Χρήστος Κάτσικας

ΟΙ ΜΕΘΟΔΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΑΙΘ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ, ΤΑ ΚΟΛΕΓΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

Θέλετε να σπουδάσετε; Πάρτε δάνειο!

            Μία από τις πιο γνωστές και συνάμα πιο επίμονες προτάσεις του ΟΟΣΑ είναι τα λεγόμενα φοιτητικά δάνεια, τα οποία, ο διεθνής οργανισμός, πλασάρει, σαν εργαλείο που θα απαλλάξουν τους φοιτητές και τις οικογένειές τους από τα βάρη των σπουδών τους.

            Έτσι προτείνει τη «διεύρυνση της διαθεσιμότητας των φοιτητικών δανείων, ώστε να βοηθηθούν οι φοιτητές και οι οικογένειες που δεν διαθέτουν τα μέσα να χρηματοδοτήσουν το κόστος της Ανώτατης Εκπαίδευσης (κατοικία, διατροφή, επικοινωνία, εκπαιδευτικά υλικά κ.λπ.)».

            Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την Έκθεση Πισσαρίδη, που προβάλλεται σαν την απόλυτη θεραπευτική αγωγή για τα προβλήματα (και) της εκπαίδευσης (ενώ δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα διατεταγμένο πακέτο των νεοφιλελεύθερων προσταγμάτων που έχουν διατυπωθεί την τελευταία δεκαετία από τον ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ, τον εγχώριο ΣΕΒ κλπ) «στον αναγκαίο εξορθολογισμό της φοιτητικής μέριμνας μπορεί́ να συμβάλλει η εισαγωγή́ μηχανισμού́ ατόκων δανείων, με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής  για την κάλυψη του κόστους διαβίωσης στη διάρκεια των σπουδών».

            Παράλληλα στην ίδια βάση, η Επιτροπή Πισσαρίδη, ζυμώνει την επιβολή διδάκτρων στους φοιτητές, προτείνοντας (σε πρώτη φάση) εισαγωγή τέλους επανεγγραφής (με άλλα λόγια δίδακτρα) για όσους παρατείνουν τις σπουδές τους πέρα από τον προβλεπόμενο χρόνο ολοκλήρωσής τους.

Τράπεζες: Εδώ είμαστε και σας περιμένουμε!

            Αμ έπος αμ έργον,  οι τράπεζες προσφέρουν «Καταναλωτικά Δάνεια για Γνώσεις και Δεξιότητες», «Καταναλωτικά Δάνεια Εκπαιδευτικών Αναγκών» κλπ

            Για παράδειγμα, όπως σημειώνει, στην προτροπή της στους υποψήφιους πελάτες η τράπεζα Πειραιώς: «Επωφεληθείτε από τους προνομιακούς όρους του προγράμματος «Καταναλωτικό Δάνειο για Γνώσεις και Δεξιότητες” για να αποκτήσετε κάποιο πτυχιακό ή μεταπτυχιακό τίτλο, να παρακολουθήσετε πρόγραμμα σε ΙΕΚ, σεμινάρια, μαθήματα εκμάθησης ξένων γλωσσών ή δεξιοτήτων… κλπ». Από κοντά η Alpha bank  για το δικό της «Καταναλωτικό Δάνειο Εκπαιδευτικών Αναγκών», όπως το ονομάζει, επισημαίνει: «Αποκτήστε το καταναλωτικό δάνειο που σας εξασφαλίζει προνομιακό επιτόκιο, σταθερό καθ’ όλη τη διάρκειά του και σας απαλλάσσει από το άγχος δαπανών, όπως η πληρωμή διδάκτρων  (σχολικών, πτυχίου, μεταπτυχιακού ή μαθημάτων ξένων γλωσσών) και η αγορά εκπαιδευτικού υλικού».

Η διεθνής εμπειρία

            Είναι χρήσιμο, για να γίνει κατανοητή η ουσία της πρότασης του ΟΟΣΑ και της Έκθεσης Πισσαρίδη, να πάρει κανείς υπόψη την εμπειρία από άλλες χώρες όπου εδώ και πολλά χρόνια τα φοιτητικά δάνεια είναι ευρέως διαδεδομένα.

            Μια χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι ΗΠΑ, όπου τα φοιτητικά δάνεια υπάρχουν από το 1935! Σε άρθρο του Εconomist επισημαίνεται ότι τα πανεπιστημιακά δίδακτρα στις ΗΠΑ έχουν εδώ και χρόνια αυξηθεί ταχύτερα από την ικανότητα των Αμερικανών να τα αποπληρώνουν.

