον κινηματογράφο Pathe που παίζει ταινίες που ταυτόχρονα βλέπει το Παρίσι και το Λονδίνο, το Crystal και τα άλλα μυθικά καφέ που γίνεται το αδιαχώρητο από Ευρωπαίους που πίνουν τα απεριτίφ τους. Κοστουμαρισμένοι ή με λασπωμένες στολές, λαμπερά κορίτσια των καμπαρέ πλάι σε αρτίστες. Ένα πολύβουο πλήθος που κορυφώνονταν κάθε απόγευμα αποθεώνοντας τη ζωή ενάντια στον πόλεμο.

Μια Βαβέλ του κοσμοπολιτισμού αλλά και των κατασκόπων, της λάσπης και της λάμψης, των σπουδαίων εμπορικών με τα φίνα υφάσματα και των σκεπαστών αγορών με τα ανατολίτικα μπαχαρικά, των πρωτοσέλιδων στις εφημερίδες και τα περιοδικά της Δύσης με εγκωμιαστικά σχόλια ως προορισμό, των φινετσάτων ξενοδοχείων και των ανατολίτικων λουτρών, των καζίνο και των υπαίθριων κινηματογράφων, των δεκάδων γλωσσών που μιλιούνται στους δρόμους της και των εκατοντάδων χιλιάδων ψυχών που συνυπάρχουν μοναδικά. Η Θεσσαλονίκη στη σκιά του Μεγάλου Πολέμου.

Πηγή: parallaximag.gr