Οι Χιλιανοί απέρριψαν στη μεγάλη τους πλειοψηφία χθες Κυριακή την πρόταση για το νέο Σύνταγμα, που θεωρητικά επρόκειτο να αντικαταστήσει αυτό που αποτελεί την κληρονομιά της δικτατορίας του Αουγκούστο Πινοτσέτ (1973-1990), σύμφωνα με τα ακόμη μερικά αποτελέσματα, έπειτα από την καταμέτρηση σχεδόν του 90% (επακριβώς του 88%) των ψηφοδελτίων.

Περί το 62% των ψηφοφόρων, με άλλα λόγια σχεδόν 7 εκατομμύρια πολίτες, ψήφισε «το απορρίπτω», ενώ 4,2 εκατ. (το 38%) είπαν «το εγκρίνω» στην υποχρεωτική ψηφοφορία, στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση.

Η αναμφίβολη απόρριψη της πρότασης αναστέλλει, τουλάχιστον προς το παρόν, τη διαδικασία κατάρτισης νέου θεμελιώδους νόμου, που ξεκίνησε έπειτα από τον βίαιο λαϊκό ξεσηκωμό το 2019 με κεντρικό αίτημα περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη.

Στο πρώτο δημοψήφισμα, τον Οκτώβριο του 2020, η συντριπτική πλειοψηφία τάχθηκε υπέρ της κατάρτισης νέου Συντάγματος (79%), καθώς το ισχύον θεωρείται τροχοπέδη για οποιαδήποτε κοινωνική μεταρρύθμιση σε βάθος.

Όμως ο καρπός ενός χρόνου δουλειάς των 154 μελών της Συντακτικής Συνέλευσης, που εξελέγησαν τον Μάιο του 2021 για να καταρτίσουν την πρόταση, μοιάζει να προσέκρουσε στον τοίχο του συντηρητισμού μεγάλου μέρους της κοινωνίας της Χιλής.

Το νέο Σύνταγμα ήταν η θεσμική λύση που πρόσφερε η πολιτική τάξη στη Χιλή για να απορροφήσει τις αναταραχές μετά τις λαϊκές εξεγέρσεις του 2019 . Μόλις τρία χρόνια αργότερα, ο κόσμος είπε ότι δεν ήταν αρκετό.

Με βασικές πτυχές όπως ο ορισμός ενός κοινωνικού και δημοκρατικού κράτους και η ενσωμάτωση νέων οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, η πρόταση εξασφάλιζε την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών σε διάφορους τομείς και είχε έντονη οικολογική αναφορά. Όμως περιείχε πτυχές που χώριζαν τη χιλιανή κοινωνία. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα Feedback που κυκλοφόρησε στα μέσα Ιουλίου, υπήρχαν δύο θέματα υψίστης σημασίας για όσους δεν υποστήριξαν το κείμενο που συντάχθηκε από τη συνταγματική συνέλευση: η ιδέα ότι «δεν πρόκειται να είναι όλοι ίσοι ενώπιον του νόμου» ( 39% ) –Χιλιανοί και γηγενείς λαοί– και η υπόθεση ότι «με την πολυεθνικότητά της, η Χιλή διατρέχει τον κίνδυνο διχασμού» (31%). Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η τρίτη πτυχή που ανησύχησε όσους την απέρριψαν ήταν ότι «δεν θα μπορείτε να επιλέξετε ελεύθερα το σύστημα υγείας», αλλά αυτή η επιλογή ήταν πολύ χαμηλότερη από τις άλλες δύο (10%). Τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών , σε μια χώρα όπου το 13% αναγνωρίζει τον εαυτό του ως τέτοιο, ήταν ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν πιο έντονα τόσο κατά τη σύνταξη του νέου Συντάγματος όσο και κατά την προεκλογική περίοδο.

Κάποιοι επιπλέον λόγοι της απόρριψης ήταν:

1. Η Χιλή αντιμετωπίζει μια μεγάλη κρίση δημόσιας ανασφάλειας. Aν και είναι ένα πρόβλημα που μεγάλωσε με τα χρόνια, επηρεάζει άμεσα τους πολίτες, που τιμωρούν την κυβέρνηση που βρίσκεται στην εξουσία. Επιπλέον, η κυβέρνηση του Μπόριτς δεν έδειξε πάντα μια ξεκάθαρη θέση σχετικά με τη δημόσια τάξη, ειδικά με τη βία στη La Araucanía (εκεί όπου πήρε και το χαμηλότερο ποσοστό η υποστήριξη του νέου Σχεδίου Συντάγματος) και στις γύρω περιοχές, η οποία επιδεινώθηκε τελευταία (βασικά είχε αντιφατικές θέσεις που τις άλλαξε στην πορεία). 

2. Η κατάσταση αυτή είναι πιο σύνθετη στα βόρεια της χώρας, με τη μεταναστευτική κρίση που επηρεάζει ιδιαίτερα την καθημερινότητα των φτωχών κατοίκων της περιοχής. Η αντίληψη της ανασφάλειας συνδυάζεται με την αύξηση του κόστους ζωής με ρυθμό πληθωρισμού 13,1% σε ετήσια βάση, ρεκόρ  εδώ και τρεις δεκαετίες. Σε μια δημοσκόπηση που βιώθηκε ως δημοψήφισμα για τους κυβερνώντες, και οι δύο παράγοντες επηρέασαν την απόρριψη του Συντάγματος.

με πληροφορίες: απε-μπε, el pais, fb