            Σήμερα, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον, το συνολικό χρέος των φοιτητών στις ΗΠΑ έχει φτάσει το αστρονομικό ποσό των 1,41 τρισ. δολαρίων, ποσό ρεκόρ στην ιστορία της χώρας!

            Η αύξηση του χρέους στην εκπαίδευση παρομοιάζεται με το μαγείρεμα του αστακού. Η αύξηση στο σύνολο του χρέους των σπουδαστών συμβαίνει αργά αλλά σταθερά, έτσι ώστε όταν θα παρατηρήσουν ότι το νερό βράζει είναι ήδη μαγειρεμένοι.

            Το πρόβλημα αυτό το συναντάμε βέβαια σε όλες τις χώρες που έχουν δίδακτρα (για παράδειγμα στο Ηνωμένο Βασίλειο).

            Ο λόγος για τον οποίο όλοι αυτοί οι νέοι και οι οικογένειές τους επένδυσαν ήταν προφανώς διότι είχαν πειστεί ότι η επένδυση θα απέδιδε, θα έβρισκαν δηλαδή μια δουλειά που θα τους επέτρεπε να ζουν και να αποπληρώσουν και το δάνειο.

            Αυτό όμως πλέον δεν υπάρχει και η γενιά του σήμερα απλά θυσιάζεται, ώστε να δώσει χώρο σε μια γενιά πολύ πιο «κινεζοποιημένη».

Η πανδημία απελευθέρωσε όλους τους κρυμμένους σχεδιασμούς

            Η πανδημία μπορεί να φρέναρε (τυπικά) τα σχέδια για την αποδυνάμωση της δημόσιας υγείας προς όφελος της ιδιωτικής, αλλά δεν ανέτρεψε τον σχεδιασμό της κυβέρνησης για την προώθηση της ιδιωτικοποίησης.

            Είναι φανερό ότι μέσα στην «κλεισούρα» της υγειονομικής αναμπουμπούλας υπάρχουν και λύκοι που χαίρονται. Να, εκεί, στο υπουργείο Παιδείας, για παράδειγμα. Εκεί που με τρεις κινήσεις, μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο:

            ● Πρώτον, κατοχυρώθηκε εκπαιδευτική και επαγγελματική αντιστοιχία και ισοτιμία για όσους αποφοιτούν από κολέγια με τους πτυχιούχους των δημόσιων πανεπιστημίων.

            ● Δεύτερον, νομοθετήθηκε η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής που από φέτος κιόλας απέκλεισε το 1/3 των υποψηφίων (ακόμη και υψηλόβαθμους) ενώ από τη νέα χρονιά έχουν ετοιμαστεί «πύρινα στεφάνια» αποκλεισμών στην είσοδο των Πανεπιστημίων με την «αγία τριάδα» της Τράπεζας Θεμάτων, της ελάχιστης βάσης εισαγωγής και του μηχανογραφικού «λοταρία-θηλιά», με αποτέλεσμα τη δραματική μείωση των θέσεων εισακτέων και

            ● Τρίτον, το ΥΠΑΙΘ προχωρά στο κλείσιμο πολλών μικρών δημοσίων ΙΕΚ, ενώ την ίδια ώρα ανοίγει δρόμους για την αύξηση της πελατείας των ιδιωτικών ΙΕΚ με τυράκι τις κατατακτήριες για είσοδο στο Πανεπιστήμιο.

            Είναι ξεκάθαρο: από τη μια, η κυβέρνηση αυστηροποιεί (και παράλληλα ακριβαίνει) τα κριτήρια εισαγωγής στη δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση και, από την άλλη, εξισώνει τα πτυχία των λεγόμενων Κολεγίων με αυτά των δημοσίων Πανεπιστημίων, με στόχο την ενίσχυση των πρώτων μέσω της τροφοδότησής τους με φοιτητές πελάτες.

            Τόσο κυνικά! Σαν κακό όνειρο επεμβαίνει στις ζωές του πιο αδύναμου κρίκου, σαν σεισμός από τα έγκατα της γης που αίφνης κόβει το σπίτι στα δυο και θάβει τους ενοίκους και τις μνήμες τους.

            Και όχι μόνο αυτό. Αυτή η εμβληματική αλλαγή είναι μόνο η αρχή ενόψει χειρότερων δεινών. Με τις θατσερικού τύπου παρεμβάσεις στη λυκειακή, μεταλυκειακή και ανώτατη δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση ξεκινάει μια μακροχρόνια περίοδος πλήρους αποδυνάμωσης των Πανεπιστημίων, ώστε σε δεύτερη φάση στρώνεται το έδαφος για τη μετακύλιση του κόστους λειτουργίας στους φοιτητές με την επιβολή διαφόρων μορφών διδάκτρων!