Γιώργης-Βύρων Δάβος

Κανείς στην Ιταλία δεν ασχολείται με την πολύνεκρη πραγματικότητα που ακούει στο όνομα «λευκοί θάνατοι» στους χώρους εργασίας

Εάν σχεδόν σε όλα τα μέσα ενημέρωσης στην Ιταλία ασχολούνται με την κακοδαιμονία των πλουσίων που χάθηκαν αναζητώντας τον Τιτανικό, εάν το ναυάγιο στην Πύλο «πέρασε» γρήγορα σε δεύτερη -πλέον ανύπαρκτη- μοίρα, κανείς στη χώρα δεν ασχολείται με μία άλλη πολύνεκρη πραγματικότητα. Αυτή που στην Ιταλία έχει το όνομα «λευκοί θάνατοι» και σχετίζεται με τις απώλειες στους χώρους εργασίας, που μέχρι τον Απρίλιο είχαν φθάσει τους 264 και ολοένα κι αυξάνονται. Γεγονότα, όπως ο πρόσφατος χαμός πέντε εργαζομένων σε 24 ώρες ή ανατριχιαστικά στατιστικά, όπως οι 74 νεκροί ανήλικοι (14-19 ετών) την τελευταία 5ετία, δεν περνούν συχνά το κατώφλι της δημοσιότητας, αλλά και ούτε φωτίζεται η τραγική διάστασή τους τόσο ώστε να προβληματίζει και καταθλίβει την κοινή γνώμη.

Στην Ιταλία των επιτυχιών (σε διεθνές επίπεδο κυρίως) της αεικίνητης ακροδεξιάς πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, που προβάλλεται διαρκώς από τον Τύπο, ειδήσεις που καταδεικνύουν ποια μέλλει να είναι η πολιτική της για την εργασιακή καθημερινότητα και τις προοπτικές των Ιταλών, μένουν στο περιθώριο. Εντούτοις μέτρα που λαμβάνονται εν ριπή οφθαλμού από την ακροδεξιά κυβέρνηση θα έπρεπε να είναι ενδεικτικά για το μέλλον.

Όπως η απόφαση του υπουργείου Εργασίας για μείωση της αποζημίωσης σε εργατικά ατυχήματα -το ανώτατο όριο για φέτος ορίζεται στα 14.500 ευρώ έναντι 22.400 του προηγούμενου έτους και το  κατώτατο στις 4.000 ευρώ (6.000 το 2022). Πρόκειται για την αποζημίωση που αφορά την εφάπαξ πληρωμή που καταβάλλει η κρατική υπηρεσία Inail στις οικογένειες εντός λίγων εβδομάδων, εν αναμονή της αποζημίωσης η οποία  θα καθοριστεί στη συνέχεια μετά την επαλήθευση και τις διοικητικές διαδικασίες για το ατύχημα. Η συρρίκνωση του «Ταμείου Στήριξης για οικογένειες θυμάτων σοβαρών τραυματισμών», που υπογράφηκε από την υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Πολιτικών Μαρίνα Ελβίρα Καλντερόνε, καθορίζεται με το διάταγμα 75/2023 και όχι μέσα από συζήτηση στη Βουλή. Όπως μάλλον αναμένεται να περάσουν και άλλες κρίσιμες διατάξεις για την εργασία, την υγεία, την παιδεία. Η απόφαση τούτη αν μη τι άλλο είναι ένα εύγλωττο σημάδι του πώς αντιλαμβάνεται η Μελόνι το καίριο ζήτημα της ασφάλειας στην εργασία. Όπως συμβαίνει και με την πολιτική της για την υγεία, ο μόνος γνώμονας πάνω στον οποίο κινείται η κοινωνική πολιτική της κυβέρνησής της, ιδίως στην εργασία είναι η περικοπή πόρων και η απορρύθμιση ή κατάργηση των ελεγκτικών μηχανισμών.

Το point system, η ενίσχυση και η αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών φορέων και πρόληψης στην υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στους τόπους δουλειάς είναι μέτρα που αποδεκατίστηκαν τα τελευταία χρόνια και που η Μελόνι σχεδιάζει ακόμη περισσότερο τη συρρίκνωσή τους. Επιπλέον, η πολιτική της, όπως είδαμε στην πρωτομαγιάτικο εργασιακό μποναμά, για την «τιμωρία» των ανέργων όταν δεν δέχονται οποιαδήποτε εργασία με την πρώτη, θα δημιουργήσει μία στρατιά ακατάρτιστων και ανειδίκευτων εργατών υποψήφιων να πέσουν θύματα εργατικών ατυχημάτων. Δεν είναι τυχαίο, όπως  τονίζουν οι ειδικοί, πως η εποχικότητα και η απροστάτευτη εργασία έχει πολλαπλασιάσει τη συχνότητα και το είδος των ατυχημάτων. Τα περισσότερα έχουν το κοινό χαρακτηριστικό πως πρόκειται για «προσλήψεις» των δύο-τριών ημερών ή αφορούν απασχόληση σε εταιρείες με προσωπικό λιγότερο από 15 υπαλλήλους και συχνά χωρίς τα απαραίτητα μέτρα προστασίας.

