ΠΩΣ Ο ΟΟΣΑ ΣΤΡΩΝΕΙ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΓΙΑ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

“Καλοπληρωμένοι, τεμπέληδες και υπεράριθμοι” οι εκπαιδευτικοί μας;

Το 3ο μνημόνιο, πέραν των λοιπών κοινωνικά επαχθών μέτρων, περιλαμβάνει και τη δέσμευση της κυβέρνησης η οποία θα προέλθει από τις εκλογές της 20^ης Σεπτεμβρίου, για εφαρμογή των προτάσεων του ΟΟΣΑ με στόχο, ανάμεσα σε άλλα, τη μείωση της μισθολογικής δαπάνης, την αύξηση του χρόνου εργασίας και την ευθυγράμμιση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη και εκπαιδευτικό με το διεθνή μέσο όρο.

Στην Έκθεση που συνέταξε ο οργανισμός για την ελληνική εκπαίδευση (η οποία προβλέπεται να επικαιροποιηθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2016) περιλαμβάνονται:

• Καταργήσεις και συγχωνεύσεις των μικρότερων σχολικών μονάδων, ώστε ο ελάχιστος αριθμός των μαθητών να φτάνει τους 75 στα Δημοτικά, τους 150 στα Γυμνάσια και τους 250 στα Λύκεια.
• Αύξηση του ανώτατου ορίου μαθητών στους 30 ανά τμήμα.
• Αύξηση του εβδομαδιαίου ωραρίου διδασκαλίας στις 22 ώρες χωρίς καμία μείωση ανάλογα με τα έτη υπηρεσίας.
• Νέο μισθολόγιο με μείωση της μισθολογικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ

Επειδή τα πορίσματα του ΟΟΣΑ έχουν πολλές φορές στο παρελθόν αξιοποιηθεί προκειμένου να στιγματιστούν οι εκπαιδευτικοί ως υπεράριθμοι – ή ακόμη και ως τεμπέληδες- είναι απαραίτητο να ξεκαθαρίσουμε ότι η συγκεκριμένη Έκθεση είναι μία στρατευμένη προσπάθεια να δικαιολογηθούν απολύσεις και δεν διεκδικεί δάφνες επιστημονικής εγκυρότητας. Σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό αναλυτή κ. Γιάννη Βαρδαλαχάκη, τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται είναι παραπλανητικά, επιλεκτικά και αναξιόπιστα ενώ τα συμπεράσματα έρχονται σε ευθεία αντίθεση με την εκπαιδευτική πραγματικότητα των ασφυκτικά μεγάλων τμημάτων, των τραγικών ελλείψεων προσωπικού, του υπερβολικού και ολοένα αυξανόμενου φόρτου εργασίας.

                Ας αποδομήσουμε λοιπόν τα ψευδοεπιχειρήματα με τα οποία επιχειρείται να ενδυθεί η επίθεση εναντίον της δημόσιας εκπαίδευσης.

1. ΩΡΑΡΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΣΘΟΣ

 Εβδομαδιαίο Ωράριο Διδασκαλίας και Κατώτατος Μισθός στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Χώρα	Εβδομαδιαίο ωράριο διδασκαλίας			Ετήσιος κατώτατος μισθός
	Ελάχιστο	Μέγιστο	Μέσο	Κατώτατος Ονομαστικός μισθός	Κατώτατος μισθός σε Ισοδύναμα Αγοραστικής Δύναμης (ΡΡS)	Κατώτατος μισθός ως % του κατά κεφαλήν ΑΕΠ
Ελλάδα	18	23	20,5	12.424,5	14.608,2	75,3
Βέλγιο*	20	24	22	31.434,8	27.902,8	88,3
Γερμανία	21	28	24,5	47.948,4	45.705,2	140,2
Ισπανία	20	20	20	33.480,0	37.200,0	148,8
Γαλλία	15	18	16,5	28.119,6	24.878,4	87,6
Ιταλία	18	18	18	25.731,5	25.537,3	97,1
Κύπρος	18	24	21	26.397,0	29.665,2	125,7
Λετονία	21	21	21	4.565,5	6.749,0	39,7
Λιθουανία	18	18	18	3.811,4	6.266,2	32,3
Λουξεμβούργο	21	21	21	81.249,3	67.085,7	95,7
Μάλτα	20	20	20	19.117,2	24.487,2	107,4
Αυστρία	20	22	21	33.756,6	30.212,6	88,6
Πορτογαλία	14	22	18	21.999,6	28.246,4	135,8
Σλοβενία	19	20	19,5	17.202,5	21.429,4	98,3
Σλοβακία	22	22	22	6.881,6	10.120,0	50,6
Φινλανδία	16	24	20	35.882,6	29.052,4	96,2
Κροατία	18	20	19	8.690,4	13.717,2	85,2
Ουγγαρία	22	22	22	6.446,4	11.123,2	63,2
Ρουμανία	16	18	17	3.391,2	6.829,5	47,1
Μέσος όρος Ε.Ε.	18,8	21,2	20	24.228,1	24.789,3	90,4
*Μέσος όρος και για τις τρεις κοινότητες. Σημείωση: Τα μισθολογικά δεδομένα αναφέρονται στη σχολική χρονιά 2013-14 και αφορούν την Κατώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Πηγές: Δίκτυο Ευρυδίκη, Eurostat, Eurydice, 2015. The Teaching Profession in Europe: Practices, Perceptions, and Policies.

