Πάψε με ευχές να ελπίζεις
οι θεοί πως θα λυγίσουν

Ρήτρα λοιπόν ήταν στην αρχαιότητα η συμφωνία μεταξύ δυο μερών, η οποία επιτυγχάνεται βάσει ρητών -δηλαδή καθορισμένων- όρων. Αν και η πρώτη, παγκόσμια, «ρήτρα», αναφέρεται-συνάπτεται στην Οδύσσεια του Ομήρου ανάμεσα στον Οδυσσέα και τον Εύμαιο, με «μάρτυρες» τους θεούς του Ολύμπου, μπορούμε να πούμε ότι ήταν μια προφορική συμφωνία. Από τότε κύλησε πολύ νερό στους αιώνες των αιώνων και η ρήτρα έγινε γραπτό συμβόλαιο ανάμεσα στα συμβαλλόμενα μέρη, με προβλεπόμενες ποινές στην περίπτωση αθέτησής της, τις «ρήτρες». Στον Έμπορο της Βενετίας του Σαίξπηρ, ο Σάιλοκ απαιτεί δικαστικά να του αποδοθεί το προβλεπόμενο από την ποινική ρήτρα του συμβολαίου του, ένα κομμάτι κρέας από το σώμα του αντίδικού του, ισοβαρές με τα χρυσά νομίσματα που του δάνεισε.

Για κακή της τύχη, η ρήτρα στην εποχή μας κατάντησε να γίνει τα «ψιλά» γράμματα, στα συμβόλαια, που κατά κανόνα προβλέπουν οι πονηροί ισχυροί (πχ Τράπεζες) και συχνά δεν τα διαβάζουν οι δυστυχείς, ανίσχυροι. Σα να μην της έφτανε αυτή η κατάντια, δυσφημίστηκε ακόμα περισσότερο σαν «ρήτρα αναπροσαρμογής» στους λογαριασμούς του ρεύματος. Πρώτα απ’ όλα διότι της κοτσάρανε αυτό το «αναπροσαρμογής» από πίσω. Και σύμφωνα με το Συντακτικό της Ελληνικής γλώσσας, το «αναπροσαρμογής» είναι γενική υποκειμενική ή γενική αντικειμενική, ανάλογα αν αναπροσαρμόζεται από μόνη της (μαγκιά της) ή την αναπροσαρμόζει ο πάροχος. Ψύλλοι στ’ άχυρα, βεβαίως, διότι -για υποκειμενικούς λόγους- ο καταναλωτής αδυνατεί αντικειμενικά να πληρώσει όχι μόνο τη ρήτρα αλλά και το λογαριασμό ολόκληρο.

Το κυβερνητικό τσίρκο ανέλαβε με φιλότιμες προσπάθειες να καταλαγιάσει την ουρανομήκη οργή των καταναλωτών. Πρώτος ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γ. Οικονόμου μας διαβεβαίωσε πως η κυβέρνηση θα πράξει τα …δέοντα, για να μη ξαναδούμε λογαριασμούς ρεύματος «τέσσερεις και πέντε φορές επάνω από το κανονικό». Πονηρός ο εκπρόσωπος. Το 3,9 που είναι μικρότερο από το 4, θα το ξαναδούμε δηλαδή; Από κοντά ο βουλευτής της ΝΔ, Β. Οικονόμου, μας έφτυσε κατάμουτρα λέγοντάς μας πως «Ο τζάμπας πέθανε στην Ελλάδα» και αφού καταναλώνουμε ρεύμα, πρέπει παλληκαρίσια να το πληρώνουμε. Κατ’ αρχήν, στην Ελλάδα του Μητσοτάκη, τζάμπα πέθαναν οι 29.000 συνάνθρωποι από τον κορονοϊό ή ο Ζακ στην Ομόνοια ή ο ρομά Σαμπάνης στον Ασπρόπυργο, για να αρχίσουμε τους καταλόγους του τζάμπα. Και αφού ξεκίνησαν οι Οικονόμου την Οικονομία, (το λέει και το επίθετό τους), πιο τζαμπατζήδες από το κόμμα ΝΔ δεν έχει στην Ελλάδα. 350 μύρια χρωστάει η ΝΔ στις τράπεζες και σφυρίζει αδιάφορα, κουνώντας το δάχτυλο στους πολίτες. Το χορό της αδιαντροπιάς ακολούθησαν και τα γνωστά δημοσιογραφικά …όργανα. Να κάνουμε οικονομία λέει. Να κλείνουμε την κουζίνα από την ασφάλεια γιατί το ρολόι της καταναλώνει ρεύμα. Να βγάζουμε την πρίζα της τηλεόρασης και κάθε συσκευής, γιατί το κόκκινο φωτάκι καταναλώνει ρεύμα. Α! Και ευρωπαϊκή δημοσιογραφική συμβουλή: τέσσερα τμήματα του σώματός μας να πλένουμε μόνο, για να κάνουμε οικονομία στο θερμοσίφωνα: αυτιά, πόδια, μασχάλες, πιπί!!! Το τερμάτισαν.

Σε λίγο θα μας βάλουνε να πληρώνουμε τους σύγχρονους Σάιλοκ με κομμάτια κρέας από το κορμί μας, πχ ένα νεφρό, ένα μάτι, ένα αυτί, ένα χέρι. Αν, αν τη γλιτώσουμε από την πανούκλα που θα φέρει η απλυσιά. Τελικά πιο «Οικονομ(ικά)ου» στο φέρετρο.
Μπέσα λοιπόν ήταν η λέξη που σε όλα τα Βαλκάνια σήμαινε την εγγύηση μιας συμφωνίας δια λόγου. Δίνανε τα χέρια και «μπέσα για μπέσα». Πώς να λένε άραγε τη μπέσα οι άλλοι λαοί; Το να σέβεσαι το λόγο σου και να μην εφαρμόζεις άλλα από αυτά που υποσχέθηκες λέγεται αξιοπιστία. Και αυτό ήταν τιμή για τους Βαλκάνιους. Μέχρι που ήρθαν Άγγλοι, Γερμανοί, Γάλλοι, Αμερικάνοι και τύλιξαν σε τόνους χαρτιά με ρήτρες λαούς ολόκληρους, τάζοντάς τους ευημερία και ειρήνη. Μπαμπέσικα.
Καιρός λοιπόν να δώσουν οι λαοί τα χέρια και να συμφωνήσουν «τέρμα οι ρήτρες παντού». Μπέσα για μπέσα.

Τάνια Ζωγράφου

πηγή: Λαϊκός Δρόμος