Αλλά και η τακτική του κράτους, που έχει αποδυναμώσει και σχεδόν καταργήσει την επιθεώρηση εργασίας, βαδίζει ολοένα προς την κατάργηση του άρθρου 81, ενός από τα πιο προοδευτικά που υπήρχαν στην Ευρώπη για τις συνθήκες ελέγχου ασφάλειας και τον  προγραμματισμό, την πρόληψη, τον ρόλο των εκπροσώπων ασφαλείας, τα έγγραφα αξιολόγησης κινδύνου κ.λπ. Μάλιστα στη συνάντηση που είχε η Καλντερόνε με τους εκπροσώπους των συνδικάτων, απουσίαζε η αρμόδια υπηρεσία Inail για τους ελέγχους και τις αποζημιώσεις. Και φυσικά ούτε λόγος για επαρκείς προσλήψεις ή  επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και τη χρήση τους στους ελέγχους για να ενισχυθεί η ασφάλεια στους τόπους δουλειάς, όπως καταγγέλλουν οι εργατικές ενώσεις.

Παρ’ όλο που η Μελόνι υποσχέθηκε ότι κάθε μήνα θα συνεξετάζει με τα συνδικάτα τα προβλήματα στην εργασία, οι συναντήσεις αυτές δεν είναι τακτικές, αλλά ούτε και έχουν την αποτελεσματικότητα που θα έπρεπε. Την 4η και 5η Ιουλίου πρόκειται να διεξαχθεί η συνάντηση υπουργείου-Συνδικάτων για την κατάρτιση, την ώρα που μεγάλο επίδικο είναι η «απασχόληση» μαθητών Λυκείου σε χώρους εργασίας ως επαγγελματικός προσανατολισμός και «μαθητεία» στις συνθήκες της αγοράς εργασίας. Οι πολλοί θάνατοι μαθητών οφείλονται στο γεγονός ότι οι νέοι αυτοί χρησιμοποιούνται ως απλήρωτο προσωπικό, όχι ως παρατηρητές και ασκούμενοι.

Η διαδήλωση το Σάββατο 24 Ιουνίου και οι διακηρυγμένες απεργιακές κινητοποιήσεις για τον Ιούλιο, εστιάζουν ακριβώς σε αυτά τα προβλήματα στον χώρο της εργασίας. Την ώρα που τα στοιχεία για την κατάσταση του working poor, του εργαζόμενου για να είναι απλά φτωχός στην Ιταλία και ιδίως για τους νέους είναι συντριπτικά. Και η συζήτηση για τον κατώτατο μισθό αποκτά μία σημασία άνευ προηγουμένου, σε μία χώρα που είναι η μόνη στην οποία οι μισθοί έχουν υποχωρήσει κατά 2,5% τα τελευταία χρόνια και ακόμη και η θέσπιση ενός κατώτατου ορίου ενδεχομένως να μη λύνει το πρόβλημα. Όταν η χώρα έχει μέγιστο πρόβλημα αποβιομηχάνισης και ολοκληρωτικής παράδοσης της παραγωγικής βάσης της χώρας στις πολυεθνικές, ενώ οι περισσότερες «εταιρείες» που έχουν απομείνει σε πολλούς  απασχολούν μικρό αριθμό εργαζομένων, η επέκταση της εποχιακής και ανασφάλιστης εργασίας είναι ο κανόνας και η συζήτηση για τον κατώτατο μισθό δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων. Μία κατάσταση εργασιακής ασάφειας που τη διευκολύνει ακόμη περισσότερο και η νομοθεσία για την αυτόματη ανανέωση της εποχιακής πρόληψης τον πρώτο χρόνο, που έφερε η κυβέρνηση Μελόνι.

Επιπλέον, ο πληθωρισμός και η ακρίβεια «καταπίνουν» τα πενιχρά εισοδήματα, τα οποία αναμένεται να γίνουν ακόμη ισχνότερα, εάν τελικά ψηφισθεί και ισχύσει η  νέα τροποποίηση του νόμου για την Εργασία. Οι αντιθέσεις που έχει γεννήσει το κείμενο ακόμη και στους κυβερνητικούς εταίρους προς ώρας έχει καθυστερήσει την ψήφισή του. Όμως  οι πιέσεις από την Ε.Ε. για επικύρωση του ESM και των νομοθετικών ρυθμίσεων που αυτό συνεπάγεται, μέσα από τον έμμεσο εκβιασμό για την εκταμίευση των δόσεων του Εθνικού Προγράμματος Ανάκαμψης, βάζουν την Ιταλία σε μία μέγγενη εποπτείας, που αναπόφευκτα θα την πληρώσουν -ακόμη και με τη ζωή τους- οι Ιταλοί εργαζόμενοι.

πηγή: kosmodromio.gr