 

Η ανάγνωση του πίνακα 1 φανερώνει ότι οι Έλληνες εκπαιδευτικοί περνούν στην αίθουσα 20,5 διδακτικές ώρες κατά μέσο όρο την εβδομάδα, μισή ώρα παραπάνω από τον αντίστοιχο μέσο όρο των χωρών, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα συγκρίσιμα δεδομένα. Η σύγκριση του μισθού με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας επιβεβαιώνει επίσης ότι οι Έλληνες καθηγητές κατατάσσονται χαμηλότερα στην εγχώρια εισοδηματική κλίμακα σε σχέση με την Ευρωζώνη, όπου ο εκπαιδευτικός είναι ένας συγκριτικά καλύτερα αμειβόμενος μισθωτός. Κοντολογίς, οι Έλληνες καθηγητές διδάσκουν κατά κανόνα περισσότερο από τους ευρωπαίους συναδέλφους τους, επιβαρύνονται με περισσότερα καθήκοντα και μεγαλύτερο φόρτο εργασίας για το σπίτι – και όλα αυτά με περίπου τις μισές ετήσιες αποδοχές.

 

2. ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ

 

Oι έλληνες καθηγητές διδάσκουν 36 εβδομάδες τον χρόνο όταν ο μέσος όρος για τις χώρες της Ε.Ε είναι επίσης 36 εβδομάδες τον χρόνο. Σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό αναλυτή κ. Δημήτρη Τσιριγώτη, στους αρχικούς πίνακες του ΟΟΣΑ οι εβδομάδες που είχαν δηλωθεί ήταν μόλις 31. Αυτό το στοιχείο χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για να επιβληθεί η γνωστή αύξηση ωραρίου κατά 2 ώρες στους έλληνες εκπαιδευτικούς το 2013.Όμως το στοιχείο αυτό ήταν ψευδές γιατί δεν συμπεριλάμβανε και τις 5 περίπου εβδομάδες εξετάσεων (προαγωγικές, επαναληπτικές, πανελλήνιες κ.λ.π ) που λαμβάνουν χώρα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα. Να τονίσουμε εδώ ότι οι άλλες χώρες και θεωρούν τις μέρες των εξετάσεων ως μέρες διδασκαλίας αλλά και έχουν πολύ λιγότερες μέρες εξετάσεων από το δικό μας σχολείο.

 

3. Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

 

Ο μέσος όρος του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι λίγο μεγαλύτερος (22 μαθητές ανά τμήμα) από μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε (21 μαθητές ανά τμήμα).

Ωστόσο, σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό αναλυτή Γιώργο Καββαδία, τίθεται και ένα μείζον θέμα εγκυρότητας τέτοιων στατιστικών μελετών που ουσιαστικά για να βρουν την αναλογία εκπαιδευτικών- μαθητών απλά κάνουν μια διαίρεση του συνολικού αριθμού των εκπαιδευτικών με τον συνολικό αριθμό των μαθητών χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης της κάθε χώρας. Ειδικά για τη χώρα μας δεν λαμβάνουν υπόψη ότι υπάρχουν πάρα πολλά νησιά και απομακρυσμένα χωριά όπου οι εκπαιδευτικοί είναι πολλές φορές ακόμα και περισσότεροι από τους μαθητές.  

Όπως αναφέραμε στην αρχή η κυβέρνηση έχει ήδη δεσμευτεί για μείωση της μισθολογικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ μέχρι το 2019, κάτι που με δεδομένη την ύφεση που αναμένεται τα επόμενα χρόνια εξαιτίας της έντασης της λιτότητας και του αποπληθωρισμού δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί χωρίς περαιτέρω δραστικές περικοπές στους ονομαστικούς μισθούς και κατά συνέπεια οι εκπαιδευτικοί ως μία από τις μεγαλύτερες ομάδες δημοσίων υπαλλήλων έχουν ιδιαίτερους λόγους να ανησυχούν.

Oι περικοπές στην Παιδεία από το 2010 φτάνουν ήδη τα 2,26 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, με σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια από αυτά να προέρχονται από τους μισθούς των εκπαιδευτικών. Πιο συγκεκριμένα, η συνολική δαπάνη για τη μισθοδοσία μόνιμων και αναπληρωτών (μικτές αποδοχές και εργοδοτικές εισφορές) έχει μειωθεί κατά 26,3% στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και κατά 36,2% στη Δευτεροβάθμια. Μάλιστα, το «κούρεμα» στις καθαρές αποδοχές είναι αρκετά μεγαλύτερο, καθώς έχουν αυξηθεί σημαντικά οι φορολογικές και ασφαλιστικές κρατήσεις. Το ίδιο διάστημα, ο αριθμός των καθηγητών έχει μειωθεί κατά 28% ενώ η αδιοριστία των τελευταίων ετών, οι μαζικές συνταξιοδοτήσεις και η επέλαση νέων μορφών αναπλήρωσης (ΕΣΠΑ, ΠΔΕ, κ.α.) έχουν μεταβάλει δραματικά τόσο την αναλογία των ελαστικά εργαζόμενων εκπαιδευτικών ως ποσοστό του συνόλου όσο και τα εργασιακά τους δικαιώματα.

 

Ο ΟΟΣΑ χρησιμοποιεί τα στοιχεία με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούν οι μεθυσμένοι τους φανοστάτες. Όχι για να φωτιστούν αλλά για να στηριχθούν. Ωστόσο οι σκοπιμότητες αναποδογυρίζουν την πραγματικότητα.

 

Xρήστος Κάτσικας, μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου – Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης