Σπύρος Μανουσέλης

H περιπέτεια των γεωγραφικών διασταυρώσεων και των ερωτικών συνευρέσεων ανάμεσα στους πιο πρωτόγονους Νεαντερτάλιους (Homo neanderthalensis) και τους πιο εξελιγμένους σύγχρονους ανθρώπους (Homo sapiens) είναι μια ατελείωτη παλαιοντολογική σαπουνόπερα. Πάντως, σήμερα, θεωρείται βέβαιο ότι κατά το μακρινό παρελθόν οι δρόμοι τους διασταυρώθηκαν περισσότερες από μία φορές.

Πράγματι, έχει πολλές φορές διαπιστωθεί ότι το γονιδίωμα των σημερινών ανθρώπινων πληθυσμών που ζουν στην Ευρασία περιέχει σε ποσοστό 2 έως 3% γονίδια, δηλαδή DNA που προέρχεται από τους πληθυσμούς των Νεαντερτάλιων που ζούσαν κάποτε εκεί. Από άλλες σχετικές έρευνες προκύπτει ότι οι πολυάριθμες διασταυρώσεις ανάμεσα στους πληθυσμούς των Neanderthal και των Sapiens που συνυπήρξαν στη Βόρεια Ευρώπη θα πρέπει να ξεκίνησαν, τουλάχιστον, 45 χιλιάδες χρόνια πριν. Αυτό που, ωστόσο, δεν έχει ακόμη διευκρινιστεί επαρκώς είναι το πότε, πόσες φορές και πώς μπόρεσαν να λάβουν χώρα αυτές οι διασταυρώσεις ανάμεσα στα δύο τόσο συγγενικά ανθρώπινα είδη, ή μάλλον υποείδη.

Οι Νεαντερτάλιοι εμφανίστηκαν στην Αφρική πριν από περίπου 500 χιλιάδες χρόνια και από εκεί μετανάστευσαν -σε διαφορετικά μεταναστευτικά κύματα- στην Ευρώπη και στην Ασία. Ομως, πριν από 30 χιλιάδες χρόνια εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς από προσώπου γης, μολονότι διέθεταν κάποια νοημοσύνη, τεχνολογία, έθαβαν τους νεκρούς τους και επικοινωνούσαν μέσω κάποιας υποτυπώδους μορφής λόγου. Η επικρατέστερη, μέχρι πρόσφατα, εξήγηση για την ξαφνική εξαφάνιση των Homo neanderthal ήταν ότι εξοντώθηκαν από το ευφυέστερο, ομορφότερο, κοινωνικά και τεχνολογικά ανώτερο είδος των Homo sapiens. Ενα πολεμοχαρές και αιμοδιψές σενάριο, που δεν συμφωνεί με τα όσα ανακαλύψαμε τα τελευταία χρόνια.

Μάλιστα, μια πρόσφατη διεθνής έρευνα, που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο στο εγκυρότατο επιστημονικό περιοδικό «Science» (βλ. Science), αποκαλύπτει τους βαθύτερους γενετικούς λόγους που διαψεύδουν το αιμοδιψές σενάριο, και επομένως υποστηρίζει ότι τα πράγματα μπορεί κάλλιστα να μην έγιναν έτσι. Οι ερευνητές που συνυπογράφουν αυτή την ενδιαφέρουσα έρευνα ανήκουν σε δύο πρωτοποριακές ομάδες παλαιογενετιστών, η μία εργάζεται στο αμερικανικό Princeton University και η άλλη στο κινεζικό Southeast University του Ναντσίνγκ. Και τα νέα δεδομένα που έφεραν στο φως με τις έρευνές τους δείχνουν ότι:

1) Οι Sapiens μετανάστευσαν από την Αφρική σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και με τρία τουλάχιστον διαφορετικά μεταναστευτικά κύματα, και όχι, όπως πιστεύαμε μέχρι πρόσφατα, με ένα μεγάλο μεταναστευτικό κύμα πριν από περίπου 50 χιλιάδες χρόνια. Κοντολογίς, η περίφημη θεωρία για τη μία μεγάλη «Εξοδο από την Αφρική» δεν επιβεβαιώνεται από τα νέα δεδομένα των παλαιογονιδιωματικών αναλύσεων.

2) Οι πρώτες μαζικές διασταυρώσεις μεταξύ των Sapiens και των Neanderthal πρέπει να ξεκίνησαν πριν από, τουλάχιστον, 250 χιλιάδες χρόνια!

Δύο πολύ ανατρεπτικά συμπεράσματα που διαφωτίζουν τις στενότατες σχέσεις που υπήρχαν ανάμεσα στους πληθυσμούς των Neanderthal και των Sapiens, και κυρίως το πότε, το πού ή το πόσες φορές διασταυρώθηκαν αυτά τα δύο ανθρώπινα υποείδη.

© Dreamstime.com

Η μεγάλη ευρετική δύναμη της Παλαιογονιδιωματικής

Οι νέες τεκμηριωμένες απαντήσεις σε αυτά τα αινιγματικά ερωτήματα προέκυψαν από την εφαρμογή των πρόσφατων παλαιογονιδιωματικών τεχνικών για την ανάλυση του απολιθωμένου DNA. Παρά τη σύντομη ιστορία του, το ερευνητικό πεδίο της «Παλαιογονιδιωματικής», ένα είδος γονιδιωματικής αρχαιολογίας, έχει ήδη να επιδείξει πολλές και σημαντικές ανακαλύψεις, οι οποίες πολύ συχνά οδηγούν στη ριζική αναθεώρηση πολλών «καλά εδραιωμένων» επιστημονικών θεωριών.

Πράγματι, στις μέρες μας οι παλαιοντολόγοι και οι παλαιοανθρωπολόγοι δεν περιορίζονται στην ανακάλυψη νέων απολιθωμένων οστών και κρανίων για να ανασυγκροτήσουν την εξέλιξη και να κατανοήσουν την προέλευση ενός ανθρώπινου είδους. Χάρη στις νέες τεχνικές της «Παλαιογονιδιωματικής», οι οποίες βασίζονται στη γονιδιακή ανάλυση και τη σύγκριση των απολιθωμένων DNA που τα έχουν εξαγάγει από οστά, οι ερευνητές μπορούν να «διαβάζουν» το γονιδιακό αποτύπωμα των πιο σημαντικών εξελικτικών διεργασιών.

Αυτές ακριβώς τις τεχνικές χρησιμοποίησαν και οι ερευνητές που υπογράφουν τη νέα μελέτη η οποία αποκάλυψε τα τρία ξεχωριστά κύματα μετανάστευσης στην Ευρασία -που έλαβαν χώρα πριν από 250-200, 120 και 100 χιλιάδες χρόνια- και συνοδεύονταν πάντα από διασταυρώσεις μεταξύ των ήδη εγκαταστημένων Neanderthal και των νεόφερτων Sapiens. Τελικά, από ό,τι φαίνεται, οι Sapiens δεν εξόντωσαν αλλά, λόγω της δημογραφικής υπεροχής τους, αφομοίωσαν τους Neanderthal.

πηγή: efsyn.gr

e-prologos.gr

Βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο; Μοιραστείτε το