Χρήστος Κάτσικας

Παρά τα αμφιλεγόμενα αποτελέσματα της υποκατάστασης της φυσικής διδασκαλίας από την ψηφιακή -που στην περίπτωση της Ελλάδας πήρε τραγελαφικές και οδυνηρές για τους μαθητές διαστάσεις-, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις αρχές Αυγούστου «Πρόταση – Σύσταση* του Συμβουλίου σχετικά με τη μικτή μάθηση για πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση»**.

            «Μικτή μάθηση» στην «γλώσσα» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει ότι ένα σχολείο, ένας εκπαιδευτικός ή εκπαιδευόμενος ακολουθεί περισσότερες από μία προσεγγίσεις στη μαθησιακή διαδικασία. Μπορεί να πρόκειται για συνδυασμό σχολικού χώρου και άλλου φυσικού περιβάλλοντος (εταιρεία, κέντρο κατάρτισης/επιμόρφωσης, εξ αποστάσεως μάθηση, υπαίθριος χώρος, πολιτιστικός χώρος κ.λπ.) ή να συνδυάζει διαφορετικά μαθησιακά εργαλεία που μπορεί να είναι ψηφιακά και μη ψηφιακά.

            Η Επίτροπος Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας, κα. Μαρίγια Γκαμπριέλ, σημείωσε: «Το όραμά μας για μια καλύτερης ποιότητας και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση και κατάρτιση σε καμία περίπτωση δεν αφορά μόνο το πλαίσιο της νόσου COVID-19. Τώρα έχουμε την ευκαιρία να διδαχθούμε από τις τελευταίες εμπειρίες και να προχωρήσουμε περισσότερο. Η σημερινή πρόταση σκιαγραφεί το όραμα για την εκπαίδευση που θέλουμε να έχουμε στην Ευρώπη. Ένα όραμα που υποστηρίζει τους γενικούς στόχους του ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης και του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση…»

            Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η «μικτή μάθηση» μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα καλύτερη παροχή εκπαίδευσης σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές και σε όσους ανήκουν σε ταξιδιωτικές κοινότητες ή διαμένουν σε νοσοκομεία και κέντρα περίθαλψης, καθώς και σε όσους συμμετέχουν σε κατάρτιση υψηλών επιδόσεων.

            Μιλάμε, λοιπόν, για ένα είδος μείγματος μαθησιακών περιβαλλόντων και εργαλείων στη σχολική εκπαίδευση που, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μπορούν να βελτιώσουν την ευελιξία της μάθησης.

            Μάλιστα, στα πρότυπα των «πληρωμένων οδηγιών» τύπου ΕΠΕΑΕΚ – ΕΣΠΑ, η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη να εγκρίνουν άμεσα τη σύστασή της, αξιοποιώντας και όλες τις δυνατότητες κοινοτικής χρηματοδότησης μέσω του Erasmus+, του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΚΤ+, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη», του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης.

Το τυρί και η φάκα

«Μη δίνετε σημασία στο τι λένε, προσέξτε καλύτερα τι εννοούν»

            Έχουμε επισημάνει και με άλλη ευκαιρία ότι η πανδημία, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, για την κυρίαρχη ελίτ, ως η μεγάλη ευκαιρία του εικοστού πρώτου αιώνα. Μιλάμε για την ευκαιρία που έψαχνε για να γυρίσει την εκπαίδευση και την εργασία, με πρόσχημα την προσωρινή προσαρμογή στις συνθήκες, πίσω στο 18ο – 19ο αιώνα, και εμφανίστηκε, και αδράχτηκε κυριολεκτικά από τα μαλλιά.

            Μιλάμε για έναν βομβαρδισμό δήθεν επιστημονικών προτάσεων, δήθεν πολιτικά ουδέτερων και κοινωνικά ωφέλιμων που «μαντάρουν» και «μοντάρουν» το  εκπαιδευτικό DNA σε ακραίες νεοφιλελεύθερες κατευθύνσεις. Μαζί με τη διασπορά του ιού χέρι – χέρι και η διασπορά ρυθμίσεων για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με συνταγή όλων των νεοφιλελεύθερων ονειρώξεων των ΕΕ–ΟΟΣΑ – ΣΕΒ που δεν είχε γίνει δυνατό να πραγματοποιηθούν μέχρι τώρα.

            Αν τραβήξει κανείς το παραβάν και παραμερίσει την αποφθεγματική φλυαρία, θα ανακαλύψει ότι η «μικτή μάθηση» και ο «Συνδυασμός διαφόρων μαθησιακών εργαλείων είτε ψηφιακών είτε μη ψηφιακών» που πλασάρει και πριμοδοτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφορά στον εξοβελισμό της στέρεης και ολοκληρωμένης γνώσης και στην αντικατάστασή της από εφήμερες δεξιότητες αλλά και στο άνοιγμα του δρόμου για άμεση πρόσβαση των επιχειρήσεων στο σχολείο. Ένα είδος κατάρτισης και παράλληλα στη μαθητεία στις επιχειρήσεις, που θα συμπεριλαμβάνεται στο χρόνο εκπαίδευσης.

