Δυο ενδιαφέρουσες -θεματικά- και αξιόλογες -υποκριτικά- παραστάσεις είδαμε πρόσφατα. Μια εμβληματική και επίκαιρη του Ντάριο Φο, «Δεν πληρώνω, δεν πληρώνω» από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Νέας Σελεύκειας και μια άλλη βαθύτερης φιλοσοφικής προσέγγισης και δραματικής ψυχολογικής διείσδυσης του Ρέτζιναλντ Ρόουζ, «Οι 12 ένορκοι», από τη ΘΕΑΤΟ Παραμυθιάς, επαγγελματικά ανεβασμένη, βραβευμένη πανελλαδικά σε επίπεδο θιάσου, αλλά και για την εξαιρετική ερμηνεία ηθοποιού.

¨Ένα πρώτο ζήτημα που προκύπτει είναι ότι υπάρχει πλέον ένα ντόπιο υλικό, πολύ όρεξη και προπαίδεια για ανεξάρτητη, ερασιτεχνική, καλλιτεχνική δημιουργία και αυτό είναι θετικό.

Το δεύτερο που αβίαστα προκύπτει είναι η έλλειψη χώρων για την προβολή αυτών των προσπαθειών, γιατί ναι μεν ο Ντάριο Φο με την Φράνκα Ράμε παρουσίαζαν τα έργα τους στα εργοστάσια και στις γειτονιές, αλλά απαιτούνται οι ελάχιστες δυνατές συνθήκες σκηνικής, ηχητικής υποστήριξης, φωτισμού, θέασης και ακρόασης, προκειμένου να προκαλέσουν την μέθεξη, την τέρψη, τον στοχασμό ή την Αριστοτέλεια «κάθαρση». Και αυτές δεν υπήρξαν. Με καρέκλες να σέρνονται, με μωρά να μαλώνουν ή να γκρινιάζουν, με διερχόμενα οχήματα να ηχορυπαίνουν, σε επίπεδες αυλές σχολείων και δυσμενή οπτική εικόνα για τους θεατές, με «αίθουσες δικαστηρίων για ενόρκους» ανάμεσα στα δέντρα και σε «υλακές κυνών», αναδεικνύουν με τραγικό τρόπο την έλλειψη χώρων, υπαίθριων θεάτρων κλπ.

Έχουμε τοποθετηθεί για την ανάγκη ολοκλήρωσης του υπαίθριου θεάτρου στο «Τσιμπουρίκι», του κλειστού θεάτρου στο Κέντρο Νεότητας ή για την πρόταση κατασκευής ενός άλλου μικρού υπαίθριου θεάτρου στο χώρο του λόφου του κάστρου της Ηγουμενίτσας.

Εννοείται βέβαια ότι στο αρχαίο θέατρο των Γιτάνων, θα πρέπει να γίνουν όλες οι απαραίτητες παρεμβάσεις, ώστε να μπορούν να γίνονται πιο εύκολα και με ασφάλεια περισσότερες παραστάσεις -και νυκτερινές- στο μαγευτικό αυτό χώρο, όπως στα Γιάννενα, στην Άρτα και στην Πρέβεζα, (Δωδώνη, θέατρο Φρόντζου, Ρωμαϊκό θέατρο, Ωδείο Νικόπολης, Κηποθέατρο Πρέβεζας, Αρχαίο Θέατρο Αμβρακίας, Παραποτάμιο Θέατρο Άράχθου κλπ).

Το τρίτο ζήτημα είναι η ανάγκη μια σχεδιασμένης συνολικότερης και καλύτερα επεξεργασμένης πολιτιστικής πρότασης για το «πολιτιστικό καλοκαίρι», που πολλοί αθηναϊκοί θίασοι αμφίβολου πολλές φορές ποιότητας, έρχονται για να κάνουν την «αρπαχτή» τους, αλλά πολύ περισσότερο για το «φτωχό», «πολικό» πολιτιστικό χειμώνα.

Στον τομέα αυτό της τέχνης -και όχι μόνον- είμαστε υπέρ της Μαοϊκής άποψης «εκατό λουλούδια ν΄ ανθίζουν, εκατό σχολές να συναγωνίζονται μεταξύ τους». Όμως πρέπει να υπάρχει και μια συνολικά μελετημένη και επεξεργασμένη πολιτιστική πρόταση, που να λαμβάνει υπόψη της πολλά. Από το πιο απλό, να μην συνυπάρχουν την ίδια ώρα και μέρα εκδηλώσεις, να συνδυάζει εκδηλώσεις και γνήσια παραδοσιακά πανηγύρια και να φτάνει, αν θέλετε στην συνεργασία των τριών Δήμων της περιοχής και της Περιφέρειας, με στήριγμα κύρια στις δικές μας δυνάμεις και επιλεκτικά έκτακτες εξωτερικές ποιοτικές συνεργασίες, με το ελάχιστο, σε αυτές τις περιπτώσεις, αντίτιμο για τον πολίτη.

Οι Αντιδημαρχίες πολιτισμού, αντί να προβάλλουν αποσπασματικά με «μπάνερ» ό,τι ήθελε προκύψει και να προβάλλονται οι αντιδήμαρχοι στα πρώτα καθίσματα των παραστάσεων, η Περιφέρεια να χρηματοδοτεί τα πανηγύρια με ακριβοπληρωμένες φίρμες, θα όφειλαν να μελετήσουν, να σχεδιάσουν, να οργανώσουν σε ετήσια βάση και να υποστηρίξουν υλικά και οικονομικά μια συνολική επεξεργασμένη πολιτιστική πρόταση. Μπορούν;

Υπάρχουν βέβαια και οι κίνδυνοι του ελιτισμού ή της μετατροπής των αρχικά ανεξάρτητων προσπαθειών σε προβολή κάποιων ή σε ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα, αρκετά «αλμυρή» για το λαϊκό βαλάντιο. Γι΄ αυτό πρέπει να επιδιώκεται η συλλογικότητα, η ερασιτεχνικότητα και η ελεύθερη είσοδος ή η μικρή οικονομική ενίσχυση.

Όλα αυτά συναρτώνται και με το ζήτημα της υποβάθμισης, για να μη πούμε του εξοβελισμού, της θεατρικής, εικαστικής, καλλιτεχνικής παιδείας από τα σχολεία, η οποία είναι μια άλλη μάχη που πρέπει να δοθεί. Άλλωστε ο πολιτισμός -όπως και η Παιδεία και η Υγεία- είναι βαρίδι για το κράτος και υπό διωγμό ή στην «Μενδώνεια» εκδοχή του, στην υπηρεσία των οίκων μόδας, των βασιλέων, των Ινδών πριγκίπων, στην πλήρη εμπορευματοποίηση και απροσπέλαστος για τον απλό κόσμο.

Γνωρίζουμε ποια είναι η πραγματικότητα. Δεν έχουμε αυταπάτες

Οι ζωντανές, πνευματικές δυνάμεις έχουν το λόγο, αρκεί να βγουν στο προσκήνιο

Ο ποιητής μας προειδοποιεί:

«Μην αμελήσετε
Πάρτε μαζί σας νερό
Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία».

Παύλος Αλεξίου