            Πίσω από τις «αποτελεσματικές συμπράξεις για υποδομή και πόρους μεταξύ διαφορετικών παρόχων εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων από τον χώρο των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας εκπαιδευτικών πόρων (συμπεριλαμβανομένων της τεχνολογίας, των εκδόσεων και λοιπού εξοπλισμού προγραμμάτων σπουδών)» και πέρα από τον «Συνδυασμό του φυσικού χώρου του σχολείου και περιβαλλόντων εξ αποστάσεως μάθησης» κρύβεται η εξασφάλιση δωρεάν εργατικού δυναμικού για τις επιχειρήσεις ενώ το ΥΠΑΙΘ, εν μέσω πανδημίας, αντί να μειώνει τους μαθητές στα τμήματα, να αυξάνει τον αριθμό των εκπαιδευτικών και να εξασφαλίζει πρόσθετες σταθερές κατάλληλες σχολικές υποδομές, θα έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί την εκπαιδευτική διαδικασία είτε στην ύπαιθρο είτε σε χώρους που θα «ανακαλύπτει» (π.χ. πολιτιστικούς χώρους, αποθήκες, κτίρια των δήμων, κ.λπ.).

            Παράλληλα, η ΕΕ καθοδηγεί τα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν την τηλεκπαίδευση όχι μόνο περιστασιακά, αλλά σε μόνιμη βάση. Με προσχηματικό ενδιαφέρον για την εκπαίδευση περιθωριοποιημένων πληθυσμών (π.χ. ρομά, πρόσφυγες και μετανάστες), το ΥΠΑΙΘ δημιουργεί τα «μονοπάτια» για την χρήση της τηλεκπαίδευσης με κάθε ευκαιρία. Να μην ξεχνάμε ότι  η υφυπουργός Παιδείας κ. Ζεττα Μακρή δήλωσε ότι είναι απολύτως ισάξιοι οι δυο τρόποι διδασκαλίας («Άλλοι μαθητές διδάσκονται δια ζώσης και άλλοι μαθητές διδάσκονται εξ αποστάσεως. Είναι δύο διαφορετικοί τρόποι διδασκαλίας απολύτως ισοδύναμοι»), η Μυκονιάτισσα βουλευτίνα της Ν.Δ, Κατερίνα Μονογυιού πρότεινε αντί για σχολεία να γίνουν μόνιμες δομές τηλεκπαίδευσης στα μικρά νησιά («μόνιμες δομές τηλεκπαίδευσης») ενώ πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι το 3ο Δημοτικό Σχολείο Ευκαρπίας εξαιτίας τεχνικών έργων πρόκειται να λειτουργήσει με WEBEX έως τον Νοέμβριο, σύμφωνα με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Παύλου Μελά και της  διεύθυνσης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δυτικής Θεσσαλονίκης.

            Και εδώ ερχόμαστε στην ελληνική εκπαίδευση, στις εξαγγελίες και τις διακηρύξεις, στο «ψητό» δηλαδή, στο πλαίσιο των οβιδιακών αλλαγών κοντολογίς στις κατευθύνσεις της εκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης. Με τη φορεσιά του «μοντέρνου» και του «ψηφιακού εκσυγχρονισμού», μέσα από τη λεγόμενη «αυτονομία», προωθούνται μια σειρά από αλλαγές στο σώμα της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μιλάμε για την αξιοποίηση ψηφιακών μέσων και τηλεκπαίδευσης, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την αυτονομία των σχολείων με μεγαλύτερη ελευθερία στη διαμόρφωση του ωρολογίου προγράμματος και απελευθέρωση της δυνατότητας συνεργασιών της σχολικής μονάδας με τρίτους, τον τρόπο αξιολόγησης μαθητών, τις αλλαγές στην επαγγελματική εκπαίδευση, τη χρηματοδότηση των ΑΕΙ βάσει κριτηρίων-αποτελεσμάτων αξιολόγησης, την ψηφιακή αξιολόγηση, την ιδιωτικοποίηση κ.ά. Ουσιαστικά ΣΕΒ-ΥΠΑΙΘ-ΙΕΠ-ΑΔΙΠΠΔΕ, με βάση τις προτάσεις του ΟΟΣΑ, επιχειρούν να ολοκληρώσουν τον καμβά ενός φτηνού σχολείου, προσανατολισμένου στην αγορά και τις δεξιότητες, τεχνοκρατικού, απογυμνωμένου από κάθε ευρύτερο μορφωτικό ρόλο.

Σημειώσεις

* Η “Πρόταση – Σύσταση” της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι μία μη δεσμευτική για τα κράτη-μέλη νομική πράξη του Συμβουλίου, που εγκρίνεται έπειτα από πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αντικατοπτρίζει την πολιτική δέσμευση των κρατών-μελών να εφαρμόσουν τα μέτρα που παρουσιάζονται.

**Δείτε όλο το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ΕΔΩ

Χρήστος Κάτσικας